Czernik Ignacy (1803–1887), pułkownik, ur. 19 VII we wsi Dzierzążno, gm. Staropole, obw. kaliskiego. Ukończywszy szkołę wojewódzką w Kaliszu, zaciągnął się w r. 1822 do 3. pułku strzelców polskich. Przesłany do szkoły podchorążych, wstąpił do Związku Polskiego w r. 1828. Należał do najgorliwszych uczestników tego tajnego związku i w r. 1830, nie mogąc się doczekać wybuchu powstania, razem z podoficerami: Dutkiewiczem, Mazowieckim i in. proponował urządzić na własną rękę zamach na w. ks. Konstantego. Zamysły tej grupy spiskowych zostały udaremnione, gdyż zostali zaaresztowani w dniu 14 XI 1830 r. Osadzony na odwachu Pod Orłem Białym w Warszawie Cz., jak i inni, załamał się w śledztwie i dostarczył wiele obciążających wiadomości. Powstanie listopadowe uwolniło go z odwachu. Awansowany 8 XII 1830 r. na ppor., przydzielony został do 3. pułku strzelców polnych, w kwietniu 1831 r. mianowany por. uczestniczył w walkach na linii Narwi i Bugu, oraz odznaczył się pod Szelkowem. Z korpusem gen. Giełguda wszedł na Litwę i uczestniczył w bitwie pod Rajgrodem i w walkach grupy gen. Dembińskiego pod Wilnem. W lipcu wziął udział w odwrocie gen. Dembińskiego i walkach, stoczonych w tym odwrocie. Na Litwie awansował na kapitana, a za waleczność otrzymał złoty krzyż virtuti militari. W końcu sierpnia i na początku września uczestniczył w działaniach grupy partyzanckiej ppłk. Wincentego Matuszewicza w puszczy Kampinoskiej, następnie z korpusem gen. Rybińskiego wkroczył do Prus.
W r. 1832 udał się na emigrację do Francji, gdzie początkowo osiadł w Strasburgu. Należał do odłamu radykalnego naszej emigracji. We Francji oddawał się nauce litografii. W dniu 16 VIII 1834 r. w Castres wstąpił do Polskiego Towarzystwa Demokratycznego, którego członkiem pozostał do końca swego życia. W l. 1834–42 drukował swe prace z zakresu wojskowości, poświęcone piechocie, na łamach prasy demokratycznej. W r. 1843 zrzekł się żołdu. W r. 1846 wyruszył w Poznańskie, ale aresztowany, przesiedział pięć miesięcy w więzieniu pruskim. W r. 1848 udał się do Lwowa, gdzie był oficerem Gwardii Narodowej. Z Małopolski pospieszył na Węgry wraz z swoim przyjacielem Józefem Wysockim, gdzie w Peszcie organizował piechotę legionu polskiego. Początkowo w stopniu kapitana, następnie majora, 29 VII 1848 r. awansowany na ppłk., 5 VIII 1848 na dowódcę brygady, wziął udział w rewolucji węgierskiej od 4 XII 1848 do końca wojny. Za waleczność został odznaczony krzyżem korony węgierskiej. Internowany w Turcji, wrócił do Francji, gdzie osiadł w Paryżu. Nie mogąc z powodu osłabionego wzroku uczestniczyć w dalszych walkach o niepodległość, pomagał, jak tylko mógł, emigrantom; po wielu trudnościach przywrócono mu żołd emigrancki. Umarł 13 IX 1887 w Paryżu, pochowany na cmentarzu Montparnasse.
Tokarz W., Sprzysiężenie Wysockiego i Noc listopadowa, W. 1825, 18–92; Russian L., Polacy i sprawa polska na Węgrzech w r. 1848–9, W. 1924; Lewak A., Czasy emigracji polskiej w Turcji, W. 1935; Schnür-Pepłowski, Polacy i Węgrzy, Lw. 1898; Krosnowski A., Almanach historique, Paris 1837; Bielski S., Polacy w Turcji po upadku rewolucji węgierskiej w r. 1849, P. 1852; «Bulletin Polonais« Paryż, nr 35, s. 35, 36; »Wolne Polskie Słowo«, Genewa 1 X 1887, nr 2; »Głos Polski« Paryż 25 IX 1887, nr 5, s. 4; »Nowa Reforma« Kr. 1887, nr 222; Wysocki J., Pamiętnik dowódcy legionu polskiego z czasu kampanii węgierskiej w r. 1848 i 1849, P. 1850; Miłkowski Z. (T. T. Jeż), Od kolebki przez życie, Kr. 1836-7; Miłkowski Z., Wspomnienia z wojny węgierskiej w l. 1848 i 1849. – Arch. Akt Dawnych w W.: Skorowidze uczestników powstania 1830–1. Rodowody 3. p. s. t. p. t. IV; B. Rapp. rkp. 850, 459, 2390, 2315, 2317.
Władysław Rębalski