INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Halina Zofia Szalkiewicz (z domu Zamajska)  

 
 
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szalkiewicz z Zamajskich Halina Zofia, pseud. Sylwia (1896–1967), nauczycielka, kierowniczka Szkoły Instruktorek Wiejskich w Puławach, członek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.

Ur. 15 VIII w Końcu (pow. Włocławek), była córką Hektora Zamajskiego (zm. 1910), leśnika w lasach państw. w Besarabii, i Julii z Gerszheimerów (1863–1945).

Początkowo Halina uczyła się w domu, potem kolejno w gimnazjum Butrymowicza w Odessie i gimnazjum Leonii Rudzkiej w Warszawie, które ukończyła w r. 1913. Kontynuowała naukę na Kursach Przemysłowo-Rolniczych przy Muz. Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie (przekształconych w r. 1916 w Wyższą Szkołę Rolniczą). Równocześnie uczęszczała na organizowane przez Rudzką Kursy Pedagogiczne. W r. 1918 przerwała naukę z powodu zawieszenia zajęć i wyszła za mąż za Bronisława Szalkiewicza. Po owdowieniu podjęła 1 I 1921 pracę zarobkową jako nauczycielka w Szkole Rolniczej w Kijanach (pow. Lubartów), ale z powodu choroby przerwała ją 1 X t.r. Dn. 1 VI 1924 została kierowniczką dwuletniej Szkoły Instruktorek Wiejskich w Puławach (kolejno Szkoła Instruktorek Gospodarstwa Wiejskiego, Szkoła Gospodyń Wiejskich oraz Szkoła Przysposobienia Rolniczego).

W czasie okupacji niemieckiej S. kierowała nadal szkołą, działającą p.n. Publiczna Szkoła Rolnicza dla Dziewcząt. Uczyła w niej również tajnie historii i języka polskiego oraz chroniła młodzież przed przymusowymi wyjazdami na roboty do Niemiec. Działając w Radzie Głównej Opiekuńczej, angażowała środowisko szkolne do akcji charytatywnych; wykorzystując gospodarstwo rolne funkcjonujące przy szkole, pomagała uwięzionym na Zamku Lubelskim i w obozie koncentracyjnym na Majdanku oraz polskim jeńcom wojennym w obozach niemieckich, wysyłając im paczki żywnościowe. Należała także do AK. Po zakończeniu wojny, w lipcu 1945, S. (pod pseud. Sylwia) włączyła się w działalność opozycyjną; w październiku t.r. wstąpiła do Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN). Prowadząc skrzynkę pocztową inspektoratu puławskiego WiN (krypt. P.I.N.R.), utrzymywała łączność inspektoratu z komendą okręgu lubelskiego oraz pośredniczyła w przekazywaniu pieniędzy na potrzeby WiN i organizacji «Opieka nad Uwięzionymi i Spalonymi» (OPUS). Dn. 2 III 1946 została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i przewieziona do aresztu śledczego na Zamku w Lublinie. Akt oskarżenia z października t.r. przekazano do Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie, który umorzył sprawę w związku z amnestią, ogłoszoną 22 II 1947 i 15 III t.r. S. wyszła na wolność.

S. zamieszkała w Lublinie i od 1 VI 1947 była zatrudniona w sekretariacie Inst. Wyższej Kultury Religijnej KUL. W ramach działalności Komisji Pomocy Amnestionowanym umożliwiono jej podjęcie 1 IX t.r. pracy w lubelskich szkołach: Państw. Żeńskim Gimnazjum Krawieckim i Państw. Liceum Przemysłu Odzieżowego; prowadziła tam zajęcia z chemii, fizyki i materiałoznawstwa. Wykształcenie uzupełniła na Kursie Programowym dla Nauczycieli Chemii i Materiałoznawstwa. Mimo braku wyższego wykształcenia otrzymała 3 II 1949 dyplom nauczyciela, uprawniający do nauczania przyrody, chemii, botaniki i zoologii w szkołach zawodowych stopnia gimnazjalnego. Od t.r. prowadziła lekcje także w lubelskim Państw. Liceum Przemysłu Gastronomicznego. Była czynna od 1 III w Tow. Naukowym KUL (z przeznaczeniem do pracy w biurze „Encyklopedii katolickiej”). Za odmowę podpisania planu wychowawczego, promującego światopogląd materialistyczny, została jesienią 1951 zawieszona w pracy w Państw. Liceum Przemysłu Odzieżowego. Od 1 IX 1952 pracowała w Technikum Chemiczno-Mechanicznym jako asystentka w laboratorium; w r. szk. 1953/4 uczyła tam higieny i bezpieczeństwa pracy, a od r. szk. 1954/5 geografii gospodarczej. W ramach zatrudnienia na KUL uczestniczyła od r. 1954 w przygotowaniach dorocznych Duszpasterskich Wykładów Akademickich dla duchowieństwa. W okresie 1 X 1954 do 31 XII 1956 prowadziła dodatkowo zajęcia w Ośrodku Metodycznym dla Szkół Zawodowych, a od 1 XI 1956 uczyła również w lubelskim Technikum Gastronomicznym. Dn. 1 VII 1958 przeszła na emeryturę, ale nadal pracowała w zmniejszonym wymiarze godzin zarówno na KUL, jak i w lubelskim szkolnictwie zawodowym. Przez wiele lat organizowała kursy dla instruktorek gospodarstwa domowego, za co w czerwcu 1964 Komitet ds. Gospodarstwa Domowego Zarządu Głównego Ligi Kobiet złożył jej podziękowanie. Pracę w szkolnictwie zakończyła w czerwcu 1966. Zmarła 16 I 1967 w Lublinie, została pochowana w Puławach, na cmentarzu paraf. przy ul. Piaskowej.

W małżeństwie z Bronisławem Szalkiewiczem, inżynierem, specjalistą budowy dróg i mostów, uczestnikiem wojny polsko-sowieckiej, który zginął w październiku 1920 w czasie walk z Litwinami na Wileńszczyźnie, miała S. córkę Bronisławę (1920–1968), geografa, doktora habilitowanego na UMCS.

 

Biografie nauczycieli i zasłużonych dla oświaty i środowiska regionu puławskiego, Puławy 2002 I 131–7; Kiełboń J., Leszczyńska Z., Kobiety Lubelszczyzny represjonowane w l. 1944–1956, L. 2007 I; – Jednacz S., Nauczyciele – patroni puławskich ulic, „Gaz. Puławska. Tyg. Powiśla” 2005 nr 32 s. 17; Lista nauczycieli tajnego nauczania w powiecie puławskim (granice z 1940 r.) w latach 1939–1944, w: Losy puławskiej oświaty w latach 1939–1944, Red. S. Jednacz, Puławy 2000 s. 100; Malinowski J. C., Zarys dziejów Okręgu Lubelskiego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, 1945–1956, L. 1995 s. 53; Martyniakowa A., Śp. Halina Szalkiewiczowa, „Zesz. Nauk. KUL” 1968 nr 2 s. 101; Muszyński Z. R., Wspomnienie. Halina Zamajska-Szalkiewicz (1896–1967), „Gaz. Wyborcza”, dod. lub., 2004 nr 14; Pylak B., Halina Szalkiewicz (1896–1967). Przeszła dobrze czyniąc, Puławy 2001 (fot., bibliogr.); – AP w L.: Centr. Więzienie w L., Więzienie Karno-Śledcze na Zamku w L., sygn. 35/772/I 8 k. 184, Państw. Technikum i Liceum Przem. Odzieżowego w L., sygn. 35/803/127, 35/803/131, 35/803/135, 35/803/136, 35/803/138, 35/803/139, 35/803/140, 35/803/154; Arch. KUL: Akta osobowe, sygn. B 268; IPN w L.: sygn. IPN Lu 16/669 (Nikszto vel Wawrzak Władysław i in.); Zakł. Ubezpieczeń Społ., Oddz. w L.: Wydz. Ewidencji Emerytur i Rent (akta emerytalne).

Jarosław R. Marczewski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz Wichniarz

1915-01-18 - 1995-06-26
aktor filmowy
 

Zygmunt Chrzanowski

1872-04-05 - 1936-04-30
polityk
 

Jan Ferdynand Olszewski

1930-08-20 - 2019-02-07
premier III RP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stefan Pawlikowski

1896-10-11 - 1943-05-15
pilot
 

Augustyn Pawelczyk

1870-09-09 - 1941-05-01
działacz kaszubski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.