[t. XXXII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1989–1991, s. 622–623:]
Rudnicki Henryk, pseud. i krypt. m. in.: Hendryk, Bogusław Jastrzębiec, Henryk Jastrzębiec, Irena Skalska, HR, H Rud., HAER (1905–1980), dziennikarz łódzki. Ur. 23 X w Łodzi, był synem Ignacego, stolarza, działacza Socjaldemokracji Król. Pol. i Litwy, i Stanisławy Kamińskiej, krawcowej.
R. ukończył Powszechną Szkołę Miejską w Łodzi. Początkowo pracował jako goniec w składzie aptecznym ucząc się zarazem jęz. obcych na kursach wieczorowych. Od 8 X 1922 do 30 IV 1929 był praktykantem, potem urzędnikiem w firmie włókienniczej «Michał Kon i Natkin» przy ul. Wierzbowej 46. Podejrzany o współpracę z komunistami (miał istotnie poglądy lewicowe) musiał z firmy odejść. Od 28 V 1929 do wybuchu drugiej wojny światowej pracował w „Kurierze Łódzkim”, początkowo jako korektor dzienny, później jako dziennikarz i redaktor. Wcześniej zamieszczał swoje wiersze w „Kurierze Łódzkim”, co ułatwiło mu otrzymanie tej pracy. Był członkiem Syndykatu Dziennikarzy, następnie Związku Dziennikarzy RP (lipiec 1930 – wrzesień 1939). Do rejestru dziennikarskiego wpisany ze stażem od r. 1931. W „Kurierze Łódzkim” m. in. tłumaczył artykuły i nowele z języków obcych, pisywał na miejscu korespondencje zagraniczne z nasłuchu radiowego, prowadził rubrykę „Migawki”, zamieszczał własne teksty. Od września 1938 prowadził w „Kurierze” dział rzemieślniczy. Drukował dużo, podpisywał się najczęściej kryptonimami. Od r. 1932, będąc członkiem zespołu redakcyjnego „Kuriera Łódzkiego”, równolegle redagował „Mały Kurier”, tygodniowe pisemko dla dzieci i młodzieży, wydawane przez W. Stypułkowskiego. Zamieszczał tam m. in. własne wiersze, opowiadania, odcinki powieściowe, przedrukowywane często w innych pisemkach i dodatkach dla dzieci. W ramach „Biblioteki Małego Kuriera” ogłosił kilka powieści dla dzieci i młodzieży (np. Przygody Dorotki, Tajemnica starego Urbana). W łódzkim wydawnictwie zeszytowym „Co tydzień powieść” ukazywały się jego odcinki powieściowe, m. in. Czerwony cadillac (pod pseud. H. Jastrzębiec, Irena Skalska). Teksty R-ego pojawiały się też w innych pismach (warszawskie „Echo Polskie”, „Dziennik Bydgoski”, gnieźnieński „Lech”, sosnowiecki „Kurier Zachodni”).
Po wybuchu drugiej wojny światowej, w pierwszych dniach września 1939 R. został powołany do Milicji Obywatelskiej oraz do pełnienia funkcji kierownika domów w ramach obrony przeciwlotniczej, od 16 XII 1939 do 5 IV 1940 był skarbnikiem w Polskim Komitecie Niesienia Pomocy Najuboższym w Radogoszczu. Od 18 VII 1940 pracował m. in. w łódzkim urzędzie zatrudnienia (Arbeitsamt) (przymusowy robotnik), od lipca 1941 do stycznia 1945 w firmie malarskiej «Hermann A. Monsees» jako pomocnik księgowego. Już 24 I 1945 razem z przybyłym z Lublina Aleksandrem Litwinem R. wydał pierwszy numer „Wolnej Łodzi”, w którym zamieścił artykuł o spaleniu przez Niemców więźniów obozu koncentracyjnego w Radogoszczu; współpracował potem krótko z „Dziennikiem Łódzkim”, z „Głosem Ludu”. W lutym t.r. zorganizował Komitet Dzielnicowy Polskiej Partii Robotniczej (PPR) w Radogoszczu i został jego I sekretarzem; później działał w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 20 VI 1945, tj. od dnia, w którym zaczął wychodzić łódzki organ partyjny „Głos Robotniczy”, R. był przez 35 lat jego stałym pracownikiem, m. in. kolejno redaktorem technicznym, sekretarzem odpowiedzialnym, od połowy l. pięćdziesiątych do 30 VI 1971 kierownikiem działu miejskiego. Pisał do „Głosu” artykuły społeczno-polityczne i felietony dotyczące współczesnej i dawnej Łodzi; główne cykle felietonów to: Ze środy na piątek (sygnowane Hendryk, drukowane w l. 1945–80, pośmiertnie ukazały się w wyborze w postaci książkowej, pt. Ze środy na piątek. Henryk Rudnicki „Hendryk”, Ł. 1985) i Kartki z dawnych lat (publikowane w l. 1973–4). R. współpracował z redakcją m. in. „Prasy Polskiej” (np. Pierwsze dni w wolnej Łodzi, 1969 nr 6), „Odgłosów” (np. Moje 35-lecie, 1979 nr 43), „Głosu Ochotniczego” (np. Całe życie z „Głosem”, 1980 nr z 14 VI wyd. jubileuszowe), „Freie Erde” (Neustrelitz), „Krokodil”. Pisał teksty do filmów dla Wytwórni Filmów Oświatowych. Był też R. redaktorem publikacji „Łódź od A do Z. Informator uniwersalny” (Ł. 1958).
R. podejmował różne społeczne inicjatywy na rzecz Łodzi, m. in. budowy szkół tysiąclecia, odbudowy pomnika Kościuszki na placu Wolności, pomocy dla ociemniałych. Działał w Tow. Przyjaciół Łodzi (członek-założyciel), Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Stow. Dziennikarzy Polskich, Lidze Ochrony Przyrody, Polskim Czerwonym Krzyżu i in. W plebiscycie zorganizowanym przez „Express Ilustrowany” został wybrany Łodzianinem roku 1973, w r. n. otrzymał Nagrodę Miasta Łodzi. Zmarł 12 IV 1980 w Łodzi i został pochowany na cmentarzu Komunalnym przy ul. Smutnej. Był odznaczony m. in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Orderem Sztandaru Pracy II kl.
R. był trzykrotnie żonaty: z Ireną ze Skalskich (1909–1956) – jej imienia i nazwiska używał jako pseudonimu, po raz drugi z Janiną z Kochaniaków (1907–1968), a po jej śmierci ożenił się z Danutą Kaparnik Brożyńską (ur. 1923). Miał troje dzieci (z pierwszego małżeństwa): Laurę (ur. 1932), nauczycielkę, Bogusława (ur. 1934), artystę plastyka, i Leszka (ur. 1943), dziennikarza.
W styczniu 1984 została otwarta w Muzeum Historii Miasta Łodzi wystawa poświęcona życiu i działalności R-ego.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Bibliografia Łodzi i Woj. Łódzkiego, rok 1971, Ł. 1978; toż rok 1971, Ł. 1976; toż rok 1973, Ł. 1983; toż rok 1974, Ł. 1988; Łódzka Bibliografia Regionalna 1945–1970, Oprac. W. Frontczakowa i W. Frontczak, Ł. 1951–76; – Bogusz L., Hendryk, „Sprawy i ludzie” 1984 nr 9 s. 12; Hendryk czyli życie i działalność Henryka Rudnickiego. Katalog wystawy, Ł. 1984 (25 fot., karykatury); Karwowska E., Życiorys w naszych pudłach, „Głos Robotn.” 1984 nr 22 s. 4; Panasewicz J., Ulice starszych kolegów, „Express Ilustr.” 1988 nr 85; Poradowski R., „Hendryk” i jego pasje, „Głos Robotn.” 1984 nr 17 s. 3 (fot.); tenże, Henryk Rudnicki (1905–1980), w: Ze środy na piątek. Henryk Rudnicki „Hendryk”, Ł. 1985 s. 93–102; – Włodkowski I., Jak się robi gazetę, „Odgłosy” 1980 nr 19 s. 6; tenże, Przepraszam ale ja inaczej, tamże 1984 nr 8 s. 1, 7; – Nekrologi z r. 1980: „Dzien. Popularny” nr 85 s. 2, „Express Ilustr.” nr 84 s. 2, „Głos Robotn.” nr 84 s. 2 (fot.), nr 85 s. 2, „Prasa Pol.” nr 6 s. 47; – Arch. „Głosu Robotn.”; – Informacje oraz dokumenty ze zbiorów R-ego, udostępnione przez żonę, Danutę Rudnicką.
Wiesława Kaszubina