INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Chrzciciel Starowieyski h. Biberstein  

 
 
ok. 1740 - 1806-02-07
Biogram został opublikowany w latach 2003-2004 w XLII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Starowieyski (Starowiejski) Jan Chrzciciel h. Biberstein (ok. 1740–1806), burgrabia krakowski, starosta barwałdzki.

Był jednym z dziesięciorga dzieci Jana Kantego, kapitana gwardii konnej, stolnika latyczowskiego, a następnie zatorskiego i oświęcimskiego, i Joanny z Wolskich h. Półkozic.

O wykształceniu S-ego brak wiadomości. Czasem tytułowany był szambelanem JKMci, jednak godność ta nie znalazła potwierdzenia w źródłach, podobnie jak informacja, że w r. 1764 posłował z woj. krakowskiego na koronację Stanisława Augusta. Dn. 17 III 1770 otrzymał nominację na burgrabiego krakowskiego. Od króla Stanisława Augusta uzyskał 24 X 1780 przywilej na star. barwałdzkie, którego część należała jeszcze do Rzpltej. Udowodniwszy szlachectwo 3 XII 1782 przed oświęcimskim sądem grodzkim, został wpisany, wraz z braćmi Kazimierzem, Stanisławem i Hipolitem, do ksiąg szlachty Królestwa Galicji i Lodomerii. Dn. 3 XII 1788 został odznaczony przez Stanisława Augusta Orderem św. Stanisława. Dn. 16 XII t.r. zrezygnował z burgrabstwa krakowskiego na rzecz syna Kaspra. Wyznaczony uchwałą sejmową z 30 V 1789 o powołaniu komisji «do wynalezienia ofiary z dóbr ziemskich i duchownych» oraz uniwersałem Komisji Skarbu Kor. z 9 VI t.r., został jednym z komisarzy pow. proszowickiego. Urzędował w okresie 1 VII – 30 IX. Podczas lustracji woj. krakowskiego t.r. potwierdził 25 VII przysięgą wysokość intraty ze swych dóbr, lecz nie okazał przywileju na ich posiadanie. Dn. 4 V 1792 podpisał kontrakt sprzedaży star. barwałdzkiego (wówczas w cyrkule myślenickim) Antoniemu Ciepielowskiemu, za 184 tys. złp. i 150 czerwonych zł porękawicznego, która to transakcja została wpisana 22 VI t.r. do ksiąg ziemiańskich krakowskich.

W r. 1770 był S. wraz z żoną posesorem wójtostwa wsi Mikołaj koło Wadowic. Dn. 15 VI 1774 wg kontraktu spisanego w Krakowie, nabył za 85 tys. złp. wieś Rudze od podstolego kijowskiego Antoniego z Brzezia Russockiego. Wskutek działów majątkowych dokonanych w Starej Wsi 15 IX 1786 odziedziczył po śmierci ojca Starą Wieś Górną. W r. 1789 tytułowany był «panem i dziedzicem Barwałdu, Choczni, Jaroszewicz, Stanisławia, Mikołaja, Gołuchowca, Ochoczy [Ochodzy], Sułkowej, Gorzenia, Rudz, Trzebieńczyc, panem i posiadaczem Tomic, Tłuczani, Krzęcina, Facimiecha, Kurzelowa i Lipowej» (A. M. Prokopowicz). W l. 1790–1 posiadał wieś Zaryszyn (Zarzeszyn) w pow. Książ Wielki, którą nabył od Rocha Dębskiego. Był właścicielem kamienicy nr 456 w Rynku Głównym w Krakowie oraz kamienicy na Wzgórzu Wawelskim. Od Mikołaja Maćkiewicza nabył 22 I 1805 wieś Rzonkę w cyrkule bocheńskim. We wsi Chocznia w pow. wadowickim ufundował drewniany kościół p. wezw. św. Jana Chrzciciela, który – jak napisał w testamencie – postawił «z fundamentu po wieżę»; tam też życzył sobie odprawienia egzekwii za swą duszę. Z inspiracji i ze wsparciem S-ego pijar Antoni Maksymilian Prokopowicz przełożył z francuskiego i opublikował „Pamiętnik od pokoju Hubertsburskiego R. 1763 aż do podziału [....] Polski R. 1775 pisany od Fryderyka króla pruskiego...” (Kr. 1789).

W sporządzonym 28 I 1806 testamencie S. podarował 2 tys. złp. kościołowi p. wezw. św. Jana Chrzciciela w Wadowicach, z których odsetki mieli pobierać altaryści. Przeznaczył też znaczne sumy dla zakonów krakowskich: reformatów, kapucynów, franciszkanów, bernardynów, augustianów. Wnukowi Józefowi, synowi Józefa, zapisał wieś Rzonkę. S. zmarł 7 II 1806 w Piaskach Wielkich, których większą część posiadał.

W małżeństwie z Krystyną z Ossowskich h. Gryf (1736/7 – 29 I 1796), 1.v. żoną Damiana Starowieyskiego, burgrabiego krakowskiego, 2.v. Józefa z Brzezia Russockiego, podsędka ziemi oświęcimskiej i zatorskiej, miał S. czworo dzieci: Szymona (ur. 1768), właściciela Dobranowic, Kaspra (ur. 1771), właściciela Brzegów, Józefa (ur. 1774), właściciela Owczar, oraz córkę, Krystynę 1.v. Trzebińską, żonę Antoniego (intercyza spisana w Rudzach 24 XI 1794), 2.v. żonę Jana Nepomucena Wiktora, 3.v. (już po śmierci S-ego) żonę hr. Ferdynanda Marassiego. W kościele Mariackim w Krakowie znajduje się blaszane epitafium żony S-ego.

 

Nowy Korbut, VI (Prokopowicz A. M.); – Enc. Org., XIV 57; – Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lw. 1857 s. 238; Żychliński, XIV 121–2; – Leśniak F., Wielkorządcy krakowscy XVI–XVIII wieku, Kr. 1996 s. 230; Łoza, Kawalerowie, s. 42, 94; Słown. Geogr. (Chocznia, Piaski Wielkie); Urzędnicy, IV/2; – Falniowska-Gradowska A., Studia nad społeczeństwem województwa krakowskiego XVIII wieku, W. 1892 s. 76, 160, 168, 186, 194; Marczewski B., Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym, Kr. 1897 s. 125; – Corpus Inscriptionum Pol., VIII z. 2 s. 186–7; Lustracja województwa krakowskiego 1789, Cz. I. Powiat krakowski, proszowicki i ksiąski, Wyd. A. Falniowska-Gradowska, I. Rychlikowa, Wr. 1962 s. XVIII, 201–3, 346, 350; Materiały do słownika historyczno-geograficznego województwa krakowskiego w dobie Sejmu Czteroletniego (1788–1792), Red. W. Semkowicz, Wr. 1960 II 295 (Sułkowa), 349 (Zaryszyn); Vol. leg., IX 77; – AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Akta m. Kr., sygn. 783 s. 719–22 (testament S-ego), Castr. Crac. Rel., 211 s. 2580–1, Castr. Osw., 159 s. 716, Terr. Crac. Nova, nr 23 s. 447–50, nr 59 s. 1243–5, nr 75 s. 41, nr 76 s. 741–4, Sąd Szlachecki w Tarnowie, sygn. FNT 458 (succesionalia 1433) s. 11, 61, 111–17, 163–203, 241–317; B. Czart.: rkp. 736, 1175, nlb (uniwersał KSK z 9 VI 1789); B. Jag.: rkp. 5944 t. 2 k. 138–40 (Zbiór Tarkoty).

 

Ewa Danowska

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Potocki h. Pilawa

1761-03-08 - 1815-12-23
powieściopisarz
 

Jan Chrzciciel Lampi (starszy)

1751-12-31 - 1830-02-16
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.