Schwerin (Szwerin, Szweryn) Jan Chryzostom (1785–1845), generał brygady WP. Ur. 27 I w woj. wołyńskim, był synem Antoniego, podpułkownika 12. regimentu pieszego kor.
Służbę wojskową S. rozpoczął w r. 1802 w armii pruskiej w stopniu podporucznika. Odbył kampanię 1806/7 r. przeciwko Francji, po jej zakończeniu wziął dymisję i wstąpił do armii Ks. Warsz.; 8 I 1808 otrzymał nominację na porucznika adiutanta w batalionie artylerii I Legii. Dn. 1 IV 1809 S. awansował na kapitana i został przeniesiony do kompanii artylerii konnej formowanej przez ppłk. Włodzimierza Potockiego. Uczestniczył w kampanii austriackiej 1809 r. Początkowo znajdował się S. w Nadarzynie w komendzie gen. Aleksandra Rożnieckiego, dowodząc dwoma działami, a następnie brał udział w bitwie pod Raszynem (19 IV), już z całą kompanią przy głównych siłach polskich. Odznaczył się w starciu pod Gorzycami (12 VI). Wymieniony został w rozkazie dziennym Sztabu Generalnego wydanym 14 VI w Pniowie. Dn. 1 I 1810 S. otrzymał Krzyż Kawalerski Virtuti Militari, a 27 IV t.r. mianowany został szefem szwadronu.
W składzie p. artylerii konnej, dowodzonego przez płk. Józefa Hurtiga i przydzielonego do 4. dyw. jazdy lekkiej gen. Rożnieckiego, wyruszył S. na kampanię rosyjską 1812 r. Za odwagę wykazaną w bitwie pod Możajskiem (7 IX) został odznaczony 11 X t.r. Orderem Kawalerskim Legii Honorowej, a za wyróżnienie się w bitwie pod Woronowem (2 X) otrzymał Order Obojga Sycylii (10 IX 1814). Po powrocie do Księstwa znalazł się z początkiem lutego 1813 z baterią artylerii konnej w dep. kaliskim, jednym z głównych rejonów koncentracji wojska, pod komendą gen. Edwarda Żółtowskiego. Z oddziałem tym i swoją w nim baterią – przez Głogów, Torgau, Eilenburg – dotarł do Lipska. Po objęciu dowództwa przez gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, S. z baterią stanął 5 III w Rötha i wszedł w skład sformowanego w kwietniu 1813 w Wetzlar Polskiego Korpusu Obserwacyjnego. Przydzielony został do 18. brygady kawalerii lekkiej gen. Jana Krukowieckiego, nadal w dywizji gen. Dąbrowskiego. Uczestniczył w kampanii jesiennej 1813 r., odznaczył się w starciu z oddziałami pruskimi pod Apollensdorf i przy zdobyciu miasta Coswig (12 X); w tym samym dniu otrzymał Order Oficerski Legii Honorowej. W trzecim dniu bitwy pod Lipskiem (18 X), w czasie kontrataku przeciw korpusowi F. Osten-Sackena w okolicach bramy Hallskiej, bateria S-a zbyt wysunięta do przodu została w pewnym momencie osamotniona na placu boju, jednak bez paniki podjęła walkę i zdołała się wycofać bez strat.
Z resztkami oddziałów VIII Korpusu S. dotarł do Francji. Przy organizacji z początkiem stycznia 1814 w Sedanie korpusu polskiego, został dowódcą artylerii złożonej z jednej kompanii artylerii konnej i czterech kompanii artylerii pieszej. Dn. 17 I otrzymał S. rozkaz opuszczenia Sedanu z częścią korpusu, dowodzonego przez gen. Dąbrowskiego, i przeniesienia się do Reims. Następnie, na skutek zagrożenia, S. ze swoją artylerią wycofał się do Compiègne. Wkrótce jednak artyleria opuściła Compiègne i praktycznie wyszła spod bezpośredniej komendy S-a. Dowództwo jej S. objął dopiero w kwietniu t.r.
W sierpniu 1814 powrócił S. do kraju w składzie korpusu dowodzonego przez gen. Wincentego Krasińskiego, komenderując w nim artylerią, i stanął w Warszawie. Zamieszkał przy ul. Rymarskiej 744. Dn. 20 I 1815 w stopniu majora został dowódcą baterii pozycyjnej artylerii konnej gwardii, 20 VI mianowany podpułkownikiem, 1 XII t.r. odznaczony rosyjskim Orderem Św. Włodzimierza IV kl. Dn. 18 X 1820 awansował na pułkownika. Był członkiem loży wolnomularskiej Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego, pełniąc w 7. stopniu – kawalera Krzyża Różanego – funkcję mistrza obrzędów oraz «mówcy do języka francuskiego» (S. Małachowski-Łempicki). Był członkiem czynnym, 5. założycielem warszawskiej loży «Jedność Słowiańska» do jej likwidacji w r. 1821.
Bateria S-a, stale stacjonująca w Warszawie, uznawana była za wzorową pod względem wyszkolenia oraz umundurowania, uzbrojenia i oporządzenia, i otrzymywała wiele pochwał. Dn. 26 XII 1823 S. przeznaczony został na dowódcę brygady artylerii konnej gwardii, w której skład – obok baterii polskiej – wchodziła również stacjonująca w Grójcu rosyjska bateria lekka nr 3 gwardii cesarskiej. Sam S. mieszkał przy ul. Nalewki 2235 (róg Pokornej). W l. 1825 i 1827 leczył się w Cieplicach i Baden (koło Wiednia). Na własne życzenie otrzymał 19 I 1828 dymisję w stopniu generała brygady z emeryturą w wysokości 2 466 złp. rocznie i pozwoleniem noszenia munduru. Dn. 24 V 1830 przyznany został S-owi Znak Honorowy za 15 lat wzorowej służby oficerskiej (w rzeczywistości pełnił służbę 20 lat bez 7 dni). Zaprzyjaźniony z gen. Józefem Chłopickim, wiele z nim przebywał. W chwili wybuchu powstania listopadowego obaj byli w Teatrze Rozmaitości. Całą noc z 29/30 XI spędził S. z gen. Chłopickim początkowo u ppłk. Michała Sobieskiego, a później u gen. Antoniego Darewskiego, obu mieszkających w gmachu Komisji Rządowej Wojny. W pierwszych dniach powstania znajdował się również przy boku Chłopickiego, jako jeden z jego zaufanych doradców. Do czynnej służby w wojsku S. już nie powrócił i wkrótce opuścił Król. Pol.; przeniósł się do Wiednia, gdzie mieszkał dwanaście lat, a następnie osiadł w Dreźnie. Zmarł 20 IX 1845 w Dreźnie i pochowany został na miejscowym cmentarzu Katolickim.
Rodziny S. nie założył.
Podob. – akwarela w mundurze ppłk. artylerii konnej gwardii w Muz. WP w W., nr inw. 19233; – Enc. Wojsk., VII; Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych tak w służbie będących, jak i dymisjonowanych znakiem honorowym zaszczyconych, W. 1830; Łoza, Legia Honorowa; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Katalog archiwum bibliotecznego Biblioteki Kórnickiej z czasów Zygmunta Celichowskiego 1869–1923, Wr. 1979; – Gembarzewski B., Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831, W. 1925 s. 66, 92; tenże, Wojsko Pol., 1807–14; tenże, Wojsko Pol., 1815–30; Hass, Sekta farmazonii warsz.; Kukiel M., Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795–1815, P. 1912; Łoza S., Order Obojga Sycylii zwany Neapolitańskim, „Żołnierz Pol.” 1923 nr 18; Łukasiewicz M., Armia Księcia Józefa 1813, W. 1986; Marylski E., Pomniki i mogiły Polaków na cmentarzach zagranicznych, W. 1860; Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755–1817, W. 1981; Pawłowski B., Historia wojny polsko-austriackiej 1809 roku, W. 1935; Rys historyczny kampanii odbytej w roku 1809 w Księstwie Warszawskim pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego, Kr. 1889 s. 154, 259; Tarczyński M., Generalicja powstania listopadowego, W. 1980; Tokarz W., Sprzysiężenie Wysockiego i noc listopadowa, W. 1925; – Barzykowski, Hist. powstania, II; [Jabłonowski S.], Wspomnienia o baterii pozycyjnej artylerii konnej gwardii królewsko-polskiej, P. 1860 s. 4, 5, 8; Jaszowski J., Pamiętnik dowódcy rakietników konnych, W. 1968; Korespondencja księcia Józefa Poniatowskiego z Francją, P. 1921 I; Lelewel P., Pamiętniki i diariusz domu naszego. Wr. 1966; Przewodnik warszawski na rok 1827, W. s. 61, 109; Roczniki Wojskowe Królestwa Polskiego 1817–1827 (W.); Rozkazy dzienne Wodza Naczelnego 1815–1828, W.; Spazier R. O., Historia powstania narodu polskiego w roku 1830 i 1831, Paryż 1833 I 161, 188; – „Dzien. Urzędowy Woj. Mazowieckiego” 1831 nr 25 (dodatek), 1832 nr 35; „Gaz. Warsz.” 1815 nr 98, 1816 nr 7 (2 dodatek); „Kur. Warsz.” 1845 nr 263; – AGAD: Akta KRW rkp. 69c s. 30–1; – Łoza S., Virtuti Militari 1792–1819, W. 1953 (mszp. w posiadaniu Zbigniewa Zacharewicza); Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Z. Zacharewicza z Kr.
Zbigniew Zacharewicz