INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Alina Szapocznikow      Kadr z materiału filmowego "Alina Szapocznikow" z cyklu "Przewodnik po sztuce".

Alina Szapocznikow  

 
 
1926-05-16 - 1973-03-02
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szapocznikow Alina (1926–1973), rzeźbiarka.

Ur. 16 V w Kaliszu, w rodzinie żydowskich lekarzy; ojciec Jakub (zm. 1938) był stomatologiem, matka Regina (Ryfka) z Auerbachów (zm. 1961), pediatrą. Przed drugą wojną światową rodzina prawdopodobnie używała nazwiska w brzmieniu Szapocznik (taki zapis widnieje w dokumentach matki; w dokumentach S., pochodzących z l. czterdziestych, istnieje zapis Szapocznik lub Szapocznikow). S. miała młodszego brata Mirosława, który zaginął w r. 1939 (wg innej wersji w r. 1944 był w transporcie do obozu koncentracyjnego Auschwitz, następnie został przewieziony do obozu w Litomieřicach, gdzie zmarł 25 I 1945).

Od r. 1926 mieszkała S. z rodziną w Pabianicach; uczęszczała tam do Gimnazjum św. Jadwigi. W czasie okupacji niemieckiej została przesiedlona do tamtejszego getta, gdzie pomagała matce, pracującej tam jako lekarka. Po jego likwidacji trafiły obie do getta w Łodzi, skąd wywieziono je do obozów koncentracyjnych: Auschwitz-Birkenau, a następnie Bergen-Belsen, gdzie pracowały w szpitalu. Od r. 1943 przebywały w obozie koncentracyjnym Theresienstadt (obecnie Terezín). Po wyzwoleniu obozu w r. 1945 podała S. jako miejsce urodzenia Czeski Cieszyn, dzięki czemu uzyskała obywatelstwo czechosłowackie i wyjechała do Pragi.

W l. 1945–6 praktykowała S. w praskiej pracowni rzeźbiarza Otokara Velinskiego; współpracowała z Bedřichem Stefanem przy rekonstrukcji barokowych rzeźb w zespole parkowo-uzdrowiskowym w Kuks koło Hradec Kralove. Wykonała w tym czasie figurę Rybaczka I (Przekupka, zaginiona, mała replika z r. 1947 Rybaczka II w Muz. Sztuki w Łodzi). Od r. 1946 kształciła się w Pradze w Wyższej Szkole Artystyczno-Przemysłowej w pracowni Josefa Wágnera. Pierwsze rzeźby (najczęściej niewielkie popiersia i głowy) wykonywała w gipsie, glinie i kamieniu. Wstąpiła do Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KPCz). W listopadzie 1947 wyjechała do Paryża, gdzie od r.n. studiowała jako wolna słuchaczka w École Nationale Supérieure des Beaux-Arts w pracowni Paula Niclausse’a. Po przewrocie komunistycznym w Czechosłowacji wystąpiła w lutym 1948 z KPCz. T.r. poznała w Paryżu Ryszarda Stanisławskiego (zob.), który wprowadził ją w krąg tamtejszej kolonii polskiej, oraz przyjechała do Polski i w Łodzi odwiedziła matkę; jednak w r. 1949 wróciła do Paryża, zamieszkała ze Stanisławskim i urządziła tam własną pracownię. Podjęła pracę w zakładach kamieniarskich J. Lerendu, lecz przerwała ją, gdy we wrześniu t.r. wykryto u niej gruźlicę; po intensywnej kuracji wróciła do pracy. Wykonała rzeźbiarskie portrety rodziny Lerendu, portret matki i medalion na nagrobek skrzypaczki Ginette Neveu na paryskim cmentarzu Père-Lachaise, a także kopię renesansowego popiersia króla Franciszka I dla zamku Chambord. Jako pracę dyplomową przygotowała Akt (Wielką postać), typowaną w École des Beaux-Arts do pierwszego medalu; do obrony pracy jednak nie doszło. Od sierpnia do października 1950 zwiedzała ze Stanisławskim Francję; odwiedzili wtedy Pabla Picassa w willi le Gauloise w Valloris.

W lutym 1951 S. i Stanisławski przenieśli się do Polski. Zamieszkali w Warszawie na Saskiej Kępie, w magazynie Centralnego Biura Wystaw Artystycznych. Wprowadzona przez Stanisławskiego w warszawskie środowisko artystyczne, S. włączyła się w nurt sztuki socrealistycznej. Uczestniczyła w licznych konkursach, m.in. w r. 1951 na pomnik Chopina, na który przygotowała projekt wspólnie z Oskarem Hansenem, oraz w r. 1952 na pracę plastyczną z okazji XV Olimpiady w Helsinkach, a także w wystawach, m.in. pierwszej (1950) i trzeciej (1952) Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie; wszędzie zdobywała wyróżnienia. W sierpniu 1952 wzięła ślub ze Stanisławskim. Po ukończeniu kursu sztukatorskiego podjęła pracę w Pracowni Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej; jej projekty wykorzystano przy dekoracji kamienic tej dzielnicy, dzięki czemu otrzymała mieszkanie przy ul. Marszałkowskiej. W l. 1952–3 uczestniczyła w rekonstrukcji dekoracji rzeźbiarskiej kamienic przy ulicach: Koszykowej 15 i Stare Miasto 18 w Warszawie oraz Długi Targ 36 w Gdańsku. W r. 1953 wzięła udział w konkursie na Pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej; nie zdobyła nagrody, mimo to jej projekt został zrealizowany (w l. 1954–92 stał w holu głównym Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, następnie trafił do Józefowa pod Warszawą). Również w r. 1953 uczestniczyła (bez sukcesu) w konkursie na Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte. Z okazji dziesiątej rocznicy powstania w getcie warszawskim wykonała t.r. grupę Walka (Getto). Z t.r. pochodzi też jej Portret Hanny Porębskiej oraz Głowa chłopca, do której pozował syn Wojciecha Fangora, Janek. T.r. zamieszkała z mężem w kamienicy przy Rynku Starego Miasta.

Od r. 1954 miała S. pracownię w budynku dawnej Giełdy przy ul. Królewskiej. Za Walkę (Getto), Pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i Dziewczynę z książką otrzymała w r. 1955 nagrodę państwową (wyróżnienie). Jej Alegorię przemysłu eksponowano latem t.r. obok pawilonu polskiego na Wystawie Gospodarczej w Damaszku. Brała udział w organizacji V Międzynarodowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie (sierpień); na towarzyszącej Festiwalowi Międzynarodowej Wystawie Sztuki Młodych eksponowała Pierwszą miłość, za którą otrzymała drugą nagrodę. T.r. wyrzeźbiła Głowę z kwiatkiem w ustach, Portret Barbary Kusak i Pomnik dla spalonego Miasta; powstała też wtedy jej rzeźba Ekshumowany, poświęcona pamięci straconego w r. 1949 László Rajka; uchodzi ona za rozrachunek autorki z socrealizmem.

Zaproszona do udziału w objazdowej wystawie młodej sztuki polskiej, pokazywanej w r. 1956 w Berlinie, Wiedniu oraz Indiach, uczestniczyła S. w Exposition Internationale de la Sculpture Contemporaine w Musée Rodin w Paryżu; jedną z wersji Pierwszej miłości zakupiło wtedy paryskie Musée d’Art Moderne. T.r. powstał Trudny wiek, nagrodzony w r. 1957 na wystawie Młodego Malarstwa i Rzeźby w Sopocie. Korzystając gościnnie z pracowni ceramicznej w warszawskiej ASP, wykonała tam serie Garnki-głowy i Czerepy, a także pierwsze dzieła z cyklu Ludzie-drzewa. Nadal tworzyła portrety, m.in. Krzysztofa Teodora Toeplitza, Zofii Butrymowicz i Michela Lustre. W r. 1957 rozstała się ze Stanisławskim (rozwód przeprowadziła w r.n.) i związała z grafikiem Romanem Cieślewiczem. Uczestniczyła w r. 1957 w kilku wystawach zbiorowych, a we wrześniu t.r. odbyła się wspólna wystawa prac S. i Jana Tchórzewskiego. Pod koniec t.r. rozpoczęła samodzielne wykonywanie odlewów z ołowiu: powstały wtedy m.in. Monstrum, Formy i Maszyna zwierzę. Rzeźby S. przybrały w tym okresie ciężkie kształty i, jakby wbrew prawu ciążenia, były zawieszane na wysokich prętach. S. w r. 1958 ukończyła rozpoczętą wcześniej Marię Magdalenę i wyrzeźbiła Pietę, zaczęła też tworzyć abstrakcyjne rzeźby, odwołujące się do form biologicznych (Kobieta-róża, Róże, Bellissima). Uczestniczyła t.r. w konkursach na pomniki Bohaterów Warszawy oraz Oświęcimski, za który otrzymała wyróżnienie. Pod koniec t.r. zaczęła samodzielnie wykonywać odlewy w brązie (Forma I). W r. 1959 pokazywała rzeźby na III Wystawie Sztuki Nowoczesnej w warszawskiej Zachęcie, Wystawie Plastyki w ramach VII Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Wiedniu oraz Biennale Młodych w Paryżu. Powstały też wówczas małe formy odlewane z ołowiu i brązu, m.in.: Martwy ptak, Motyle, Dama z perłą, Król, Błazen, Forma II, Forma III, Kwiat i Kwiato-ptak, a także seria Kochankowie. Tworzyła również rzeźby z cementu plastycznego, często inkrustowane kamieniem, ceramiką, metalem i innymi materiałami, m.in. w r. 1960 Corridę II, Małżę i Derwisza.

W r. 1960 pokazała S. rzeźby na kilku krajowych wystawach indywidualnych: w kwietniu w Biurze Wystaw Artystycznych (BWA) Arsenał w Poznaniu, w lipcu w Galerii «Krzywego Koła» w Warszawie, a w sierpniu w BWA w Sopocie. W Prato we Włoszech w maju t.r. eksponowano jej rysunki. W r. 1961 zaprojektowała nagrobek matki na cmentarzu Powązkowskim. Również t.r. rzeźby S. i grafiki Cieślewicza wystawiono w Rijece w Jugosławii, a S., spędzająca wakacje z Cieślewiczem w Pradze, wyjechała do St. Margarethen w Austrii, gdzie latem uczestniczyła w Symposion Europäischer Bildhauer. Prace S. pokazano również na wystawie zbiorowej w Waszyngtonie, a w grudniu t.r. na indywidualnej wystawie w warszawskiej Galerii Kordegarda. Za Nagą, wystawioną na ekspozycji „Rzeźba w XV-leciu PRL” (listopad 1961 – styczeń 1962), otrzymała wyróżnienie, a Pomnik Kroczącej Gwiazdy zakupiło miasto Warszawa. W dalszym ciągu eksperymentując z tworzywem, zaczęła S. łączyć piaskowiec z brązem; przykładem tej metody były rzeźby: Pancerna, Spółgłoska i Samogłoska. W r. 1962 powstały m.in. Inkrustowana, Przemiany oraz, inspirowana powieścią Witolda Gombrowicza, Ferdydurke. Przy udziale sztukatora Jana Bogackiego wykonała t.r. serię gipsowych figur Przechodnie, utrzymaną w nurcie sztuki organicznej, eksponowaną na wystawie „Warszawa w sztuce”. Wykonywała również dekoracyjne kraty (dla statku Polskich Linii Oceanicznych «Bałtyk» oraz sklepu «Mody Polskiej» przy ul. Konopnickiej w Warszawie).

W ramach prezentacji sekcji polskiej odbyła się w czerwcu 1962 wystawa „Alina Szapocznikow na XXXI Biennale Sztuki w Wenecji”. S. uczestniczyła latem t.r. w III Biennale Internazionale di Scultura w Carrarze we Włoszech. Zainteresowawszy się odlewami ciała ludzkiego, wykonała w tym czasie gipsowy odlew własnej nogi. W r. 1963, w ramach eksperymentów z tworzywem, wykorzystała broń z czasów drugiej wojny światowej do kilku swych rzeźb: Kolczasta (wyst. w styczniu na ekspozycji „Oświęcim” w Warszawie), Nike (na wystawie „Polska rzeźba plenerowa” w Opolu) oraz Poczwara – Drang nach Osten (wykonana na objazdową Ogólnopolską Wystawę XX-lecia Ludowego Wojska Polskiego w Twórczości Plastycznej). Wyrzeźbiła również w tym czasie cztery nagrobki na cmentarzu Powązkowskim. Podczas Międzynarodowego Sympozjum Rzeźby w Portorož w Jugosławii wykonała w r. 1963 Rzeźbę biologiczną. Wakacje t.r. spędziła z Cieślewiczem w Jugosławii i Włoszech, gdzie prezentowano jej prace na Biennale sztuki „Bronzetto” w Padwie. Konstanty Gordon nakręcił wtedy dokumentalny film „Szapocznikow, Sieklucki, Hasior” (jako drugą część dyptyku filmowego „Polska rzeźba współczesna”).

Jesienią 1963 wyjechała S. z Polski na stałe; wraz z Cieślewiczem i synem Piotrem zamieszkała w Paryżu w XV dzielnicy przy ul. Sextius-Michel. Przebywała wśród artystów i krytyków sztuki z kręgu Pierre’a Restany, związanego z ruchem Nouveau Réalisme. Urządziła pracownię w pobliżu cmentarza Père-Lachaise; przy wykonywaniu odlewów korzystała z pomocy firmy odlewniczej Susse Fréres. Razem z Fangorem, Tadeuszem Brzozowskim, Tadeuszem Dominikiem, Janem Lebensteinem, Lucjanem Mianowskim i Czesławem Rzepińskim uczestniczyła latem 1964 w pierwszej wystawie paryskiego środowiska polonijnego „La boutique d’été” w Galerie Lambert. T.r., na XVI Salon de la Jeune Sculpture w Paryżu, pokazała Rzeźbę z kołem, a na wystawie „Profile IV” w Bochum i Kassel: Maszynę uosobioną i Rzeźbę biologiczną. Wiosną 1965 urządziła pracownię w Malakoff pod Paryżem; odlewy brązowe wykonywała w tym czasie w pracowni E. Godarda. Coraz częściej zajmując się odlewami ciała ludzkiego, wykonywała drobne odlewy ust i odciski palców. Powstały wtedy również asamblaże: Głowa X, Dwuczęściowa i Człowiek z instrumentem oraz Goldfinger, wystawiony t.r. na XXI Salonie Majowym w Paryżu, za który otrzymała nagrodę Fundacji Copleya. T.r. przyjechała na dłużej do Warszawy; powstała tam seria wydłużonych rzeźb, odrywających się od podstawy (m.in. Modelka i Filozof) oraz Portret wielokrotny, autoportret z dwóch zachodzących na siebie odlewów twarzy, powiększony w r. 1967 do czterech odlewów; należy on do jej najsłynniejszych rzeźb. S. nie zamierzała jednak osiąść w Polsce na stałe, odrzuciła propozycję pracy w Państw. Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu i wróciła do Paryża. Wykonała tam w r. 1966 Bukiet II, serie: Piersi i Usta oraz pierwsze wersje poliestrowej lampy, wykorzystujące odciski ust kilku kobiet; jedna z lamp była eksponowana t.r. na wystawie „L’Object 2” w Paryżu. Lato t.r. spędziła ponownie w Polsce. Jesienią uczestniczyła w sympozjum rzeźbiarzy w Varniackiej Banji w Jugosławii.

W lutym 1967 poślubiła S. Cieślewicza. Pod wpływem męża rozpoczęła eksperymenty z użyciem fotografii; t.r. wykonała serię Pamiątek ze zdjęciami osób znajomych i sławnych. Powstały też wtedy rzeźby: Stan nieważkości, Podróż oraz Iluminowana, pierwsza poliestrowa kompozycja podświetlona elektrycznie (efekt ten zastosowała następnie w pracach wykorzystujących motywy kroczących ust i piersi). Kolejna indywidualna wystawa S. odbyła się w Galerie Florence Houston-Brown w Paryżu w kwietniu i maju t.r., potem także w Sztokholmie i Kopenhadze; jej rozszerzoną wersję pokazano t.r. w Warszawie w Zachęcie. Również t.r. uczestniczyła S. w sympozjum rzeźbiarzy w Vyšnich Rušbachach w Czechosłowacji. W Paryżu brała w tym czasie kilkakrotnie udział w wystawach zbiorowych; na jednej z nich pokazała dużą wersję Portretu wielokrotnego obok eksperymentalnej pracy skomponowanej z bielizny intymnej wypełnionej poliestrem. Odtąd tworzyła rzeźby łączące elementy wykonane tą techniką z odlewami fragmentów ludzkiego ciała; w r. 1968 pokazała w Paryżu na wystawie „Design” cykl Brzuchy-poduszki, wykonany z gąbki poliuretanowej. Latem t.r. w kamieniołomach Quercetta we Włoszech wyrzeźbiła w białym marmurze dwie wielkie formy brzuchów tworzące kształt klepsydry, które kontynuowała w poliuretanie w cyklach: Duża plaża, Ekspansje, Skażenia, Wypadki i Brzuchy. T.r. odbyła się indywidualna wystawa S. w Brukseli; jej prace pokazywano też na „Vision 68” w Fontainebleau.

Pod koniec r. 1968 pojawiły się u S. objawy raka piersi. Podjęła wtedy pracę nad cyklem Nowotwory, po czym w r. 1969 zainicjowała cykl Inwazja nowotworów. Niebawem powstała instalacja Inwazja nowotworów (pokazana na ekspozycji „Socha Peštanskych Parkov’69” w Czechosłowacji), a potem kolejno Wielkie nowotwory oraz Nowotwory nawarstwione. Wiosną t.r. przeszła leczenie operacyjne. Zmienioną wersję instalacji Inwazja nowotworów pokazała w r. 1970 w swej pracowni w Malakoff. W kwietniu t.r. wyjechała do USA, gdzie wzięła udział w ekspozycji „Art Concept from Europe” w Nowym Jorku. Powstał wtedy Pogrzeb Aliny (wyst. w r. 1971 na XXIII Salon de la Jeune Sculpture w Paryżu) oraz cykle Fetysze i Desery. Latem 1970 uczestniczyła w Jugosławii w sympozjum „Recontre Internationale” oraz konkursie na projekt centrum wakacyjnego miasteczka Vela Luka; przy tej okazji odwiedziła Carrarę. W konkursie „Pro Art 70” otrzymała w r. 1970 wyróżnienie za zespołowy projekt architektury mieszkalnej w Cannes. Na przełomie l. 1970 i 1971 pracowała nad projektem Pomnika Bojowników o wolność narodów dla Mediolanu. Do cyklu Fetysze wykonała w r. 1971 zespół rzeźb Chwile. Tworzyła też w tym czasie niewielkie rzeźby z gumy do żucia. Powielając poliestrowe autoportrety, wróciła do tematu nowotworów w cyklu Nowotwory uosobione. Rzeźbą Autoportret rozpoczęła nowy cykl Zielnik (wielokrotnie wykorzystała w nim odlewy ciała syna). Na wystawie „Instant et Chose” w październiku t.r. w Genewie zrealizowała przestrzenną aranżację pracy Rozpad osobowości. Na początku r. 1972 powstała Łagodna zima w Malakoff oraz Wełniane nowotwory, natomiast wiosną t.r. Zielnik I–XIV (pracę Chrystus z tego cyklu wykonała do kaplicy polskich pallotynów w Paryżu). Wzięła udział w kolejnym Salon de la Jeune Sculpture, pokazując Nowotwory uosobione. W tym czasie ASP w Nicei zaproponowała jej Katedrę Rzeźby; S. nie przyjęła oferty ze względu na stan zdrowia, opracowała natomiast szkic programu nauczania. W czerwcu t.r. przeszła operację, po czym wyjechała na wakacje na południe Francji. Jesienią wykonała Popielniczkę słomianego wdowca, żartobliwą rzeźbę – rzeczywiste niedopałki wtopione w głowę artystki. Wzięła udział w wystawie „Impact II” w Ceret we Francji oraz III Międzynarodowej Wystawie Rysunku w Moderna Galerija w Rijece (otrzymała tam nagrodę za rysunki Ludzka droga). W związku z postępującą chorobą przebywała zimą 1973 w sanatorium w Praz-Contant we Francji.

S., posługując się wieloma technikami, nawiązywała do różnych kierunków artystycznych. Stworzyła ekspresyjny język własnych form, wyrażając nim ekstremalne doznania ludzkie. Jej dorobek często omawiany w literaturze problemowej, zajął trwałe miejsce w historii sztuki nowoczesnej. Niezwykle aktywna, uczestniczyła w blisko dwustu wystawach zbiorowych w wielu krajach świata, miała także kilkanaście ekspozycji indywidualnych. Wielokrotnie wypowiadała się publicznie na temat swej twórczości i sztuki nowoczesnej, udzielając licznych wywiadów. Zmarła 2 III 1973 w Praz-Contant, została pochowana 6 III w Paryżu na cmentarzu Montmartre.

W małżeństwie z Ryszardem Stanisławskim wychowywała S. adoptowanego jesienią 1952 syna, Piotra (ur. 1952); małżeństwo z Romanem Cieślewiczem było bezdzietne.

W Musée d’Art Moderne de la Ville w Paryżu zorganizowano w dn. 8 V – 3 VI 1973 pośmiertną wystawę S. pt. „Tumeurs, Herbie”; w katalogu zamieszczono napisany przez nią w r. 1972 wstęp Mon oeuvre puise ses racines dans le métier de la sculpture. Rysunki S. pokazała w czerwcu 1974 Galeria Współczesna w Warszawie, a w kwietniu 1975 Galeria Aurora w Genewie. Jej prace przedstawiono na wystawie „Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku” w Warszawie (1975). W kierowanym przez Stanisławskiego Muz. Sztuki w Łodzi otwarto jesienią 1975 retrospektywną wystawę „Alina Szapocznikow 1926–1973”; pokazano ją także w Warszawie (1975), Poznaniu, Krakowie, Bydgoszczy i Gdańsku (1976), Lund (Szwecja) i Białymstoku (1977) oraz Kaliszu (1978). Rzeźby z gumy do żucia eksponowano w r. 1978 we Wrocławiu na wystawie „Fotorzeźby 1971”. Pojedyncze dzieła S. pojawiały się w następnych latach na wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą. Wystawy indywidualne urządzono w r. 1989 w Lublinie i w r. 1990 w Bibliotece Polskiej w Paryżu. Renesans popularności rzeźbiarki nastąpił po trwającej od maja do lipca 1998 w warszawskiej Zachęcie ekspozycji „Alina Szapocznikow 1926–1973”; artystce poświęcono również towarzyszącą wystawie sesję naukową. Pod koniec r. 1998 ekspozycję przeniesiono do Krakowa, a w r. 1999 kolejno do Łodzi i Wrocławia. Indywidualna prezentacja prac S. odbyła się w r. 2000 w Pradze. Wystawa retrospektywna pt. „Alina Szapocznikow «Zatrzymać życie»” miała miejsce w Galerii «IRSA» w Warszawie w r. 2004. Prace S. znajdują się w Muzeach Narodowych w Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu, Muzeach: Sztuki w Łodzi, Warmii i Mazur w Olsztynie, Okręgowym w Toruniu, WP oraz ŻIH w Warszawie, Państw. Muz. Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, Galerii Sztuki Realizmu Socjalistycznego w Muz. Zamoyskich w Kozłówce, a także w zbiorach prywatnych. Za granicą w posiadaniu dzieł S. są Musée d’Art Moderne w Paryżu, Rijksmuseum Kröller-Müller w Otterlo oraz Inst. Kultury Polskiej w Lund. Rzeźby plenerowe stoją w pobliżu kamieniołomu St. Margarethen w Austrii oraz w Vyšnich Rušbachach na Słowacji. Właścicielem największej prywatnej kolekcji dzieł S. jest w Paryżu jej syn Piotr Stanisławski. O S. powstały dwa filmy dokumentalne: „Ślad” (1976) w reż. Heleny Włodarczyk oraz „In articulo mortis” (1998) w reż. Krzysztofa Tchórzewskiego.

 

Domański M., Poczet wielkich rzeźbiarzy, W. 1981; Enc. Warszawy (1994); Encyklopedia kultury polskiej XX w. Od awangardy do postmodernizmu, W. 1996 s. 139, 341, 343; Nagrody państwowe w latach 1948–1980. Informator, Oprac. J. Adamowiczowa, Wr. 1983; Nowa Encyklopedia Powszechna, W. 1996 VI; Słownik Artystów Plastyków (Okręg Warszawski ZPAP 1945–1970), W. 1972; Słownik sztuki XX w., W. 1998; – Alina Szapocznikow, W. 1957; Alina Szapocznikow, Praha 2000; Alina Szapocznikow (1926–1973), Ł. 1975; Alina Szapocznikow (1926–1973), Paryż 1990; Alina Szapocznikow (1926–1973). Katalog wystawy, W. 1998; Alina Szapocznikow (1926–1973). Rysunki, W. 1974; Alina Szapocznikow (1926–1973). Rzeźba, Kr. 1976; Alina Szapocznikow (1926–1973). Rzeźba, rysunek, W. 1975; Alina Szapocznikow. Fotorzeźby 1971, Wr. 1978; Alina Szapocznikow. Konfrontacje 1960, W. 1960; Alina Szapocznikow, Rzeźba, Bydgoszcz 1976; Alina Szapocznikow. Zatrzymać życie. Rysunki i rzeźby, W. 2004 (tu wspomnienia: K. Czerni, A. Żakiewicz, P. Descarques’a, A. Wojciechowskiego, A. Labelle-Rojoux, U. Czartoryskiej, J. Waltosia, J. Tchórzewskiego, Fangora, Toeplitza, P. Cabanne’a i A. Wajdy); II wystawa rzeźby Aliny Szapocznikow, P. 1960; Gola J., Katalog rzeźb Aliny Szapocznikow, Kr. 2001 (fot.); Katalog wystawy „Rzeźba polska 1945–1960”, W. 1960; Laureaci Nagród Państwowych i Ministra Kultury i Sztuki przyznanych w 35-leciu PRL, W. 1979; Rzeźba polska lat 60-tych, Orońsko 1993; Rzeźba polska 1944–1984, P. 1984; – Banaszkiewicz G., Rzeźby Szapocznikow, „Mies. Liter.” 1978 nr 12; Blumówna H., Sonsbeek ’58, „Przegl. Artyst.” 1958 nr 6; Borowski W., Rzeźby Aliny Szapocznikow, „Życie Liter.” 1957 nr 39; Brandys H., Rzeźby Aliny Szapocznikow, „Zarzewie” 1960 nr 31; Czartoryska U., Rzeźba Aliny Szapocznikow, „Tyg. Powsz.” 1975 nr 42; taż, Transgresja. O przesłaniu twórczości Aliny Szapocznikow, „Twórczość” 1998 nr 10; taż, Wystawa Aliny Szapocznikow, „Projekt” 1976 nr 1; Czerni K., Rezerwat sztuki. Tropami artystów polskich XX w., Kr. 2000; taż, Wstyd. Wystawa Aliny Szapocznikow, „Tyg. Powsz.” 1998 nr 25; Gola J., Alina Szapocznikow. Gesty w stronę ciała, „Elle” 1998 nr 6; Grabowski L., Na przykład Szapocznikow, „Przegl. Artyst.” 1968 nr 2; tenże, Polska w Paryżu, „Polska” 1956 nr 8; Gutowski M., Intymne i ulotne, „Kultura” 1978 nr 26; Guze J., Rzeźba Aliny Szapocznikow, „Nowa Kultura” 1957 nr 37; Hermansdorfer M., Źródło radości, bólu, prawdy. W 25 rocznicę śmierci Aliny Szapocznikow, „Odra” 1998 nr 4; Hist. sztuki pol., III; Jakimowicz A., Polska rzeźba współczesna, W. 1956; Jakubowska A., Portret wielokrotny Aliny Szapocznikow, P. 2008; Jarnuszkiewiczowicz J., Rzeźba na IV Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki, „Przegl. Kult.” 1954 nr 32; Jędrzejczyk O., Całe życie rzeźbiarki, „Gaz. Południowa” 1976 nr 104; Kępińska A., Nowa sztuka. Sztuka polska w latach 1945–1973, W. 1981; Kotula A., Krakowski P., Malarstwo, rzeźba, architektura, W. 1972; ciż, Rzeźba współczesna, W. 1980; Kuc M., Ciało. Rzeźba Aliny Szapocznikow w Zachęcie, „Gaz. Wyborcza” 1998 nr 133 (dod. „Co jest grane” nr 21); Lameński L., Galeria sztuki socrealizmu w Kozłówce, „Biul. Hist. Sztuki” 1996 nr 1–2; Osęka A., Alina Szapocznikow (Twórcy polskiej kultury), „Tyg. Kult.” 1967 nr 19; tenże, Antynomie formy, „Przegl. Kult.” 1957 nr 39; tenże, Nowe rzeźby Aliny Szapocznikow, tamże 1960 nr 30; tenże, Wystawa Aliny Szapocznikow, „Tyg. Demokr.” 1975 nr 43; Osień W., Brąz, granit, poliester Aliny Szapocznikow, „Kur. Pol.” 1975 nr 246; Pol. życie artyst. w l. 1945–1960; Porębski M., Plastyka na wystawie X-lecia PPR, „Przegl. Artyst.” 1952 nr 3; tenże, Pożegnanie z krytyką. Kr. 1983; tenże, W pracowni Aliny Szapocznikow, „Polska” 1958 nr 8; Romanowska J., Rzeźby Aliny Szapocznikow, „Ty i ja” 1967 nr 182; Scherer J., Retrospektywa Aliny Szapocznikow, „Polska Zbrojna” 1998 nr 26; Skrodzki S., Droga Aliny Szapocznikow, „Więź” 1976 nr 2; Stajuda J., Rzeźby Aliny Szapocznikow, „Współczesność” 1963 nr 4; Stanisławski R., Uwagi o konkursie na pomnik Chopina w Warszawie, „Nowa Kult.” 1951 nr 33; Toeplitz K. T., O Alinie Szapocznikow, „Sztuka” 1974 nr 6; Witz J., Szapocznikow i Tchórzewski. Warszawskie wystawy, „Życie Warszawy” 1957 nr 229; – Wywiady z S.: „Dookoła świata” 1959 nr 73, „Expres Pozn.” 1960 nr 80; – „Argumenty” 1974 nr 27; „Echo Krakowa” 1976 nr 93; „Ekran” 1959 nr 52; „Ekspres Wieczorny” 1957 nr 222; „Fotografia” 1972 nr 11; „Gaz. Lek.” 1998 nr 6; „Kur. Pol.” 1967 nr 57; „Miesiąc w Krakowie” 1998 nr 10–12; „Odra” 1976 nr 9; „Poezja” 1976 nr 2; „Pro Memoriam” 1999 nr 10; „Projekt” 1962 nr 2; „Przegl. Artyst.” 1956 nr 3, 1967 nr 6; „Sztuka” 1998 nr 1–6; „Trybuna Ludu” 1956 nr 206, 1957 nr 247; „Ty i ja” 1961 nr 28, 1965 nr 11; „Tyg. Powsz.” 1989 nr 14; „Współczesność” 1966 nr 6; „Życie Liter.” 1962 nr 2, 1976 nr 21; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1973: „Kultura” nr 12 (A. Osęka), „Opus International” nr 46, „Perspektywy” nr 10, „Polish Perspectives” nr 7–8 (A. Osęka), „Przekrój” nr 1161, „Trybuna Ludu” nr 14, „Ty i ja” nr 6 (T. Kuczyńska); „Tyg. Powsz.” 1974 nr 12 (J. Turowicz), „Zwierciadło” nr 13; „Życie Liter.” nr 13; „Życie Warsz.” nr 56, 58; – Mater. Red. PSB: Pospišil T., Alena Szapocznikowa w Pradze.

Jolanta Laskownicka

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
Partner ms-warszawa.png

Postaci powiązane

 
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wojciech Juliusz Siemion

1928-07-30 - 2010-04-24
pedagog
 

Henryk Popowski

1878-11-28 - 1953-11-18
poseł na sejm II RP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Hanna Natalia Rudzka-Cybisowa

1897-07-27 - 1988-02-03
malarka
 

Lucjan Rudnicki

1882-01-02 - 1968-06-08
literat
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.