Karpiński Franciszek (1868–1944), przemysłowiec, działacz gospodarczy. Ur. 1 VII, syn Wincentego i Wandy z Kamelskich; przez ojca swego, farmaceutę i przemysłowca, był przysposabiany do pracy w zawodzie farmaceutycznym. Po ukończeniu Szkoły Realnej Pankiewicza w Warszawie i studiów farmaceutycznych na uniwersytecie w Moskwie (magisterium w 1892) przejął ojcowską aptekę i fabrykę wód mineralnych w Warszawie. Tę ostatnią w 1907 r. przekształcił w Sp. Akcyjną pod nazwą: Chemiczno-Farmaceutyczne Zakłady Przemysłowe Fr. Karpiński, o szerokim profilu produkcji. Nie poprzestając na pracy w pierwotnym swym zawodzie, po pierwszej wojnie światowej zainteresował się przemysłem cukrowniczym. W 1920 r. wszedł do zarządu Cukrowni «Trawniki» pod Lublinem. Do r. 1924 był jednym z trzech dyrektorów zarządu, a następnie – aż do zamknięcia cukrowni w 1933 r. – członkiem zarządu – administratorem. Od 1922 r. był członkiem zarządu Związku Zawodowego Cukrowni b. Królestwa Polskiego, a od 1924 r. również zarządu Spółki Handlowej Cukrowni Związkowych. Po reorganizacji Związku Zawodowego Cukrowni w 1929 r., nie wchodził już do władz kartelu cukrowniczego. K. działał również w bankowości, jako członek Komitetu Dyskontowego w Oddziale Głównym Banku Polskiego w Warszawie (od 1924 r.) i w Banku Gospodarstwa Krajowego (od 1925 r.). Poza tym brał udział w pracach zarządów S. A. Drukarnia Techniczna oraz S. A. Poznańsko-Warszawskie Towarzystwo Ubezpieczeń. W latach późniejszych, w należącym do żony, Wandy z Olszewskich, folwarku Łomnia pod Mławą i w resztówce wieś Grądy pod Błoniem, jął się pracy na roli, która go zawsze pociągała. K. działał również na polu społecznym. I tak od r. 1899 przez kilka kadencji był sędzią handlowym z wyboru. W l. 1909–14 kurator Szpitala Jana Bożego i Św. Ducha w Warszawie, a następnie członek komisji gospodarczej tego szpitala. Podczas pierwszej wojny światowej pracował w Komitecie Obywatelskim m. Warszawy (w sekcji taksowej). Poza tym K. był skarbnikiem Komitetu Budowy Pomnika Fr. Chopina w Warszawie, skarbnikiem Komitetu Pomocy Ofiarom Trzęsienia Ziemi w Bułgarii, założycielem i prezesem Tow. Przeciwgruźliczego, członkiem zarządu Tow. do Walki z Rakiem, prezesem zarządu cmentarzy rzymskokatolickich w Warszawie. Zasiadał w zarządzie Resursy Kupieckiej. Od r. 1933 był honorowym szambelanem papieskim. Nieobce były K-emu upodobania artystyczne. Jako wielki miłośnik sztuk plastycznych, a w szczególności malarstwa, brał czynny udział w pracach Komitetu Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Powiązany z Warszawą, cieszył się w tym mieście dużą popularnością. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta i orderem bułgarskim Zasługi Narodowej, z racji działalności w Tow. Przyjaźni Polsko-Bułgarskiej. Zmarł w Warszawie 20 IV 1944 r. pozostawiając trzy córki: Wandę Grafową, Irenę Ligowską i Marię Leźnicką. Miał też syna Franciszka, który zmarł we wczesnym dzieciństwie.

Łoza, Czy wiesz, kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania, W. 1939 (fot.); – Iwasiewicz J., Związek Zawodowy Cukrowni b. Królestwa Polskiego, Wołynia i Małopolski w latach 1930–1935, W. 1936 s. 82–6; – Bilanse Cukrowni „Trawniki” za lata 1920–1929; Sprawozdanie Banku Polskiego za r. 1924 s. 42; toż, za r. 1927 s. 40; toż, za r. 1928 s. 40; toż, za r. 1929 s. 46; toż za r. 1932 s. 5; Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy za sierpień–grudzień 1914 r. s. 145; Sprawozdanie z działalności Związku Zawodowego Cukrowni b. Królestwa Polskiego w latach 1919–1929, W. 1930 s. 85; – Rocznik Informacyjny o Spółkach Akcyjnych w Polsce 1930, poz. 473, 577, 1096, 1442; – AAN: Związek Zawodowy Cukrowni t. 184; – Informacje rodziny.

Red.