INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Błażej Lipowski  

 
 
XVII - XVII
Biogram został opublikowany w 1972 r. w XVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Lipowski Błażej (XVII w.), autor pierwszego polskiego regulaminu piechoty. W r. 1660 ukazało się w Krakowie Piechotne ćwiczenie albo wojenność piesza do wiadomości podana przez Błażeja Lipowskiego. Rzecz jest dedykowana Andrzejowi Maksymilianowi Fredrze. W dedykacji L. pisze, iż swój traktat oparł na tym, co usłyszał z ust Fredry i zaobserwował na jego dworze. Ze względu na brak jakichkolwiek danych odnośnie do osoby L-ego oraz zbieżności wyrażanych poglądów z poglądami A. M. Fredry, nie ma do tej pory zgodności w kwestii, czy L. istniał naprawdę, czy też był to tylko literacki pseudonim Fredry. Na rozkrzewienie tego drugiego poglądu wpłynął decydująco Estreicher, powołujący się dość bałamutnie na notatkę J. Jabłonowskiego przypisującego pseudonim L-ego karmelicie Eliaszowi (Idlińskiemu), który urodzony w r. 1658, rzeczywiście nie mógł mieć nic wspólnego ze wspomnianym regulaminem. Nie wyjaśnił natomiast, dlaczego należy podstawić na jego miejsce Fredrę.

Pierwsze prace naukowe, w których zostało szerzej omówione Piechotne ćwiczenie (Górski, Czermak), nie analizowały samego autorstwa, lecz tylko treść dziełka. Spośród najnowszych prac koncepcja Estreichera została przyjęta bez zastrzeżeń w życiorysie A. M. Fredry w „Polskim Słowniku Biograficznym” oraz w tzw. „Nowym Korbucie”. Za autorstwem L-ego wypowiadał się autorytatywnie Kukiel w oparciu o dedykację. Toż samo stanowisko zajęto w „Encyklopedii Wojskowej”. Poszukiwania w literaturze genealogicznej i w rolach popisowych jednostek pieszych z tego czasu nie dały żadnego wyniku. Prawdopodobnie L. nie był szlachcicem ani oficerem, lecz sekretarzem Fredry. Musiał jednak uczestniczyć przy ćwiczeniu organizowanych przez Fredrę oddziałów piechoty łanowej woj. ruskiego, o czym sam zresztą wspomina. Wspomniany regulamin, chwalony jako wyraz dążeń do pełnego spolszczenia piechoty, był jednocześnie krytykowany za przedstawienie zbyt już w owych czasach skomplikowanych i nieaktualnych zasad musztry. W świetle ostatnich badań okazuje się, że nie odbiegał on od poziomu innych współczesnych mu prac europejskich. L. starał się zastąpić używany wówczas w wojsku polskim międzynarodowy (głównie niemieckiego pochodzenia) żargon musztry komendami polskimi. W praktyce podręcznik jego nie znalazł jednak zastosowania. Udało się wykryć nazwisko L-ego przy czwartym wydaniu traktaciku J. D. Solikowskiego pt. „Idea apocaliptica” przypisywanego wówczas niesłusznie S. Orzechowskiemu (Kr. 1660, starodruk w B. Czart, w Kr.). Wydano go «ex recognitione Blasii Lipowskii», który w załączonej dedykacji mienił się jako «addictissimus servitor» A. M. Fredry i jego synów.

 

Estreicher, (pod hasłem A. M. Fredro); Nowy Korbut (Piśm. staropolskie), III; Enc. Wojsk.; PSB, (Fredro A. M.); – Czermak W., Polska musztra piechotna z r. 1660, w: Z czasów Jana Kazimierza, Lw. 1893; Górski, Historia piechoty, s. 44, 45, 47, 49–51; Kukiel M., Polskość i niemczyzna w cudzoziemskim autoramencie, w: Od Wiednia do Maciejowic, Londyn 1965 s. 58, 59, 65; Wimmer J., Andrzej Maksymilian Fredro jako projektodawca reform wojskowych, w: O naprawę Rzeczypospolitej, W. 1965 s. 112; – Jabłonowski J., Muzeum Polonum, Lw. 1752 s. 56; Orzechowski S., Idea apocaliptica, Kr. 1660 s. 5–8.

Jan Wimmer

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Michał Sędziwój h. Ostoja

1566-02-02 - między 20 V a 12 VIII 1636
alchemik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.