Babiański Aleksander (1853–1931) działacz polityczny. Pochodził z Kowieńszczyzny z rodziny ziemiańskiej. Podczas wojny rosyjsko-tureckiej 1877–1878 wstąpił do wojska jako ochotnik, pragnąc walczyć o wolność Serbów. Większą część życia spędził w Rosji w służbie wojskowej jako sądownik i na tem stanowisku osiągnął rangę generała. Jednocześnie brał czynny udział w ruchu społecznym i politycznym, zawsze podkreślając swą polskość. Przemówieniem w języku polskim na otwarciu wystawy rolniczej w Rosieniach, w ziemi kowieńskiej, naraził się władzom rosyjskim, które zażądały jego usunięcia z wojskowego korpusu sądowego. Sprawa ta skończyła się przeniesieniem B-ego do Kazania. W dobie zaostrzonego kursu centralistycznego i rusyfikatorskiego w Finlandji, wprowadzonego przez gen.-gub. Bobrikowa (1898–1904), B. został mianowany prezesem sądu wojskowego w Helsingforsie, ale nominacji tej nie przyjął, jako sprzecznej z jego przekonaniami demokratycznemi i narodowemi. Musiał przeto podać się do dymisji (1899). To umożliwiło mu czynny udział w życiu politycznem. Wybrany w r. 1907 na posła do III Dumy państwowej jako właściciel ziemski z gub. permskiej, przystąpił do frakcji konstytucyjnych demokratów. W Dumie występował bardziej w komisjach niż na posiedzeniach plenarnych, broniąc zasadniczych swobód obywatelskich i praw narodowości uciskanych. Mieszkając od dłuższego czasu w Petersburgu, B. odgrywał wybitną rolę w życiu miejscowej kolonji polskiej jako syndyk kościoła rzymsko-katolickiego św. Katarzyny, kurator gimnazjum polskiego przy tym kościele, oraz założyciel i prezes »Ogniska«, skupiającego polskie życie towarzyskie. Specjalnie opiekował się młodzieżą polską, studjującą w stolicy Rosji. Żywo interesując się sprawami narodowościowemi, w r. 1910 odwiedził Galicję i we Lwowie zaznajomił się z zagadnieniami ukraińskiemi. Po wybuchu wielkiej wojny założył w Petersburgu wraz z Władysławem Żukowskim, Henrykiem Święcickim i ks. Konstantym Budkiewiczem Polskie Towarzystwo Pomocy Ofiarom Wojny, którego stał się duszą. Wszedł później do Rady Zjazdów Organizacyj Polskich. Jako wydawca i redaktor »Dziennika Narodowego«, później »Dziennika Petrogradzkiego«, skupił przy tych pismach żywioły demokratyczne inteligencji polskiej. W miarę wysuwania się na porządek dzienny sprawy polskiej jako zagadnienia międzynarodowego, B. zbliżył się do radykalnych polityków rosyjskich i stworzył organizację »Krużok russkich druziej niezawisimosti Polszi« (Kółko przyjaciół rosyjskich niepodległości Polski), naczele którego stanął jego przyjaciel, sędzia sądu wojskowego, prof. Włodzimierz Kuzmin-Karawajew. B. przyczynił się do powstania Polskiego Biura Prasowego, które miało na celu propagandę wśród Rosjan rozstrzygnięcia sprawy polskiej w duchu niepodległościowym. W r. 1916 w najbardziej rozpowszechnionem piśmie rosyjskiem »Birżewyja Wiedomosti« (Wiadomości Giełdowe) ogłosił artykuł o konieczności powstania Polski niepodległej. Umożliwił też grupie młodych niepodległościowców polskich wydawanie jako dodatku do »Dziennika Petrogradzkiego« pisma »Głos Młodych«, stawiającego radykalnie sprawę niepodległości Polski. W marcu 1917 r. B. założył Komitet Demokratyczny, wysuwający hasło praktycznej realizacji niepodległości Polski, a wobec manifestu rosyjskiego Rządu Tymczasowego z 17 III 1917 oraz powstania Komisji Likwidacyjnej do spraw Królestwa Polskiego żądał od posłów polskich do Dumy złożenia mandatów. B. wszedł do Komisji Likwidacyjnej jako delegat Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny i brał w niej czynny udział. W kwietniu 1917 r. wyjechał do Stokholmu celem wejścia w osobisty stosunek z delegatami warszawskiej Tymczasowej Rady Stanu. Na jesieni 1917 r. przy współudziale B-ego tworzy się Rada Porozumienia Stronnictw Państwowości Polskiej, jako organizacja przeciwna Zjednoczeniu Międzypartyjnemu, którą kierowali narodowi demokraci, stojący po stronie koalicji przeciwniemieckiej. W czasie terroru bolszewickiego w r. 1918 B. wytężał całą energję w celu ratowania Polaków bez różnicy kierunku politycznego. Po przyjeździe do kraju w r. 1919 w dalszym ciągu brał udział w różnych akcjach społeczno-politycznych. Specjalnie interesował się sprawami kresowemi i starał się przyczynić w miarę możności do uregulowania stosunków polsko-litewskich. W tym celu czynił zabiegi i w sferach rządzących Polski i na Litwie, dokąd wyjeżdżał parokrotnie dla pertraktacyj z przedstawicielami społeczeństwa miejscowego. Zmarł w Warszawie 10 XII 1931, pochowany na Litwie Kowieńskiej.

»Kurjer Poranny« z 11 XII; nekrolog Aleksandra Lednickiego z 15 XII 1931; wspomnienia osobiste L. Wasilewskiego; artykuł T. Rodiczewa w dzienniku »Siewodnia« 1932 r.

Leon Wasilewski