Reder Ignacy (1881–1941), telegrafista kolejowy, działacz Narodowej Partii Robotniczej, poseł na Sejmy RP. Ur 19 VII w Dworzyskach w pow. chełmińskim, był synem Jana, rolnika, i Agnieszki z Odroskich.
R. ukończył szkołę ludową w Wichorzu. Do 22 roku życia pracował na gospodarstwie rolnym. W l. 1902–4 odbywał służbę wojskową w niemieckim 12 p. grenadierów we Frankfurcie nad Odrą. Następnie osiadł w Grudziądzu i pracował w fabryce narzędzi rolniczych A. Ventzkiego. Brał udział w życiu narodowym, m. in. w Tow. Ludowym «Jedność». Należał do współzałożycieli Tow. Ludowego p. wezw. św. Mikołaja, za co był karany i szykanowany przez Niemców.
W czasie pierwszej wojny światowej R. służył w batalionie samochodowym w Berlinie od maja 1917 do listopada 1918. Po powrocie do Grudziądza pracował jako urzędnik w Sądzie Grodzkim w Grudziądzu, a następnie w Polskich Kolejach Państwowych (PKP) jako telegrafista. Po listopadzie 1918 brał udział w ruchu wolnościowym na Pomorzu, był członkiem Straży Ludowej i z ramienia Narodowego Stronnictwa Robotników (NSR) wchodził do Polskiej Rady Ludowej w Grudziądzu. W r. 1920 udzielał się w akcji plebiscytowej w Prusach Wschodnich. Po przyłączeniu Pomorza do Polski współpracował z Oddziałem II Sztabu Generalnego pozostając pod kierownictwem por. Władysława Dziadosza. Był członkiem Rady Miejskiej w Grudziądzu i Sejmiku Wojewódzkiego. W wyborach uzupełniających do Sejmu Ustawodawczego w dn. 2 V 1920 został wybrany na posła z ramienia NSR w okręgu grudziądzkim. W Sejmie pełnił funkcje członka Komisji Komunikacyjnej i Komisji Wodnej.
Po zjednoczeniu NSR z Narodowym Związkiem Robotniczym w Narodową Partię Robotniczą (NPR) w maju 1920, R. był jednym z aktywniejszych działaczy tej partii na Pomorzu. Na zjeździe wojewódzkim NPR w dn. 22 I 1922 złożył sprawozdanie z działalności klubu poselskiego NPR i został wybrany na jednego z dwóch wiceprzewodniczących zarządu wojewódzkiego NPR; w r. 1923 wybrano go ponownie na to stanowisko. W czasie głosowania nad wnioskiem o wotum nieufności dla Naczelnika Państwa J. Piłsudskiego, postawionym przez endecję w lipcu 1922, R. oddał białą kartkę wbrew decyzji klubu NPR, nakazującej swoim członkom głosowanie przeciwko wnioskowi, w związku z czym został zawieszony w prawach członka NPR, które jednak później zostały mu przywrócone. W listopadzie 1922 został wybrany do Sejmu RP z listy nr 7 NPR w okręgu nr 30 (m. i pow. Grudziądz, Świecie, Tuchola, Chojnice i Sępolno). Był członkiem sejmowej Komisji Komunikacyjnej. Przemawiał m. in. nad projektem ustawy o ochronie najemców (22 II 1924) oraz wniósł 7 interpelacji i złożył 3 wnioski. W r. 1925 był członkiem Komitetu Honorowego I Pomorskiej Wystawy Rolnictwa i Przemysłu w Grudziądzu, a kilka lat później obrano go sędzią niezawodowym Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Toruniu. W marcu 1928 został po raz trzeci wybrany na posła z listy nr 7 NPR w tym samym okręgu wyborczym. W Sejmie był znowu członkiem Komisji Komunikacyjnej. W styczniu 1929 wszedł w skład zarządu wojewódzkiego NPR. Brał udział w wiecach Centrolewu. W dn. 7 VI 1929 był jednym z przedstawicieli NPR w rozmowach z reprezentantami Chrześcijańskiej Demokracji na temat zjednoczenia obydwu partii. W r. 1930 otrzymał po raz czwarty mandat poselski, z listy nr 7 w okręgu nr 30. Przemawiał m. in. w dyskusji nad wnioskiem Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów w sprawie pragmatyki dla kolejarzy (26 I 1932). Po upływie kadencji sejmowej w 1935 r., R. został przeniesiony w stan spoczynku przez PKP z powodu utraty zdrowia. Po utworzeniu Stronnictwa Pracy w r. 1937, głównie z NPR i Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiegiej Demokracji, R. został jego członkiem. W maju 1938 prośba R-a o nadanie mu Medalu Niepodległości została odrzucona przez Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości. W grudniu 1938 R. został wybrany ponownie na radnego do Rady Miejskiej m. Grudziądza; wchodził do Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej i Komisji Rewizyjnej Komunalnej Kasy Oszczędności. W dn. 5 II 1939 wybrano go na skarbnika Katolickiego Stowarzyszenia Robotników w Grudziądzu. W czasie drugiej wojny światowej R. przebywał w Grudziądzu. W kwietniu 1940 został aresztowany przez gestapo i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen. Tutaj zginął w pierwszych miesiącach 1941 r.
Od r. 1905 R. był żonaty z Apolonią z Kostkowskich.
Mościcki-Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27 (fot.); Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 235 (fot.), 237, 464, 474; Rzepeccy, Sejm i Senat 1928–33, s. 68 (fot.), 204, 215; Skład osobowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 marca 1931 r., W. 1931 s. 30, 46, 53; toż, w dniu 25 stycznia 1935 r., W. 1935 s. 18, 32; Ihnatowicz, Vademecum, s. 115, 122, 129; – Demel C., Krawulski J., Rzepa K., Działalność Narodowego Stronnictwa Robotników i Narodowej Partii Robotniczej w Wielkopolsce w latach 1917–1937, W.–P. 1980; Krzywobłocka B., Chadecja 1918–1937, W. 1974; Poręba S., Ludzie dawnego Grudziądza. Ignacy Reder, „Ilustr. Kur. Pol.” (mutacja „ABC”) 1983 nr 101 s. 8; Przybylski H., Chrześcijańska Demokracja i Narodowa Partia Robotnicza w latach 1926–1937, W. 1980; Wapiński R., Działalność Narodowej Partii Robotniczej na terenie województwa pomorskiego w latach 1920–1930, Gd. 1962; – Spraw. Stenogr. Sejmu nr 152 z 1. VI. 1920 kol. 3, nr 1 z 28. XI. 1922 kol. 12, nr 4 z 14. XII 1922 kol. 3, nr 7 z 19. I. 1923 kol. 4, nr 8 z 20. I. 1923 kol. 3, nr 5 z 23. IV. 1923 kol. 15–16, nr 36 z 27. IV. 1923 kol. 6, 53, nr 46 z 14. VI. 1923 kol. 4, nr 61 z 1. VIII. 1923 kol. 3, nr 102 z 22. II. 1924 kol. 47, nr 172 z 18. XII. 1924 kol. 48, nr 212 z 29. V. 1925 kol. 31–32, nr 267 z 15. I. 1926 kol. 53–54; toż za l. 1928–30; toż za l. 1930–35; – „Głos Grudziądzki” 1939 nr 1 s. 1, nr 7 s. 4, nr 12 s. 1, 5, nr 21 s. 3; – CAW: Akta Krzyża i Medalu Niepodległości.
Henryk Korczyk