Sulistrowski Antoni Józef h. Lubicz (1702–1753), marszałek oszmiański, poseł sejmowy.
Był synem Michała (zm. przed 25 VIII 1734), od 23 IX 1713 wojskiego oszmiańskiego, w r. 1716 deputata oszmiańskiego do Tryb. Lit., posesora wójtostwa kurklewskiego (kurkleckiego), i Anny ze Stachowskich (zm. 1740?), stolnikówny mścisławskiej, bratankiem Krzysztofa Franciszka (zob.). Rodzice S-ego pochowani zostali w kościele Świętej Trójcy w Zaświrzu. Braćmi S-ego byli: Jerzy Wincenty (1698–1761), jezuita, rektor domu nowicjatu i kościoła św. Ignacego w Wilnie (1752–56), rektor w Połocku (1756–60), Józef (zm. zapewne przed 6 X 1737), star. butwiłowski (woj. połockie), w l. 1733–4 zwolennik Stanisława Leszczyńskiego i rezydent konfederacji oszmiańskiej przy królu Stanisławie, autor wierszowanego utworu „Wyjście Najjaśniejszego Króla Imci Polskiego Stanisława I z oblężenia miasta Gdańska roku 1734 dnia 27 kwietnia aż do Kwidzina…”, (Królewiec 1734), oraz Karol (zm. w sierpniu 1749), który jako poseł woj. połockiego wziął udział 5 IV 1734 w Wilnie w zawiązaniu generalnej konfederacji lit. popierającej Leszczyńskiego, w r. 1737 został star. butwiłowskim (był nim już 6 X t.r.), a 27 IX 1738 wojskim oszmiańskim. Dzięki poparciu Sapiehów wybrany w r. 1743 na deputata do Tryb. Lit. z pow. oszmiańskiego, starał się o funkcję pisarza tryb. kadencji wileńskiej; początkowo za sprawą hetmana w. lit. Michała Wiśniowieckiego nie został dopuszczony do grona sędziów, jednak po wyjeździe hetmana z Wilna w maju t.r. wszedł do koła trybunalskiego, a nawet w czerwcu t.r zabiegał o wicemarszałkostwo.
Zapewne to S. (Józef Antoni, wojszczyc oszmiański) był w r. 1729 deputatem oszmiańskim do Tryb. Lit. W bezkrólewiu po śmierci Augusta II posłował z pow. oszmiańskiego na sejm konwokacyjny 1733 r. Dn. 7 V t.r. wszedł w skład deputacji wysłanej dla doniesienia senatowi o wyborze marszałka izby poselskiej, w imieniu deputowanych przemówił w senacie, a 9 V złożył izbie poselskiej relację z odprawionej deputacji. Sejm powołał go do rady przy prymasie Teodorze Potockim. S. podpisał 23 V uchwały sejmu dołączając do podpisu postulat przywrócenia podskarbim nadw. lit. zarządu ekonomiami, o co starali się Sapiehowie. Proponował podskarbiemu nadwornemu lit. Józefowi Franciszkowi Sapieże usługi na przedelekcyjnym sejmiku oszmiańskim. Działając na rzecz kandydatury Leszczyńskiego do tronu, przyczynił się (wraz z bratem Karolem) do zamieszania na tym sejmiku. W okresie zmagań o polski tron między zwolennikami Augusta III i Leszczyńskiego opowiedział się po stronie Leszczyńskiego i przyłączył się do popierającej go generalnej konfederacji lit., zawiązanej 5 IV. Być może przez pewien czas przebywał przy Leszczyńskim w Królewcu. Jako wojski oszmiański podpisał manifest konfederacji kor. i lit., datowany 30 VII 1735 w Królewcu, skierowany przeciw zwołaniu przez Augusta III sejmu pacyfikacyjnego na jesień t.r. Dobra S-ego zostały znacznie zniszczone przez wojska rosyjskie i zwolenników Augusta III. W r. 1736 posłował z pow. oszmiańskiego na drugi sejm pacyfikacyjny. Dn. 26 VI t.r. domagał się wyprowadzenia wojsk saskich i rosyjskich z Rzpltej, nie zadawalając się zapewnieniem marsz. sejmu, pisarza polnego kor. Wacława Rzewuskiego, że wydano już rozkazy ewakuacji. Następnego dnia znalazł się w grupie posłów proponujących, aby król specjalnym dyplomem oraz poseł rosyjski H. Keyserlingk stosownym dokumentem potwierdzili ewakuację. Z sejmu tego wszedł S. do sądów nadzwycz. Dyplom elekcji podpisał 9 VII 1736. Jako komisarz pow. oszmiańskiego uczestniczył w l. 1737–8 w pracach lit. komisji aukcji wojska. W l. trzydziestych i czterdziestych S. zabiegał o dobre stosunki zarówno z Sapiehami, jak i Radziwiłłami.
Wraz ze swoimi krewnymi Sulistrowskimi próbował S. «ukraść» oszmiański sejmik deputacki w lutym 1738, lecz bez powodzenia. Zaszkodziło to jego zabiegom o wybór na pułkownika powiatowego. Udało mu się uzyskać poparcie Anny z Sanguszków Radziwiłłowej dla swojego brata Karola starającego się o urząd wojskiego oszmiańskiego. W r. 1739 ubiegał się S. o star. oszmiańskie, pojechał nawet w sierpniu t.r. do Drezna, lecz urząd ten otrzymał Tadeusz Ogiński. Dn. 8 II 1740 przewodniczył sejmikowi deputackiemu w Oszmianie. Kierując obradami sejmiku przedsejmowego w sierpniu t.r., działał w interesie Radziwiłłów i nie dopuścił do skierowanych przeciw nim wystąpień szlachty z radziwiłłowskich dóbr neuburskich. T.r. został obrany pułkownikiem pow. oszmiańskiego (był nim już 9 X). W r. 1741 był także dyrektorem oszmiańskiego sejmiku deputackiego, chociaż przeciw jego wyborowi protestowała część szlachty inspirowana przez T. Ogińskiego. S. wybrany t.r. na jednego z kandydatów do marszałkostwa oszmiańskiego, za pośrednictwem bp. koadiutora wil. Józefa Stanisława Sapiehy uzyskał poparcie kanclerza lit. Jana Fryderyka Sapiehy, poparł go też podkanclerzy lit. Michał Czartoryski. W r. 1743 starał się S. o aprobatę Radziwiłłów dla planów brata, Karola objęcia funkcji pisarza trybunalskiego kadencji wileńskiej. Dopiero 8 VIII 1744 otrzymał nominację na marsz. oszmiańskiego. Na sejmie t.r. reprezentował S. pow. oszmiański. Podczas sesji prowincjonalnej lit. 30 X żądał zalimitowania sejmu, oraz przeprowadzenia lustracji dochodów Rzpltej, którą miałby zaaprobować zebrany ponownie sejm. Działanie S-ego było wymierzone przeciw proponowanej przez «familię» natychmiastowej aukcji wojska. W r. 1745 zabiegał u J. F. Sapiehy o urząd pisarza wielkiego lit. Nie jest jasne, który z Sulistrowskich posłował na sejm w r. 1746: S., stolnik oszmiański Michał czy wojski oszmiański Karol; wg Władysława Konopczyńskiego był to zapewne S. Wybrano go do grona deputowanych od izby poselskiej do króla i senatu z oznajmieniem o wyborze marsz. poselskiego. Na sesji prowincjonalnej lit. delegowano go do ułożenia projektu podatku pogłównego żydowskiego. S. godził się na lustrację dóbr ziemskich pod warunkiem, że lustratorzy będą wyłaniani na sejmikach. Został wybrany z izby poselskiej do komisji do kalkulacji skarbu kor. Po obradach sejmiku deputackiego w Oszmianie, 6 II 1747, któremu S. ponownie przewodniczył, część szlachty wniosła przeciw niemu protestację o niezgodne z prawem przeprowadzenie elekcji deputatów. W r. 1748 doprowadził do wyboru stronników sapieżyńskich na deputatów do Trybunału lit. z sejmiku oszmiańskiego. Posłował z pow. oszmiańskiego na sejm t.r. Wg Konopczyńskiego «szkodliwy gaduła» był w dalszym ciągu nastawiony opozycyjnie do proponowanych przez «familię» projektów dotyczących aukcji wojska, oraz obstawał za wyborem lustratorów jednomyślnie na sejmikach. Sprzeciwił się zniesieniu cła brzeskiego. Ponownie wszedł do komisji do kalkulacji skarbu kor. T.r. starał się o któreś z wakujących starostw i oferował za nie J. F. Sapieże 16 tys. zł. Na sejmiku deputackim 1750 r. poparł zwolenników Radziwiłłów. Na sejmie t.r. również reprezentował pow. oszmiański. Wszedł do delegacji wyznaczonej przez marsz. starej laski Wojciecha Siemieńskiego dla sprowadzenia posła bełskiego Antoniego Wydżgi, który wstrzymał obrady i opuścił izbę. W r. 1752 z ramienia «familii» pilnował oszmiańskiego sejmiku deputackiego.
S. posiadał dobra dziedziczne Zanarocz (pow. oszmiański) i Bohdaniszki (pow. wiłkomierski). Ojciec scedował mu star. jakiskie (pow. kowieński), co król potwierdził 3 II 1739. Już w r. 1733 tytułował się S. star. kurkleckim (kurklewskim), chociaż wójtostwo kurkleckie scedowała mu matka dopiero 20 V 1740. Pierwsza żona wniosła mu liczne dobra w pow. oszmiańskim: Połoczany (m.in. wsie Połoczany, Czerepy, Łapińce Siękowszczyzna), Jachimowszczyznę (wsie Jachimowszczyzna i Kobyłki oraz zaścianki Swoboda i Przepaść), Łużany i Borki; ponadto Świerzno (Świerzeń pow. rzeczycki), Koronów (Kojranów?) (ks. żmudzkie) i Botwiniszki (woj. wileńskie). S. rezydował zwykle w Połoczanach. Trzymał w zastawie od Sapiehów trzy wójtostwa, odłączone od hrabstwa dąbrówieńskiego i kilka wójtostw z dóbr czerejskich, a od Radziwiłłów Kojranów (pow. kowieński), stanowiący część dóbr kiejdańskich. Po śmierci brata, Karola był prawnym opiekunem wdowy i dzieci brata, nie rozliczył się z tej opieki, a był winny rodzinie ponad 100 tys. zł.
Po śmierci drugiej żony S. zamierzał wstąpić do zakonu jezuitów, spisał testament 22 I 1752 w Żodziszkach; prawie cały majątek przekazał młodszemu synowi Józefowi. Dokument ten jeszcze za życia S-ego wpisano do ksiąg trybunalskich i ziemskich oszmiańskich. Dn. 19 III t.r. złożył S. śluby zakonne w kościele w Mereczu. Możliwe, że przebywał potem w jezuickiej rezydencji w Żodziszkach, gdzie wicerektorem był jego brat Jerzy Wincenty. S. zmarł zapewne krótko przed 12 II 1753, kiedy to zgodnie ze swą wolą został pochowany w kościele Jezuitów p. wezw. św. Jana w Wilnie. Okolicznościowe kazanie wygłosił znany kaznodzieja jezuicki Wawrzyniec Rydzewski.
S. był dwukrotnie żonaty, po raz pierwszy (przed 26 V 1726) z Teresą z Judyckich (zm. 1739), córką Michała Aleksandra, star. jaśwojńskiego. Drugą żoną S-ego była (już w r. 1746) Zofia z Judyckich (zm. 1752), córka Antoniego, marsz. rzeczyckiego, wdowa po Kazimierzu Scipio (Scipio del Campo) (zob.), marsz. lidzkim. Z pierwszego małżeństwa miał S. trzech synów: Felicjana (1729–1768), początkowo w służbie hetmana w. lit. Michała Kazimierza Radziwiłła, następnie w armii saskiej, od r. 1751 jezuitę, Józefa (zm. przed 22 XI 1792), wojskiego oszmiańskiego (nominacja 24 IV 1765), w r. 1792 konsyliarza konfederacji targowickiej pow. oszmiańskiego i Daniela (Dawida; zm. przed 22 I 1752 jako małoletni), oraz córkę Teresę Eleonorę (zm. po 28 I 1794), zamężną za Józefem Kiełpszem, podczaszym wiłkomierskiem. Felicjan, który jako zakonnik na mocy testamentu ojca otrzymał jedynie 16 tys. złp., procesował się z Józefem o majątek; w r. 1755 bracia zawarli ugodę. Drugie małżeństwo S-ego było bezdzietne.
Boniecki, IX (Judyccy); Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1697–1794, Spis. Red. A. Rachuba, W. 2004; Enc. Jezuitów (Felicjan, Jerzy Wincenty); Niesiecki, VIII 566 (S. błędnie jako Karol); PSB (Scipio del Campo Kazimierz); Słown. Geogr. (Bohdaniszki, Borki, Jachimowszczyzna, Łużany, Połoczany); Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, W. 2004 I; Żychliński, V 322, 324–5; – Cieślak E., Stanisław Leszczyński, Wr. 1994; Jankowski C., Powiat oszmiański. Materiały do dziejów ziemi i ludzi, Pet. 1897 II 102–4, 106–9, 157, 268–9; Palkij H., Praca komisji aukcji wojska w latach 1736–38, „Kwart. Hist.” R. 54: 1999 z. 1 s. 30, 32, 34; tenże, Sejmy 1736 i 1738 roku, Kr. 2000; Zielińska Z., Walka «familii» o reformę Rzeczypospolitej 1743–1752, W. 1983; – Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, Oprac. H. Lulewicz, W. 2006 I (Karol Sulistrowski); Akty Vil. Archeogr. Kom., XX; Diariusz sejmu convocationis podczas interregnum po ś. P. króla Jmci Augusta II w Warszawie 27 April. 1733 zaczętego, [W. 1733]; Diariusze sejmowe z w. XVIII, I–III; Istoriko juridičeskije materialy izvlečennyje iz aktowych knig gubernii vitebskoj i mogilevskoj, Vitebsk, XXIX 172; Matuszewicz, Diariusz, (Karol Sulistrowski); Metryka Litewska. Księga Sigillat 1709–1919, Oprac. A. Rachuba, W. 1987; [Rydzewski W.], Kazania przygodne X. Wawrzyńca Rydzewskiego, Soc: Jesu, Wil. 1768 s. 259–67; Vol. leg., VI 575, 597, 605, 652; – AGAD: Arch. Kameralne, nr III/325 s. 15, Arch. Radziwiłłów, Dz. IV teka 47 koperta 638 k. 98–9, Dz. IVa ks. 6 k. 364, ks. 8 s. 121, ks. 9 k. 91, Dz. V nr 13831 cz. 6 k. 7, nr 14874 k. 35–7, 49–50, nr 15348 k. 6–9, 15, 23, 50–1, 56–7, 63–6, 67, 71, 79–80, 84, 87, 97, 121–3, 131, 133, nr 15349, 15350, 15358, Arch. Tyzenhauzów, sygn. B–32/122 k. 118, Zbiór mater. różnej proweniencji, sygn. 303 nr 194; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Arch. Młynowskie Chodkiewiczów, rkp. 1282 k. 137; B. Czart.: rkp. 2896 k. 418; B. Jag.: rkp. 5544 t. IV k. 167v, rkp. Akc. 122/51 k. 65; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 1175; Haus-, Hof- und Staatsarchiv w Wiedniu: Polen II Berichte 1735–6 k. 298, 819 v; Latvijas valsts vestures archivs w Rydze: F. 712 nr 89 k. 129–132v, 135–41v; Lietuvos mokslų akademijos biblioteka w Wil.: F. 18–125 s. 45, F. 148–94, s. 160, F. 139–4061, s. 264, F. 139–2556 s. 17, F. 139–2554 s. 52–53, 65, 71v–2, 83v–4, F. 139–4002 s. 324, F. 139–4473 s. 1–2, 4–4v, 5–7, 12–13, 16, F. 139–4063 s. 289–9v; Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: SA 83k. 243–4v, SA 104 k. 1390–1v, SA 106 k. 193–4v, SA 121 k. 313–18v, F. 391 inw. 9 nr 2422 k. 8v–10v, inw. 10 nr 363 k. 3v–4, 6v–7, 10v–11; Nacyjal’ny histaryčny archiŭ Belarusi w Mińsku: F. 1732 (księgi grodzkie oszmiańskie) inw. 1 nr 46 k. 562, nr 8 k. 478–9v, nr 12 k. 1096–9v, nr 13 k. 64v, 88v, nr 13a k. 86v, nr 46 k. 562; Rossijskaja nacional’naja biblioteka w Pet.: AD 133 k. 43–4; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: F. 389 (Metryka Lit.) op. 1 nr 157 k. 61v–2, nr 173 s. 120–1, nr 184 k. 176–6v; – Informacje Mariusza Machyni z Kr.
Andrzej Haratym i Andrei Matsuk