INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Ewa Siedlecka-Kotula  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siedlecka-Kotula (Siedlecka, Kotula) Ewa (1915–1982), graficzka, adiunkt ASP w Krakowie. Ur. 1 V w Krakowie, była córką Michała Siedleckiego (zob.) i Anny ze Stachiewiczów, córki malarza Piotra, bratanicą Franciszka (zob.).

W r. 1932 po kilku klasach gimnazjum humanistycznego przeniosła się, zgodnie z zainteresowaniami i wykazywanymi zdolnościami, do Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie. Za projekt nalepki na Święto 3 Maja otrzymała w r. 1936 I nagrodę w konkursie szkolnym. W r. 1937 rozpoczęła studia w ASP w Warszawie, które zostały przerwane wybuchem drugiej wojny światowej. Lata okupacji niemieckiej spędziła w Krakowie; wysiedlona z matką z pl. Inwalidów na ul. Krupniczą, mieszkała następnie przy ul. Szewskiej 21. W tym mieszkaniu, które przeszło do historii sztuki awangardowej w Polsce, w l. 1942–5 współorganizowała spotkania, dyskusje i tajne wystawy w akcji samokształceniowej młodych plastyków skupionych wokół Tadeusza Kantora. Tu odbywały się próby Podziemnego Teatru Eksperymentalnego Kantora i pierwsze przedstawienia (22–25 V 1943) „Balladyny” J. Słowackiego (grała w nim rolę Wdowy).

Po wojnie w l. szk. 1946/47 i 1947/48 S. pracowała jako nauczycielka rysunku w Publicznej Średniej Szkole Zawodowej nr 2 Zrzeszenia Poligraficznego w Krakowie. W poł. 1948 r. wzięła urlop «dla uzupełnienia studiów za granicą» i wyjechała do Kairu na zaproszenie swej przyjaciółki z ambasady polskiej. W Kairze zaprojektowała ekspozycję Egipskiej Wystawy Rolniczej i wykonała dla niej liczne plansze graficzne, które pokazała wraz z własnymi rysunkami na indywidualnej wystawie w grudniu 1948. W r. 1949 wzięła udział w wystawach: «Le Salon des Femmes-artistes» w Kairskim Klubie Kobiecym (marzec) i «France-Egypte» w Musée d’Art Moderne w Kairze (maj); jej gwasze zostały zauważone i przychylnie ocenione w tamtejszej prasie. W czerwcu t.r. pojechała do Paryża, gdzie w r. 1950 poślubiła przebywającego tam na stypendium Adama Kotulę.

Po powrocie do kraju w r. 1950 S.-K. kontynuowała studia na Wydz. Grafiki ASP w Krakowie, równocześnie uczyła rysunku w Technikum Graficznym dla Dorosłych (1950/51), a także prowadziła zajęcia dla studentów ASP, jako prace zlecone. Dyplom uzyskała 25 III 1953 w Katedrze Grafiki Książki Witolda Chomicza. Od r. 1956 pracowała w ASP jako asystent, od r. 1968 starszy asystent, a od r. 1970 adiunkt w Katedrze Plakatu Wydz. Grafiki; była nim do czasu przejścia na emeryturę w r. 1975.

W r. 1953 S.-K. wstąpiła do Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP), w którym przez wiele lat pełniła różne funkcje organizacyjne. Działała w Sekcji Grafiki, organizując liczne konkursy i wystawy, m.in. jako członek zespołu «Plakat», istniejącego od r. 1958; w l. 1959–67 prowadziła stale sekretariat konkursu na «Najlepszą Grafikę Miesiąca», a w r. 1975 była komisarzem jubileuszowej wystawy «Najlepsza Grafika Miesiąca – XV lat konkursu» w Biurze Wystaw Artystycznych (BWA) w Krakowie; w r. 1976 zorganizowała wystawę «8 grafików z Krakowa» w Trondheim w Norwegii – eksponowaną następnie w r. 1977 w galerii «Art» w Jeleniej Górze; w r. 1979 urządziła także wystawę pt. «Grafiki z Krakowa» (36 autorów) w galerii w Peczu na Węgrzech.

S.-K. najpełniej wypowiadała się w drzeworycie (później linorycie), którego technikę opanowała perfekcyjnie. Nawiązując do tradycji drzeworytu ekspresjonistycznego, operowała na ogół silnymi, wywołującymi napięcia, kontrastami dużych plam czerni i bieli przecinanych mocną, śmiałą kreską. Pierwszą serię drzeworytów wykonała S.-K. w l. 1958–9 np. Ptaki, Kury, Rzeź niewiniątek, Kosmos, Anioły; silnie zaznaczony kontur, traktowany nieco dekoracyjnie, podkreślał tu rytmiczny układ kompozycji o pewnej postkubistycznej stylizacji. W drugiej grupie drzeworytów i linorytów powstałych w l. 1967–9 kontrasty walorowe zostały jeszcze spotęgowane (np. Skrzydła, Pomoc, Dolina rzeki i przede wszystkim cykl linorytów z r. 1969 Egipt: Kobiety, Ryż, Tkacze, Pasterka, Barany). W ostatniej wreszcie grupie linorytów stworzonych w l. 1973–8 uwidoczniło się bardziej linearne traktowanie płaszczyzny, rozbitej drobnymi cięciami zróżnicowanej kreski. Szczególnie w cyklu Sarkofagi żywe, inspirowanym nagrobkami królewskimi katedry wawelskiej (Kazimierz Jagiellończyk, Kazimierz Wielki, Anna Jagiellonka – 1974, Łokietek, Królowa Jadwiga – 1976, Zygmunt Stary – 1977), stylizowane, dynamiczne postacie wydobyte są z tła bogatą, niemal «secesyjną» linią.

S.-K. brała udział w wystawach: w r. 1945 w pierwszej powojennej Wystawie Grupy Młodych Plastyków w klubie Związku Zawodowego Literatów Polskich w Krakowie, w r. 1953 w Ogólnopolskiej Zimowej Wystawie Plastyki w Radomiu (3 gwasze z Egiptu), w l. 1954 i 1955 w Wystawach Okręgowych w Krakowie (akwarele), w r. 1956 w I Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki w Warszawie i w r. 1957 w Wystawie Grafiki Okręgu Krakowskiego ZPAP w Krakowie (monotypie, ilustracje wierszy A. Mickiewicza i K. I. Gałczyńskiego). Pierwsze drzeworyty zaprezentowała w r. 1958 na wystawach: plastyki krakowskiej w Łodzi i Ogólnopolskiej Zimowej Wystawie Plastyki w Radomiu; następnie wystawiała je w r. 1959 na Festiwalu Sztuki «Dni Krakowa» i na III Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Rzeźby i Grafiki w Sopocie, w r. 1961 – na Salonie Jesiennym Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) w Krakowie, w r. 1962 – na Okręgowej Wystawie Wiosennej TPSP i na zbiorowych wystawach grafiki, jak: I Salon Lutowy (1962) w Zakopanem, wystawa krakowskiej grafiki w Grudziądzu (1962) i w Krakowie (1963), III Ogólnopolskie Biennale Grafiki w Krakowie, wystawa grafiki w Nevers (Francja) – 1966. Drzeworyty z drugiej serii zaprezentowała na II Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie (1968) i IV Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki w Warszawie (1969). Swoją pierwszą indywidualną wystawę urządziła S.-K. w lokalu «Desy» w Krakowie i Galerii «Pegaz» w Zakopanem w r. 1970, przewiezioną następnie (1971) do galerii «Arsenał» w Poznaniu.

W lecie 1971 S.-K. wyjechała na 3-miesięczne stypendium rządowe do Włoch; w r. 1973 była w Moskwie. W r. 1974 nowe linoryty (Planty, Kościoły Krakowa) zaprezentowała na wystawie z okazji 30-lecia PRL «Kraków 1974» w warszawskiej Zachęcie, również w r. 1974 na wystawie «Wawel w grafice współczesnej» w zamku królewskim na Wawelu pokazała pierwszy z cyklu Sarkofagów. W t.r. odbyła podróż do Norwegii i Wielkiej Brytanii, W r. 1975 wzięła udział w konkursie ZPAP «Portret współczesny» i wystawie pokonkursowej w galerii «Pryzmat» (linoryt Portret-etapy – studium kilku różnych wyrazów twarzy o karykaturalnym zabarwieniu). W r. 1976 z okazji wystawy 8 grafików w Trondheim (gdzie prezentowała 5 wczesnych drzeworytów i 8 późniejszych linorytów w tym 5 Sarkofagów) przebywała w Norwegii u brata Stanisława, geologa, skąd pojechała jeszcze na krótko do Francji. W r. 1978 zorganizowała własną wystawę indywidualną (38 prac) w Muz. Ziemi Wschowskiej we Wschowie; wystawa została następnie pokazana w Muz. im. Kopernika we Fromborku (1979–80) i w Galerii Środowisk Twórczych w Olsztynie (1980). Po raz ostatni wzięła udział w r. 1979 w zbiorowej wystawie grafików krakowskich w Peczu na Węgrzech.

Równoległą, ważną dziedziną twórczości S.-K-i była grafika użytkowa, przede wszystkim książkowa. Pierwszą próbę podjęła jeszcze w r. 1948, opracowując okładkę i ilustracje do książki Gustawa Morcinka „Ludzie są dobrzy”. W l. 1954–65 współpracowała stale z Polskim Wydawnictwem Muzycznym (PWM) i wykonała kilkanaście okładek, przeważnie utworów popularnych i dla dzieci, partytury Artura Malawskiego „Tryptyk góralski”, jak również kilka opracowań graficznych wraz z ilustracjami wydawnictw nutowych. Dla Wydawnictwa Literackiego wykonała okładki, obwoluty i układ graficzny książek A. Kotuli i Piotra Krakowskiego: „O nowej rzeźbie” (1961), „Kronika nowej sztuki” (1966), „Architektura współczesna” (1967). Sporadycznie współpracowała z «Naszą Księgarnią» i Tow. Świadomego Macierzyństwa. Prace z tej dziedziny prezentowała w r. 1956 na Wystawie Krakowskiej Grafiki Książkowej w Warszawie, i wystawach książki w Paryżu i Brukseli (projekty okładki do wierszy J. Ficowskiego – nie drukowane), następnie na wystawach książki w Warszawie, Lipsku i Moskwie (1959), Paryżu, Tuluzie i Londynie (1961), na wystawach Grafiki Użytkowej w Krakowie (1965, 1967) i Brnie (1967), a także na wystawach 20-, 30- i 35-lecia PWM.

S.-K. interesowała się również plakatem, brała udział w kilku konkursach, uzyskując wyróżnienia. Do jej zrealizowanych projektów należą: Książka przygotuje się do żniw (1955), plakat filmu „Ósmy dzień tygodnia” (1958, wspólnie z Bożeną Rogowską), plakat Wystawy 8 grafików w Trondheim (1976). W r. 1961 jej plakat na warszawską wystawę «Dzieło plastyczne w XV-leciu PRL» uzyskał wyróżnienie i pokazany został w t. r. na wystawie Krakowskiej Grafiki Użytkowej w Krakowie.

Zajmowała się też S.-K. działalnością wystawienniczą, wykonywała plansze i makiety do wystaw, m.in.: «Kopernik» i «Wielki Proletariat» (1953), «Wyspiański» (1957), «Symbolizm i surrealizm» (1958).

W ciągu całego życia (głównie w celach zarobkowych) S.-K. projektowała wiele druków reklamowych, etykiet, nalepek okolicznościowych, opakowań, reklamy kinowej itp.; była m.in. autorką znaku-symbolu polskiej wyprawy na Spitsbergen w ramach Międzynarodowego Roku Geofizycznego 1957–8. S.-K. zmarła po długiej i ciężkiej chorobie 24 IV 1982 i została pochowana w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Była odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1974), wyróżniona odznaką Zasłużonego Działacza Kultury (1977).

Z małżeństwa z Adamem Kotulą (1919–1982), romanistą, krytykiem i historykiem sztuki, członkiem Grupy Krakowskiej, pracownikiem Biblioteki Jagiellońskiej S.-K. dzieci nie miała.

Kompletny zbiór akwarel, rysunków, szkiców, szkicowników szkolnych i z podróży, drzeworytów i linorytów (również oryginalnych płyt) S.-K-i znajduje się w Dziale Graficznym B. Jag. Prace S.-K-i są też w B. Głównej ASP w Krakowie, Muz. Diecezjalnym w Tarnowie, muzeach w Jeleniej Górze i Olsztynie, na statkach Polskiej Żeglugi Morskiej oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

 

Fot. w Dziale Graficznym B. Jag.; – Ewa Siedlecka-Kotula. Grafika, Galeria «DESA» Kraków – Galeria «PEGAZ» Zakopane, maj, czerwiec 1970 (wstęp M. Gutowski); Ewa Siedlecka-Kotula. Wystawa grafiki, BWA „Arsenał”, P. 1971; Ewa Siedlecka-Kotula. Wystawa Grafiki, Galeria Domu Środowisk Twórczych, Olsztyn 1980; Ewa Siedlecka-Kotula. Wystawa Grafiki, Muzeum Ziemi Wschowskiej, Wschowa 1978; Ewa Siedlecka-Kotula, Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku [1979] (fot., reprod. i facs. tekstu T. Brzozowskiego); The Exhibition of 8 Graphic Artists from Cracow Poland. Trondhjems Kunstforening 1976 (wstęp J. Kraupe); Okręgowa Wystawa Grafiki, ZPAP, Kr. 1963 (reprod.); III Biennale Grafiki, TPSP, Kr. 1964 (reprod.); – Grzeszczyk W., Linoryt kompozycyjny, „Gaz. Olsztyńska” 1980 nr 203; Kantor T., Teatr Niezależny w latach 1942–1945, „Pam. Teatr.” R. 12: 1963 s. 165 (fot.); Kwiatkowski T., Krakowski teatr konspiracyjny, tamże s. 146; Siedlecka E., Wypisy z notatnika wojennego, w: Siedlecki M., Na drodze życia i myśli, Wr. 1966; – „Słowo Powsz.” 1980 nr 221 (K. Wróblewska); „Tyg. Powsz.” 1970 nr 24, 1975 nr 36 (S. Rodziński); „Wiad. Elbląskie” 1980 nr 21 (E. Topolnicka); – B. Jag.: Dokumenty życia społecznego, rkp.; – Informacje Marty Jaworskiej z Kr.

Ewa Dwornik Gutowska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Stanisław Miłaszewski

1886-04-28 - 1944-08-10
dramatopisarz
 

Władysław Wejtko

1859-02-01 - 1933-11-16
generał dywizji WP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Konstanty Skrzyński

1891-05-28 - 1978-10-19
dyplomata II RP
 

Gustaw Simon

1878-11-25 - 1941
ekonomista
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.