INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Daniel Szczytt Zabielski h. Radwan  

 
 
ok. 1568 - 1635
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szczytt (Szczyt, Sczit) Zabielski Daniel h. Radwan (ok. 1568–1635), podsędek połocki, poseł na sejmy.

Był synem Hrehorego (zm. 1609) i Hanny Kotowickiej, miał braci: Aleksandra, Michała, Bazylego i Adama Józefa, kanonika wileńskiego, deputata kapit. wileńskiej do procesu beatyfikacyjnego arcybp. połockiego Jozafata Kuncewicza.

Z ramienia woj. i wójta połockiego Andrzeja Sapiehy pełnił S. urząd landwójta połockiego, od niego też arendował dochody z Połocka i z tego tytułu nakładał myto na towary kupców i szlachty. Mieszczanie zarzucali mu brutalność, gwałty i represje. Zapewne w r. 1602 (przed 11 X) Sapieha mianował go swoim pisarzem grodzkim; S. sprawował ten urząd jeszcze na początku r. 1609. Pozostawał w dobrych kontaktach z przywódcą rodzinnej fakcji sapieżyńskiej, kanclerzem lit. Lwem Sapiehą, który w r. 1602 przekazał mu w dzierżawę komorę połocką. Działalność S-a wywołała sprzeciw szlachty połockiej, która w uchwalonej na sejmiku relacyjnym 16 V 1606 instrukcji dla posłów, wysłanych na zjazd rokoszowy pod Lublin, wystąpiła przeciw mytom wewnętrznym «po rzece Dwinie i Dziśnie». Jako «sapieżyniec» został S. obrany 27 III 1607 posłem z Połocka, a przed rozpoczęciem sejmu zwycz. wziął udział w zjeździe głównym lit. w Słonimiu 23–26 IV t.r. Zapewne w r. 1611 otrzymał urząd pisarza ziemskiego połockiego, z którego, po dokonanym przez szlachtę 3 XI t.r. wyborze, awansował 20 XI 1617 na podsędka. W styczniu 1618 uczestniczył w Połocku w ingresie arcybp. unickiego Kuncewicza i w gronie szlachty rzymskokatolickiej podejmował go «najgościnniej». Posłował z woj. połockiego na sejm 1618 r., na którym podpisał protest posłów lit. przeciw działaniom polsko-litewskiej komisji granicznej pod przewodnictwem woj. podlaskiego Stanisława Warszyckiego. W r. 1619 został deputatem z woj. połockiego do Tryb. Lit. W r. 1621 był wzmiankowany jako rotmistrz królewski, nie wiadomo jednak, jaką jednostką wojskową dowodził i w jakiej wyprawie uczestniczył, skoro nie występował w żadnym ze znanych komputów; być może przebywał z chorągwią na załodze w Połocku. Posłował ponownie z woj. połockiego na sejm 1623 r., na którym wszedł w skład wileńskiej komisji do ustalania cen («pretia rerum»). Woj. połockie reprezentował także na konwokacji wileńskiej 4–8 VI 1624 oraz na sejmie zwycz. 1626 r., na którym został obrany deputatem do tryb. skarbowego w Wilnie. Podczas obrad sejmowych doznał ataku paralitycznego; szybki powrót do zdrowia przypisał wstawiennictwu nieżyjącego już Kuncewicza, a zwłaszcza podjętej przez żonę pielgrzymce do jego grobu w Połocku. Wypełniając złożone przez nią ślubowanie, po wyzdrowieniu również odwiedził grób Jozafata. W czasie obrad tryb. skarbowego, rozpoczętych 22 VII 1626, pełnił funkcję korygatora (urzędnika potwierdzającego podpisem zgodność treści dekretu z wydaną decyzją). Dn. 20 III 1628 zeznawał wspólnie z żoną w procesie beatyfikacyjnym Kuncewicza w Połocku, a 24 III t.r. był obecny podczas oględzin jego ciała. Razem z sędzią ziemskim połockim Aleksandrem i pisarzem ziemskim połockim Michałem Tyszkiewiczami obrał wówczas Kuncewicza za swego szczególnego patrona, «aby w ferowaniu wyroków sądowych sercami naszymi [...] swoją modlitwą i wstawiennictwem kierował». Jako poseł połocki S. wziął udział w obradach sejmu nadzwycz. 1629 r., z którego ponownie został wybrany do tryb. skarbowego, rozpoczynającego się w Wilnie 4 III 1630. Dn. 4 VI 1631 był jednym z sędziów polubownych w sprawie między rodziną Żuków a monasterem Borysa i Hleba w Połocku. W czasie bezkrólewia po śmierci Zygmunta III szlachta połocka ze względu na niebezpieczeństwo moskiewskie zrezygnowała z wyjazdu pod Warszawę viritim; 13 VIII 1632 sejmik połocki wybrał na elekcję 12 posłów, w tym S-a. W listopadzie t.r. S. oddał głos z woj. połockim na królewicza Władysława. Posłował następnie z Połocka na pierwszy sejm 1635 r.

Po ojcu odziedziczył S. wspólnie z bratem Michałem dobra Horbaczew, Mokijowo i Szypowo; na mocy ugody, zawartej z bratem w r. 1617, objął dwie pierwsze majętności. Majątek powiększył o Kniażyce (zakupione od Iwana Skirmunta), Zabiały, Czerepięta i Wiele. Od króla otrzymał w trakcie newelskim Kopciowo i Kamieńszczyznę oraz część Słobody Zapołockiej (wszystkie w woj. połockim). W zastawie od unickiego arcybp. połockiego Gedeona Brolnickiego trzymał Uścinowicze, procesując się z nim o Rosztowo; z jego następcą Kuncewiczem zawarł ugodę, na mocy której kwestionowane dobra miał posiadać do swej śmierci. S. z pewnością urodził się jako prawosławny (tego wyznania był jego ojciec), ale przed r. 1618 przeszedł na katolicyzm. Zmarł w r. 1635 w Kopciowie, został pochowany w kościele Jezuitów w Połocku.

S. był dwukrotnie żonaty. W r. 1604 jego żoną była Katarzyna Konwicka, a w r. 1620 Anna, córka Jana Samsona Podbereskiego, sędziego ziemskiego brasławskiego, i Zofii Tołoczkówny, podsędkówny trockiej, wdowa po Olbrachcie Mieleckim; po śmierci S-a poślubiła ona w r. 1636 podkomorzego pińskiego Mikołaja Kuncewicza. S. dzieci nie pozostawił.

Wg świadectwa szlachcica Jana Oleńskiego, zeznającego w r. 1637 w drugim procesie beatyfikacyjnym Kuncewicza, S. był człowiekiem «słusznego wzrostu», odznaczającym się «największą szlachetnością, godnym wiary i u wszystkich najznakomitszym».

 

Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1582–1696). Spis, W. 2007; Elektorowie; Żychliński, IV 357, 361 (przypisany do h. Radwan i Jastrzębiec); – Dzięgielewski J., Izba poselska w systemie władzy Rzeczypospolitej w czasach Władysława IV, W. 1992 s. 179; Inglot S., Sprawy gospodarcze Lwa Sapiehy 1588–1607, w: Studia z historii społecznej i gospodarczej poświęcone Prof. dr. Franciszkowi Bujakowi, Lw. 1931 s. 207; Kempa T., Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rzeczypospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, Tor. 2007; Kwak J., Sejm warszawski 1626 roku, Opole 1985 s. 132; Maciszewski J., Wojna domowa w Polsce (1606–1609), Wr. 1960; Pietrzak J., W przygaszonym blasku wiktorii chocimskiej. Sejm w 1623 r., Wr. 1987 s. 136; Seredyka J., Parlamentarzyści drugiej połowy panowania Zygmunta III Wazy, Opole 1989 s. 88; – Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, Oprac. H. Lulewicz, W. 2009 II; Akty Vil. Archeogr. Kom., VIII, IX; Analecta Ordinis S. Basilii Magni, Sectio III, Romae 1952–67 I–III; Istoriko-juridičeskije matierialy, izvlečenyje iz aktovych knig gubernij Vitebskoj i Mogilevskoj, Vitebsk 1891–3 XXII 303, XXIV 312–14, XXIX; Susza J., Cursus vitae et certamen martyrii B. Josaphat Kuncevicii..., Parisiis 1865; Vol. leg., III 454, 494, 658; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. II nr 1066; B. Kórn.: rkp. 1303 s. 35–7; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 360 k. 190; BUW: rkp. 327; Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: F. 1040 op. 1 nr 190 k. 14–5, SA 2649 s. 22; Rossijskaja nacional’naja biblioteka w Pet.: F. 971 (Autografy P. Dubrowskiego) nr 124 k. 114–17v; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: F. 389 nr 91 k. 235v, nr 92 k. 243–v, nr 97 k. 398v, nr 111 k. 545v–6, nr 297 k. 144v–6, 154–5, F. 1603 op. 4 nr 4603 k. 3, nr 4611 k. 5.

Andrzej Rachuba

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Andrzej Bobola h. Leliwa

ok. 1591 - 1657-05-16
święty
 

Samuel Zborowski h. Jastrzębiec

1 poł. XVI w. - 1584-05-26
hetman kozacki
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Paweł Sapieha

brak danych - 1580
kasztelan kijowski
 

Michał Jordan h. Trąby

brak danych - przed 26 I 1664
podkomorzy krakowski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.