Czarnowski Augustyn (1861–1935), dentysta, homeopata, wydawca »Przewodnika Zdrowia«, syn Fryderyka Wika Cz-go i Marii z Hamerskich. Ur. w Małym Gliśnie (pow. chojnicki), był uczniem pelplińskiego Collegium Marianum i seminarium nauczycielskiego w Kościerzynie, po czym pracował jako nauczyciel szkoły powszechnej w Lińsku i Berlinie. Tutaj dymisjonowany dlatego, że dzieci polskie uczył prywatnie języka ojczystego, przerzucił się na dentystykę, ukończył ją i założył pracownię dentystyczną, zdobywając liczną klientelę. Młodszym kolegom Kaszubom chętnie dopomagał w wykształceniu zawodowym. Pozatem stał się wybitnym homeopatą; uczestniczył w zjazdach przedstawicieli tej gałęzi wiedzy medycznej w Paryżu, Londynie i Petersburgu. Po wojnie światowej przeniósł się z Berlina do Koronowa, później na Hel, gdzie umarł w r. 1935. Wielkiego rozpowszechnienia doznał jego »Przewodnik Zdrowia«, miesięcznik, wydawany od lipca r. 1895 do r. 1922, a drukowany, jak wszystkie publikacje Cz-go, u Buszczyńskiego w Toruniu. Do r. 1905 wydał Cz. z niego 49 odbitek jako oddzielne broszury, niektóre dość obszerne np. Zielnik lekarski, Życie płciowe (2 wyd. str. 216) Zakon małżeństwa (wyd. 2 str. 111). Ponadto wydał w r. 1900 Kalendarz dla Towarzystw i Kalendarz Zdrowia Rocznik I. W nauce dentystycznej znany jest skonstruowany przezeń i opatentowany w r. 1892 przyrząd narkotyzujący przy użyciu brometylu i fertalu.

»Pielgrzym« 1892, nr 83; »Goniec Wielkopolski« 1895, nr 154; Katalog wydawnictw »Przew. Zdr.« 1905; informacje ks. prob. Czarnowskiego z Lubiewa.

Ks. Alfons Mańkowski