Sellin Franciszek Fryderyk (1831–1914), kupiec i przedsiębiorca teatralny. Ur. 24 VII w Kaliszu, w rodzinie niemieckiej, był synem Ferdynanda (ur. 1788 we Wrocławiu, zm. 27 III 1850 w Łodzi), szynkarza, i Doroty z domu Klat (Klaten, Klatyn), 1.v. Menzel.
S. ukończył 4-klasowe gimnazjum w Kaliszu. Zapewne w l. 1848–1849/50 uczył się i odbywał praktykę w zawodzie cukierniczym kolejno w Lublinie, Hrubieszowie, Siedlcach (gdzie zakończył naukę tego zawodu u Kaspra Olgiatiego 1 I 1850) i Warszawie (praktykował w cukierni jednego z Semadenich).
S. mieszkał z rodzicami w Łodzi, najpierw przy ul. Piotrkowskiej (kolejno pod nr: 30/32 lub 34, 47 i 91), potem przy Nowym Rynku (obecnie Placu Wolności) 8. Miał cukiernię, w której sprzedawał także słodkie wódki i likiery przez siebie wyprodukowane oraz towary korzenne i inne. Przy cukierni działała traktiernia, a w l. 1861–4 przy Nowym Rynku prowadził S. bilard i pierwszą w Łodzi resursę kupiecką. Zdobył wówczas patent kupca I gildy.
W r. 1863 S. przeniósł cukiernię i traktiernię do nowej siedziby przy ul. Konstantynowskiej 14/16. Przekształcił wówczas traktiernię w restaurację, założył na nowej posesji ogród spacerowy, a nadto w r. 1875 pierwszą łaźnię parową w Łodzi. W r. 1896 wraz ze Stanisławem Radwańskim utworzył S. przedsiębiorstwo transportowe do przewozu ludzi i towarów ze stacji kolejowej Łódź Fabryczna. Dysponowało ono m.in. omnibusami konnymi (pierwsze w Łodzi). Zajmował się S. nadto handlem nieruchomościami; głównie kupował (bądź wydzierżawiał) budynki mieszkalne, place (czasem wraz z zabudowaniami gospodarczymi) w Łodzi i najbliższej okolicy, np. w Bałutach, gdzie w l. 1862–9 był właścicielem cegielni w osadzie Nowe Bałuty. Nie jest natomiast pewne, czy S. jest identyczny z Fryderykiem Sellinem, który w r. 1867 był właścicielem tkalni w Zgierzu (złożonej z dwóch warsztatów, o rocznej produkcji wartości 720 rb.). Na pustych placach S. stawiał domy czynszowe, większe place dzielił na części: np. na tzw. Zelinówce (obecnie plac gen. J. Hallera) i przy ul. św. Benedykta (obecnie 6 Sierpnia) wyodrębnił 12 placów. Na jednym z nich w r. 1884 urządził letni basen kąpielowy, inny w l. 1888–92 dzierżawiło Tow. Cyklistów, które urządziło tor do wyścigów kolarskich. S. często zaciągał kredyty hipoteczne zarówno u osób prywatnych, jak i w Tow. Kredytowym m. Łodzi. Był jednym z jego pierwszych członków, a w l. 1878–85 wchodził w skład Komitetu Nadzorczego. Został też członkiem Tow. Kupieckiego (przed r. 1891).
Działalność gospodarczą S. łączył z zainteresowaniami teatralnymi. Już w r. 1855 założył wspólnie z Franciszkiem Rybką, nauczycielem matematyki, teatralną trupę amatorską, która miała swą siedzibę przy ul. Piotrkowskiej 91; występowała także poza Łodzią (np. w Łęczycy). Najprawdopodobniej nie przetrwała ona jednego sezonu. Dn. 10 IV 1866 S. uzyskał zgodę władz Król. Pol. na założenie teatru przy ul. Konstantynowskiej 14/16. Salę teatralną umieścił w drewnianym budynku; teatr, zwany początkowo «salą» lub «teatrem Sellina», nosił później nazwę «Variété» (od r. 1884). W r. 1870 postawił obok tzw. teatr letni, pod nazwą «Arkadia». Oba teatry były kilkakrotnie przerabiane. W teatrach S-a dominował język polski i występowały głównie polskie zespoły. Grali w nich znakomici aktorzy, jak np.: Anastazy Trapszo, Adolfina Zimajer i Ludwik Solski. S. sam sprawował funkcje dyrektorskie. Organizowane przez niego trupy występowały także poza Łodzią. Grano zarówno melodramaty, komedie, krotochwile i operetki, jak również ambitniejsze dramaty i opery, np. „Halkę” Stanisława Moniuszki (1875). W r. 1885 S. uruchomił nową, letnią scenę teatralną na «Zelinówce», lecz czynna była ona tylko jeden sezon. Do programu organizowanych w l. osiemdziesiątych imprez dobroczynnych chętnie wykorzystywano jego pokazy ogni sztucznych. W r. 1891, gdy powstał w Łodzi chór męski, S. znalazł się wśród jego założycieli.
W r. 1892 zdecydował się S., m.in. z powodu słabej frekwencji, na likwidację starego teatru letniego, lecz już 14 V 1898 postawił nowy, murowany teatr, mieszczący 808 osób, wg projektu Adolfa Seligsona, który nazwał później «Apollo». W teatrze tym od r. 1899 działał kinematograf. Równocześnie za sumę ok. 350 tys. rb. zbudował S. przy ul. Konstantynowskiej 14/16 (zapewne w miejscu teatru «Arkadia» i traktierni), wg projektu A. Seligsona, trzypiętrowy gmach, w którym znalazły pomieszczenie: teatr na 1 250 osób, sala koncertowa na 1 tys. osób, restauracja i cukiernia. Otwarcie «Teatru Wielkiego» w Łodzi 28 IX 1901 stało się patriotyczną manifestacją, w której wzięli udział Henryk Sienkiewicz, Henryk Siemiradzki i Władysław Bogusławski oraz łódzcy przemysłowcy i kupcy. S. sfinansował wówczas wydanie książki pt. „Scena polska w Łodzi. 1844–1901”.
Dn. 19 VII 1906 S. obchodził potrójny jubileusz: 75-lecia urodzin, 60-lecia przybycia do Łodzi i 50-lecia działalności teatralnej. Z tej okazji Antoni Szczygielski wyrzeźbił popiersie S-a.
W l. 1910–13 oddał S. teatr «Apollo» w dzierżawę Andrzejowi Mielewskiemu, który zorganizował tu drugą – poza teatrem przy ul. Cegielnianej 63, gdzie grał zespół Aleksandra Zelwerowicza – stałą polską scenę p.n. «Teatr Popularny». Także «Teatr Wielki» wynajmował S. różnym zespołom; występował tu teatr żydowski, pod koniec r. 1911 grał przez miesiąc zespół Zelwerowicza. Nie mógł S. jednakże sprostać spłacie kredytów, zaciągniętych przy budowie swoich teatrów i jego długi rosły. W r. 1912 gmach przy ul. Konstantynowskiej 14/16 został sprzedany na licytacji za 206 tys. rb. (gmach ten spłonął w r. 1920). S. zmarł 18 I 1914 w Łodzi, pochowany został na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim św. Mateusza przy ul. Ogrodowej.
Z małżeństwa z Honoratą z Rachalewskich (ur. ok. 1828 w Hrubieszowie, zm. 29 III 1887 w Łodzi) miał S. pięcioro dzieci: Wiktora Leona (1851–1902), kupca i właściciela fabryki wód gazowanych, Emilię (1853–1896), żonę Wincentego Wróblewskiego, Alfonsa Edwarda (1855–1856), Marię Ewę (1857–1897) i Natalię (1854 lub 1857–1933), żonę Ludwika Olszewskiego.
Film tv o «Teatrze Wielkim» F. Sellina opracowała Jadwiga Wileńska w ramach cyklu emitowanego w programie II TVP pt.: „Encyklopedia Łodzi” (10 min., 1991 r.).
Fot. (z ,,Neue Lodzer Zeitung. Illustrierte Sonntags-Beilage” 1914 nr 5) w Mater. Red. PSB; – Słown. Teatru Pol. (fot.); Miszewski S., Ilustrowany przewodnik po Łodzi i okolicach, Ł. 1912; Piąstka Z., W cieniu alei cmentarnych. Przewodnik biograficzny po cmentarzach chrześcijańskich przy ul.: Ogrodowej i Srebrzyńskiej w Łodzi, Ł. 1990; – Duninówna H., Kwiaty wśród dymów, Ł. 1969; Dzieje teatru polskiego, Pod red. T. Siverta, W. 1982 8 III–IV; Fallek W., Scena łódzka pod dyrekcją Aleksandra Zelwerowicza, „Prace Polon.” S.I, (Ł.) 1937 s. 197–246; Friedrich Sellin. Jubiläums-Silhoutte, „Illustrierte Sonntags-Beilage zur Nr. 510 des Handels und Industrieblatt Neue Lodzer Zeitung” 1906 nr 46 s. 357; [Gajewicz L.], 1872 – LX – 1932. Towarzystwo Kredytowe m. Łodzi, Ł. 1932; Ihnatowicz I., Przemysł łódzki w latach 1860–1900, Ł. 1965; Jakubowski H., Amatorski ruch teatralny, W. 1975; Kaczmarek R., O łódzkie tradycje teatralne, „Nasza Scena” 1959 nr 1 s. 2–7; tenże, Trupy wędrowne na ziemi łódzkiej w XIX w., tamże nr 2 s. 22–9; Kaczorowska-Herman M., Andrzeja Mielewskiego Teatr Popularny w Łodzi (1910–1913), Ł. 1970; Kaszubina W., Czasopiśmiennictwo łódzkie w latach 1863–1914, „Roczn. B. Narod.” T. 6: 1970 s. 209–10; Krajewska H., Życie filmowe Łodzi w latach 1896–1939, W. 1992; Kuligowska A., Dlaczego 1888. Suplement wtóry do dziejów teatralnych m. Lodzi, Ł. 1973; taż, Od Marzantowicza do Zelwerowicza, w: Teatr przy ul. Cegielnianej, Ł. 1980; taż, Pierwsze łódzkie recenzje teatralne (1866–1868), „Spraw. z Czynności i Posiedzeń Naukowych Łódz. Tow. Naukowego” R. 22: 1968; taż, Początki teatru amatorskiego w Łodzi, Zesz. Nauk. Uniw. Łódz. Nauki Humanistyczno-Społeczne, S. I, 1975 z. 2; taż, Trudne początki. Teatr łódzki w latach 1844–1863, Wr. 1976; Lipiec W., Zelwerowicz i scena łódzka, Ł. 1960; Łódź. Dzieje miasta, Pod red. R. Rosina, W. 1980 I; Materiały do historii miast, przemysłu i klasy robotniczej w okręgu łódzkim, W. 1960–6 III, IV; Müller L., Das deutsche Theater in Lodz 1867–1939, München-Gladbach (1968); Rynkowska A., Ulica Piotrkowska, Ł. 1970; Otčet Pravlenija Lodzinskago gorodskago kreditnago obščestva (za 20 X/1 XI 1879–19/31 X 1880, 20 X/1 XI 1883 – 19/31 X 1884); Scena polska w Łodzi 1844–1901, Ł. 1901; Siudek J., Teatr Sellina, „Kalejdoskop. Łódzki Przew. Kult.” 1991 nr 7 s. 12–13; Stefański K., Stary Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Łodzi, Ł. 1992; Suplement piąty do dziejów teatralnych m. Łodzi. W siedemdziesiątą piątą rocznicę otwarcia Teatru Wielkiego w Łodzi 1901–1976, Ł. 1976 (A. Kuligowska); Szkice o polskim teatrze amatorskim, Ł. 1990; [Verdmon L. J.], LVJ, Łódź w dwóch odczytach, W. 1909; Źródlak W., 90 lat komunikacji tramwajowej w Łodzi, „Wędrownik” 1989 nr 11/3 s. 13–20; – Informationsbuch für den Lodzer Geschäftsverkehr 1912, L. 1911; Informator Handlowo-Przemysłowy m. Łodzi … za l. 1909, 1911, 1912, 1914; Jubiläumsschrift der „Lodzer Zeitung” 1863–1913, L. 1913; Kalendarz Astronomiczno-Gospodarski (lub pt. Kalendarz Ilustrowany Jana Jaworskiego) za l. 1851, 1856, 1857, 1858, 1859, 1860, 1861, 1867; Kalendarz Łódzki na rok przestępny 1888, Ł. 1888; „Lodzer Informations- und Haus-Kalender für das Jahr… [za l.] 1910, 1911, 1913, 1914; Łodzianin. Kalendarz Informacyjno-Adresowy na rok [1893], Ł. 1893; „Łódzkie Ogłoszenia (Lodzer Anzeiger)” 1863 nr 1; Przewodnik Handlowo-Przemysłowy po Łodzi na rok 1904, Ł. 1903; Solski L., Wspomnienia 1855–1954, Kr. 1961; – „Czas”. Kalendarz na l. 1900–14 (Ł.); „Dzien. Łódz.” z l. 1844–7; „Gaz. Codz.” 1859 nr 298; „Goniec Łódz.” 1901 nr 222; „Kur. Łódz.” 1906 nr 106; „Kur. Teatr.” 1903 nr 44; „Kur. Warsz.” 1855/56 nr 8; „Rozwój” 1906 nr 161, 1910 nr 108, 1911 nr 151, 1912 nr 77, 135; „Świat” (Ł.) 1901 nr 39, 40; „Tyg. Illustr.” 1914 nr 4; „Wiek” 1901 nr 270; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1914: „Neue Lodzer Zeitung” Nr. 28 s. 1, 4, Nr. 30 s. 1 (H. 2), „Neue Lodzer Zeitung Illustrierte Sonntags-Beilage” Nr. 5 s. 1, „Przew. Katol.” (Ł.) nr 4, „Rozwój” nr 14, 17; – AP w Ł.: Akta m. Łodzi, sygn. 62, 64, 160–162, 165–172, 212–213, 3867, 3873, 6337, Księgi ludności stałej m. Łodzi, seria II, t. 26 nr 320 k. 51, sygn. 9898, seria III t. 54, nr 320 s. 60, Akta notariuszy: H. Aleksandrowicza, Cz. Chrzanowskiego, J. Cichockiego, R. Danielewicza, J. Grabowskiego, J. Gruszczyńskiego, J. Łady, W. Hałaczkiewicza, W. Hertzberga, R. Jarońskiego, M. Jaworskiego, W. Jonschera, J. Kamockiego, K. Płacheckiego, F. Szlimma i K. Zielińskiego, Akta Tow. Kredytowego m. Łodzi, sygn. 3, 385, 1010, 2797, 3002; B. im. J. Piłsudskiego w Ł. Dział Zbiorów Specjalnych: rkp. 123, 1072, 1074, 1122; Sąd Rejonowy w Ł.: XX Wydział Ksiąg Wieczystych, księgi wieczyste: 328, 386, 557, 2618, 3518; USC Łódź-Śródmieście. Arch.: Akta zgonów Łódź-Śródmieście nr: 20/23/1914, 2709/51, 40/5/1920, 165/23/34, 289/23/1924, 83/23/1902, 194/77, Akta zgonów Łódź-Bałuty nr: 475/1/1896, 1547/1/1897; USC w Ł. Parafia Rzymskokatol. Najśw. Marii Panny: 18/30 III 1887, t. 83 nr 342 k. 657 oraz mikrofilmy: 358326 (28 III 1850), 358331 (22 VI 1853), 358333 (22 VIII 1855), 358334 (12 I 1856), 358335 (9 IX 1857); – Adamski J., Scena łódzka w XIX wieku (mszp. w Inst. Socjologii Uniw. Łódz.); – Kuligowska A., Scena obiecana (w druku).
Julian Kuciński