INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Alfred Reszkiewicz     

Alfred Reszkiewicz  

 
 
1920-04-19 - 1973-08-21
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Reszkiewicz Alfred (1920–1973), anglista, profesor Uniw. Warsz. Ur. 19 IV w Gorlicach (woj. krakowskie) w rodzinie robotniczej, był synem Antoniego i Walerii z domu Oleksiewicz.

W r. 1933 R. ukończył szkołę powszechną w Grybowie, następnie uczęszczał do gimnazjum w Nowym Sączu, gdzie w r. 1938 złożył egzamin dojrzałości. Jeszcze przed wybuchem wojny ukończył pierwszy rok filologii klasycznej na UJ. W początkowym okresie okupacji niemieckiej pracował jako robotnik w tartaku gorlickim, a w l. 1940–5 jako księgowy w Centrali Sprzedaży Produktów Naftowych w Krakowie. Studiował język angielski najpierw jako samouk, a od r. 1944 na jednym z tajnych kompletów UJ, którego był organizatorem i łącznikiem. Zarazem prowadził dalej studia filologii klasycznej. Po wojnie kontynuował studia anglistyczne na UJ, równocześnie pracując jako nauczyciel języka angielskiego, najpierw w Gimnazjum im. H. Kołłątaja, potem w Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (do r. 1950) oraz na kursach dokształcających. W r. 1947 uzyskał roczne stypendium Fundacji Kościuszkowskiej i z Uniw. Notre Dame (Indiana) na studia w USA, gdzie w r. akad. 1948/9 otrzymał na tejże uczelni tytuł magistra (M. A.) za pracę poświęconą grafofonemice staroangielskiej. Po powrocie do kraju uzyskał także magisterium na UJ (1949). Za pośrednictwem Jerzego Kuryłowicza został zatrudniony jako asystent w katedrze filologii angielskiej, gdzie pracował do r. 1951, to jest do zamknięcia studiów anglistycznych na UJ.

Z dn. 1 X 1950 R. został wykładowcą kontraktowym na Uniw. Warsz. (Seminarium Anglistyczne). W r. n. wyszła jego pierwsza obszerniejsza praca Elementy gramatyki historycznej języka angielskiego: Język staroangielski (Kr.). Szeroko omawiany i cytowany przez językoznawców różnych narodowości był jego artykuł poświęcony interpretacji strukturalnej staroangielskich dwuznaków samogłoskowych The Phonemic Interpretation of Old English Digraphs („Biul. Polskiego Tow. Językoznawczego” Z. 12: 1953 s. 179–87). Wkrótce wyszedł drugi tom Elementów będący w istocie pionierską w Polsce gramatyką historyczną języka staroangielskiego (W. 1954). W l. 1956–63 badania R-a dotyczyły głównie problematyki nauczania języków obcych. Został członkiem Komisji Programowej Min. Oświaty zajmującej się kursami obcojęzycznymi, zorganizował i napisał pierwszy polski radiowy kurs języka angielskiego oraz ogłosił szereg artykułów na powyższe tematy w czasopismach fachowych. W r. 1960 opublikował nowoczesny i obszerny podręcznik akademicki English for Polish Students (W. 1960; 7 wyd.), trzytomowy cykl podręczników wymowy angielskiej Correct Your English (W. 1961–3) oraz, z Anną Reszkiewicz, Słowniczek angielsko-polski i polsko-angielski (W. 1967). Za całokształt osiągnięć naukowo-dydaktycznych uzyskał w r. 1963 nagrodę ministra szkolnictwa wyższego.

Ponowny roczny pobyt w USA na stypendium Forda (Ann Arbor i Yale, 1959), który pozwolił mu zetknąć się z najwybitniejszymi językoznawcami amerykańskimi, zaowocował pracami poświęconymi składni języka angielskiego w ujęciu strukturalnym. W pierwszej z nich, rozprawie doktorskiej Main Sentence Elements in the Book of Margery Kempe (Wr. 1962), R. zakwestionował powszechnie przyjętą teorię o ustaleniu się już w piętnastowiecznej angielszczyźnie współczesnego szyku elementów składniowych. Podstawę teoretyczną dysertacji stanowiła zasadniczo zmodyfikowana przez R-a teoria konotacji, szczegółowo przedstawiona w jego następnej monografii Internal Structure of Clauses in English (Wr. 1963). O światowym zainteresowaniu tymi pracami świadczą liczne ich omówienia za granicą, szczególnie obszerna recenzja wybitnego językoznawcy amerykańskiego R. P. Stockwella zwracająca uwagę na znakomity warsztat naukowy i erudycję R-a. W wyróżnionej nagrodą Ministra Szkolnictwa Wyższego kolejnej monografii Ordering of Elements in Late Old English Prose in Terms of Their Size and Structural Complexity (Wr. 1966; praca habilitacyjna), R. wypracował dziesięcioelementowy system uporządkowania jednostek syntaktycznych w celu zbadania zasad budowy szyku składniowego w późnostaroangielskiej prozie Aelfrica (XI w.). Wedle jego ustaleń szyk ten nie był swobodny, jak sądzono, ale był ograniczony przez rygorystycznie stosowane zasady konstrukcji zdaniowej. Podobna idea przewodnia leżała u podstaw dwóch artykułów dotyczących składni staroangielskiej Split Constructions in Old English (w: „Studies in Language and Literature in Honour of Margaret Schlauch”, W. 1966 s. 313–26) oraz Pozycja dopełnienia nominalnego w zdaniu trzyczłonowym w języku staroangielskim („Acta Philologica” R. 3: 1971 s. 3–18).

W r. 1966, już jako docent, R. odwiedził liczne ośrodki akademickie USA, wygłaszając tam referaty naukowe. Owocem tej wizyty były entuzjastyczne oceny i zaproszenia na kolejny cykl wykładów, ale nagła choroba i dwukrotny pobyt w szpitalu uniemożliwiły mu dalsze wyjazdy w ogóle. W tym okresie wydał drugi tom podręcznika English for Polish Students (W. 1969) wraz z Przewodnikiem metodycznym (W. 1970) oraz dwa ważne artykuły poświęcone fonologii samogłosek w staro- i średnioangielskim (On the Rise of OE Secondary Non-Front Short Vowel Phonemes, „Studia Anglica Posnaniensia” IV: 1972 s. 23–33, The Elimination of the Front Rounded and Back Unrounded Short Vowel Phonemes from Medieval English, „Kwart. Neofilolog”. R. 18: 1971 s. 279–95). W r. 1971 ukazała się poprawiona, angielska wersja części I Elementów…, zatytułowana Synchronic Essentials of Old English (W. 1971; poprzednio Old English Essentials, Ł. 1964). Gruntownie zmieniona angielska wersja części II tejże pracy A Diachronic Grammar of Old English (W. 1973), z odrębnie opublikowanym zbiorem tekstów, An Old English Reader (W. 1973), ukazały się już po śmierci R-a. W ostatnich latach życia R. kierował anglistycznym studium doktoranckim, pełniąc jednocześnie inne funkcje kierownicze w Instytucie Anglistyki Uniw. Warsz. Nominację profesorską otrzymał 1 II 1973. Uczniami R-a w różnych okresach swoich karier byli liczni polscy angliści, m. in. Janusz Arabski, Jacek Fisiak, Edmund Gussmann, Tomasz Krzeszowski, Jerzy Rubach. R. zmarł w Poznaniu 21 VIII 1973 i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.

Z małżeństwa zawartego w r. 1949 z Anną z Poradziszów, filologiem klasycznym i anglistką, R. miał córkę Lidię (ur. 1953), z wykształcenia fizyka teoretycznego.

 

Biedrzycki L., Z Gorlic w świat, „Języki Obce w Szkole” T. 18: 1974 z. 1 s. 63–4 (fot.); Dziedzic Z., Alfred Reszkiewicz (1920–1973), „Kwart. Neofilolog.” 1974 z. 1 s. 139–40; The Fiftieth Anniversary of the English Departament, University of Warsaw (1923–1973), W. 1975 s. 39–46, 150–3 (fot., bibliogr.); Fisiak J., English Studies in Poland, P. 1983 (bibliogr.); tenże, Old and Middle English Studies in Poland, „Mediaeval English Studies Newsletter” 1984 z. 11 s. 1–2, 6; tenże, Wkład Polski do językoznawstwa światowego, P. 1972 s. 10; Konderski S., Ruszkiewicz P., Wełna J., Professor A. Reszkiewicz on the English Language, „Acta Philologica” T. 7: 1978 s. 5–24 (bibliogr.); Stockwell R. P., [Recenzja Main Sentence Elements… i Internal Structure…], „Language” T. 41: 1965 s. 155–66; – „Życie Warszawy” 1973 nr 203; – Informacje Przemysława Mroczkowskiego i Anny Reszkiewicz.

Jerzy Wełna

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.