INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Andrzej Pruski h. Prawdzic      Opisanie Pogrzebu J.W. J.Mci Pani Anny z Potockich Mniszkowy Chorązyny Nadworney Koronney - Przemyśl, Jezuici, 1758 - w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. - sygn.: BJ St. Dr. 915232 III - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja: iPSB.

Andrzej Pruski h. Prawdzic  

 
 
ok. 1682 - 1759-03-25
Biogram został opublikowany w latach 1984-1985 w XXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pruski Andrzej h. Prawdzic (ok. 1682–1759), biskup sufragan przemyski. Był synem Stefana i Katarzyny z Goliszewskich.

Nauki seminaryjne pobierał P. w Krakowie. Po święceniach subdiakonatu w r. 1704 został kancjonarzem w Strzyżowie nad Wisłokiem. Dn. 20 III 1706 przyjął święcenia kapłańskie, w r. 1710 został proboszczem w Czudcu; kierował tam budową nowego kościoła. W r. 1716 został dziekanem ropczyckim. Dość szybko zgromadził w swoich rękach liczne beneficja, m. in. probostwo w Zgłobieniu (1717, po ks. Filipie Pruskim) i w Czarnym Ostrowie koło Płoskirowa, kanonię w kolegiacie opatowskiej (1717) oraz w katedrze kamienieckiej. W r. 1723 otrzymał z prezenty królewskiej archidiakonię przemyską (instalacja 31 V) i jeszcze t. r. zrezygnował z kanonii kamienieckiej. Mianowany przez bpa Jana Krzysztofa Szembeka oficjałem i audytorem sądów biskupich postarał się o zakończenie swoich studiów prawniczych (w styczniu 1725 był już tytułowany doktorem praw). Cieszył się P. względami nowego (od jesieni 1724) bpa przemyskiego Aleksandra Fredry. Zapewne z jego instytucji otrzymał prepozyturę w Dynowie (1728) i w Radymnie (1731), a przede wszystkim został powołany w r. 1728 na jego sufragana. Prekonizowany został w r. 1729 z tytułem biskupa taneńskiego. Na polecenie Fredry wizytował P. dekanaty: jarosławski, leżajski, rzeszowski i krośnieński (1727–8) oraz kolegiatę w Brzozowie (1730). W czasie wizytacji w Rzeszowie zreformował bank pobożny, uzupełnił jego stary statut i wydał na nowo w języku polskim 26 VIII 1728. Fredro mianował go jednym z egzekutorów swego testamentu. Jako delegat do święceń konsekrował wiele kościołów. Dn. 23 VIII 1735 został P. prepozytem katedralnym przemyskim, w r. 1739 otrzymał dalsze beneficja w postaci probostwa w Sądowej Wiszni (do r. 1756) i w Krośnie. Kolejny bp przemyski Wacław Hieronim Sierakowski mianował go 1 X 1742 swoim wikariuszem generalnym in spiritualibus i oficjałem. P. rezydował głównie w Przemyślu. Opiekował się tamtejszym Seminarium Duchownym, kierował pracami przy restauracji i rozbudowie katedry oraz pałacu biskupiego. Dn. 20 XII 1756 został dziekanem w katedrze przemyskiej. W dwa lata później 5 IX 1758 ze względu na podeszły wiek złożył rezygnację ze stanowiska oficjała.

P. pomagał w karierze swoim bratankom, a to Walentemu, którego wprowadził do kapituły przemyskiej (później był on kanonikiem krakowskim), i Józefowi, podstolemu latyczowskiemu, który w l. 1734–47 był generalnym komisarzem dóbr biskupich przemyskich. Zapewne też wspomagał P. swą bratanicę Franciszkę (zm. 1757), która została ksienią benedyktynek na Zasaniu w Przemyślu. P. zmarł w Przemyślu 25 III 1759, został pochowany w podziemiach kaplicy Św. Krzyża (Fredrowskiej) w katedrze przemyskiej.

Po P-m pozostała w kościele Benedyktynek w Przemyślu monstrancja, złota, ozdobiona czarną emalią i diamentami (wg tradycji przywieziona z Rzymu) oraz w katedrze przemyskiej – antepedium w kaplicy Najśw. Sakramentu (Drohojowskich).

 

Portret P-ego w pałacu biskupim w Przemyślu; Obraz: P. wraz z bpem Sierakowskim nad planami pałacu i dzwonnicy katedralnej w Przemyślu, tamże; – Estreicher; Enc. Kośc., XII 143; Janocki, Lexicon; Pawłowski F., Premislia sacra, Kr. 1869; Rzepnicki F., Vitae praesulum Poloniae et M.D. Lithuaniae, P. 1761; Sarna, Episkopat przemyski obrządku łac.; Słown. Geogr., X 362; Niesiecki, (mylne informacje); Uruski; – Ataman J., Wacław Hieronim Sierakowski i jego rządy w diecezji przemyskiej, W. 1936; Pęckowski J., Dzieje miasta Rzeszowa do końca XVIII wieku, Rzeszów 1913 s. 404–20; Zacharjasiewicz F., Vitae episcoporum Premisliensium, Wiedeń 1844; – Akta grodz. i ziem., VIII 259, 262; Schematismus … ritus latini Premisliensis, 1904; Sol. praesulei honoris..., Sandomierz [b.r.]; – Arch. Diec. w Przemyślu: rkp. 14, 69, 70, 137, 145, IX s. 367, X, XI s. 1, XII s. 221–222, rkp. Kociubiński M., Biogramy, Jarosław 1960 s. 531, tenże, Księża diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego, t. I cz. 1, Pawłowski F., Liber Memorandorum, s. 225, 313, 315, 317, tenże, Syllabus, s. 161–162; Arch. Kapituły w Kr.: rkp. 21 s. 497, 574–613; Arch. Kurii Metropol. w Kr.: Acta episcopalia t. 77 s. 592, 600, 651, 663, Acta Visitationis t. 6 s. 169v., 177v., Liber Ordinatorum 1695–1733, s. 257; B. Czart.: rkp. 2072, 2147.

Krzysztof Wolski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Ignacy Ogiński

ok. 1698 - marzec 1775
kasztelan wileński
 

Michał Ossowski (Osowski)

1743-09-25 - po 1797
ekonomista
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.