INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Andrzej Pruski h. Prawdzic      Opisanie Pogrzebu J.W. J.Mci Pani Anny z Potockich Mniszkowy Chorązyny Nadworney Koronney - Przemyśl, Jezuici, 1758 - w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. - sygn.: BJ St. Dr. 915232 III - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja: iPSB.

Andrzej Pruski h. Prawdzic  

 
 
ok. 1682 - 1759-03-25
Biogram został opublikowany w latach 1984-1985 w XXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pruski Andrzej h. Prawdzic (ok. 1682–1759), biskup sufragan przemyski. Był synem Stefana i Katarzyny z Goliszewskich.

Nauki seminaryjne pobierał P. w Krakowie. Po święceniach subdiakonatu w r. 1704 został kancjonarzem w Strzyżowie nad Wisłokiem. Dn. 20 III 1706 przyjął święcenia kapłańskie, w r. 1710 został proboszczem w Czudcu; kierował tam budową nowego kościoła. W r. 1716 został dziekanem ropczyckim. Dość szybko zgromadził w swoich rękach liczne beneficja, m. in. probostwo w Zgłobieniu (1717, po ks. Filipie Pruskim) i w Czarnym Ostrowie koło Płoskirowa, kanonię w kolegiacie opatowskiej (1717) oraz w katedrze kamienieckiej. W r. 1723 otrzymał z prezenty królewskiej archidiakonię przemyską (instalacja 31 V) i jeszcze t. r. zrezygnował z kanonii kamienieckiej. Mianowany przez bpa Jana Krzysztofa Szembeka oficjałem i audytorem sądów biskupich postarał się o zakończenie swoich studiów prawniczych (w styczniu 1725 był już tytułowany doktorem praw). Cieszył się P. względami nowego (od jesieni 1724) bpa przemyskiego Aleksandra Fredry. Zapewne z jego instytucji otrzymał prepozyturę w Dynowie (1728) i w Radymnie (1731), a przede wszystkim został powołany w r. 1728 na jego sufragana. Prekonizowany został w r. 1729 z tytułem biskupa taneńskiego. Na polecenie Fredry wizytował P. dekanaty: jarosławski, leżajski, rzeszowski i krośnieński (1727–8) oraz kolegiatę w Brzozowie (1730). W czasie wizytacji w Rzeszowie zreformował bank pobożny, uzupełnił jego stary statut i wydał na nowo w języku polskim 26 VIII 1728. Fredro mianował go jednym z egzekutorów swego testamentu. Jako delegat do święceń konsekrował wiele kościołów. Dn. 23 VIII 1735 został P. prepozytem katedralnym przemyskim, w r. 1739 otrzymał dalsze beneficja w postaci probostwa w Sądowej Wiszni (do r. 1756) i w Krośnie. Kolejny bp przemyski Wacław Hieronim Sierakowski mianował go 1 X 1742 swoim wikariuszem generalnym in spiritualibus i oficjałem. P. rezydował głównie w Przemyślu. Opiekował się tamtejszym Seminarium Duchownym, kierował pracami przy restauracji i rozbudowie katedry oraz pałacu biskupiego. Dn. 20 XII 1756 został dziekanem w katedrze przemyskiej. W dwa lata później 5 IX 1758 ze względu na podeszły wiek złożył rezygnację ze stanowiska oficjała.

P. pomagał w karierze swoim bratankom, a to Walentemu, którego wprowadził do kapituły przemyskiej (później był on kanonikiem krakowskim), i Józefowi, podstolemu latyczowskiemu, który w l. 1734–47 był generalnym komisarzem dóbr biskupich przemyskich. Zapewne też wspomagał P. swą bratanicę Franciszkę (zm. 1757), która została ksienią benedyktynek na Zasaniu w Przemyślu. P. zmarł w Przemyślu 25 III 1759, został pochowany w podziemiach kaplicy Św. Krzyża (Fredrowskiej) w katedrze przemyskiej.

Po P-m pozostała w kościele Benedyktynek w Przemyślu monstrancja, złota, ozdobiona czarną emalią i diamentami (wg tradycji przywieziona z Rzymu) oraz w katedrze przemyskiej – antepedium w kaplicy Najśw. Sakramentu (Drohojowskich).

 

Portret P-ego w pałacu biskupim w Przemyślu; Obraz: P. wraz z bpem Sierakowskim nad planami pałacu i dzwonnicy katedralnej w Przemyślu, tamże; – Estreicher; Enc. Kośc., XII 143; Janocki, Lexicon; Pawłowski F., Premislia sacra, Kr. 1869; Rzepnicki F., Vitae praesulum Poloniae et M.D. Lithuaniae, P. 1761; Sarna, Episkopat przemyski obrządku łac.; Słown. Geogr., X 362; Niesiecki, (mylne informacje); Uruski; – Ataman J., Wacław Hieronim Sierakowski i jego rządy w diecezji przemyskiej, W. 1936; Pęckowski J., Dzieje miasta Rzeszowa do końca XVIII wieku, Rzeszów 1913 s. 404–20; Zacharjasiewicz F., Vitae episcoporum Premisliensium, Wiedeń 1844; – Akta grodz. i ziem., VIII 259, 262; Schematismus … ritus latini Premisliensis, 1904; Sol. praesulei honoris..., Sandomierz [b.r.]; – Arch. Diec. w Przemyślu: rkp. 14, 69, 70, 137, 145, IX s. 367, X, XI s. 1, XII s. 221–222, rkp. Kociubiński M., Biogramy, Jarosław 1960 s. 531, tenże, Księża diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego, t. I cz. 1, Pawłowski F., Liber Memorandorum, s. 225, 313, 315, 317, tenże, Syllabus, s. 161–162; Arch. Kapituły w Kr.: rkp. 21 s. 497, 574–613; Arch. Kurii Metropol. w Kr.: Acta episcopalia t. 77 s. 592, 600, 651, 663, Acta Visitationis t. 6 s. 169v., 177v., Liber Ordinatorum 1695–1733, s. 257; B. Czart.: rkp. 2072, 2147.

Krzysztof Wolski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.