Lange Jan Fryderyk Albert Wojciech (1783–1830), inspektor generalny robót wodnych, profesor Uniw. Warsz. Pochodził z Brandenburgii. Kształcił się w Królewcu i Berlinie. Wysłany na koszt rządu pruskiego, zwiedził Holandię i Niemcy w celu zapoznania się z budownictwem lądowym i wodnym. Był uczniem i współpracownikiem inżyniera J. A. Eytelweina, wybitnego hydrotechnika, kierownika akademii budownictwa w Berlinie. Ok. r. 1801 L. zamieszkał w Kaliszu, gdzie ukazała się w r. 1805 jego niewielka praca Architektonische Bemerkungen bei der Stadt Kalisch. W t. r. opublikował w Berlinie tablice porównawcze polsko-niemieckie z zakresu miernictwa. Prawdopodobnie już wówczas zetknął się z ruchem wolnomularskim, gdyż wiadomo, że w l. 1818–9 – mieszkając z dala od Kalisza – był w III stopniu członkiem czynnym kaliskiej loży «Hesperus». Po utworzeniu Ks. Warsz. pozostał L. w Polsce i ożenił się z Polką Katarzyną Wolską (ok. r. 1808). W l. 1808–9 podpisywał plany jako miernik przysięgły. Patent na geometrę otrzymał L. 5 VI 1811 r. W n. r. miał tytuł asesora Prefektury Kaliskiej i był właścicielem majątku Marulewo koło Turka. W r. 1813 opuścił Kaliskie i przeniósł się do nowo nabytego majątku Kobiele Małe niedaleko Radomska.
Utworzenie Król. Kongres, otworzyło szerokie pole działania przed L-m. W lecie 1816 r. – na polecenie Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji – L. przepłynął wzdłuż Pilicę i opracował projekt jej uspławnienia. W r. 1817 (3 V) otrzymał nominację na inspektora generalnego robót wodnych w tejże Komisji Rządowej. Z tego też tytułu wszedł w skład Rady Ogólnej Budownictwa, Miernictwa, Dróg i Spławów, ustanowionej w r. 1817. Odgrywał znaczną rolę w pracach Rady. Opiniując plany regulacji miast, wykazywał duże doświadczenie i sugerował ciekawe rozwiązania. L. prowadził prace nad regulacją rzek Królestwa, zwłaszcza Pilicy i Nidy. Za zasługi w kierowaniu pracami hydraulicznymi w kraju otrzymał L. polski indygenat (herb Ciężosił), gratyfikację i odznaczenia (w r. 1818 Order Św. Stanisława IV kl., w r. 1820 – III kl., w r. 1829 Order Św. Anny II kl.). W r. 1817 kierował budową drogi Jerozolimskiej w Warszawie, a w ciągu następnych dwóch lat budową traktów Poznańskiego, Kaliskiego, Wrocławskiego, Krakowskiego i Uściłuskiego.
L. zdawał sobie sprawę z konieczności kształcenia młodej kadry hydrotechników w Król. Kongres.; pociągała go również praca pedagogiczna i kariera profesorska. Toteż już w październiku 1816 r. zgłosił Komisji Rządowej Wyznań Rel. i Oświecenia Publ. gotowość prowadzenia (bez wynagrodzenia) kursu budowy dróg i mostów oraz mechaniki i hydrauliki. Komisja Rządowa przyjęła propozycję i przeznaczyła na ten cel salę w pałacu Kazimierzowskim. Kurs rozpoczął się w grudniu 1816 r. Z inicjatywy L-go sala wykładowa wykorzystana została również na szkołę rysunków topograficznych prowadzonych pod jego kierunkiem. Kurs L-go stał się zaczątkiem katedry budownictwa wodnego, dróg i mostów na Wydziale Nauk i Sztuk Pięknych Uniw. Warsz. Na wniosek Wawrzyńca Surowieckiego, żywo zainteresowanego sprawą komunikacji i transportu wodnego, L. został powołany na zastępcę profesora hydrotechniki na Uniw. Warsz. (28 I 1817). Zły stan zdrowia i wyjazdy służbowe nie pozwoliły mu jednak spełnić pokładanych w nim nadziei. Wykłady odbywały się nieregularnie, z paromiesięcznymi przerwami. Toteż gdy w kwietniu 1819 r. L. zwrócił się do Komisji Rządowej Wyznań Rel. i Oświecenia Publ. z prośbą o stopień profesora zwycz., spotkał się z odpowiedzią odmowną. W grudniu t. r. podał się do dymisji, którą otrzymał 11 I n. r. W r. szk. 1818/9 prowadził również wykłady hydrotechniki w Szkole Leśnej w Warszawie, pozostającej pod zwierzchnictwem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu.
O pracach L-go z zakresu jego głównej specjalizacji wiemy niewiele. W Berlinie przygotował pod kierunkiem J. A. Eytelweina rozprawę o budowie młynów i papierni. Rękopis, który w r. 1817 ofiarował do zbiorów Biblioteki Uniw. Warsz., nie zachował się. L. był autorem rozprawy w języku niemieckim, przesłanej bezimiennie do Warszawskiego Tow. Przyjaciół Nauk na konkurs na temat najdogodniejszych i najłatwiejszych sposobów budowy dróg w Polsce. Obszerna ta praca omawiała roboty drogowe w Europie, ale nie uwzględniała miejscowych warunków polskich. W r. 1817 Wydział Umiejętności Warszawskiego Tow. Przyjaciół Nauk ocenił pracę pozytywnie, a S. Staszic wezwał autora do przerobienia i uzupełnienia rozprawy, tak aby stała się ona użyteczna dla kraju. Praca nie została jednak opublikowana, a rękopis zaginął. Podobny los spotkał rozprawę w języku niemieckim o nowym wynalazku pompy ssącej, przesłaną przez L-go w r. 1816 do Warszawskiego Tow. Przyjaciół Nauk, które ustosunkowało się do niej krytycznie. W r. 1829 w związku z powodzią, jaka nawiedziła Niemcy, L. umieścił w jednej z gazet berlińskich artykuł O nieużyteczności tam nadrzecznych w czasie wielkich wylewów. Referował w nim poglądy J. A. Eytelweina, który był zwolennikiem zaprowadzenia kanałów odwadniających. Artykuł ten w tłumaczeniu polskim ukazał się w „Pamiętniku Warszawskim Umiejętności Czystych i Stosowanych” (W. 1829 t. 2 s. 367–9).
Stosunkowo więcej pisał i publikował L. z dziedziny nauk ekonomicznych. Problemy kredytu publicznego stanowiły przez wiele lat przedmiot jego osobistych zainteresowań, którymi dzielił się z N. Nowosilcowem. Wynikiem tych rozważań były dwie książki napisane już w języku polskim: O przyczynach upadku naszego kredytu wraz z myślą podźwignięcia tegoż (W. 1820) i Pragmatyczny rys historii kredytu publicznego w szczególnym przystosowaniu do Król. Pol. (W. 1824 I). L. przedstawił w nich historyczny rozwój kredytu w Polsce i wskazał przyczyny jego niedomagania. Wykazał przy tym duże oczytanie, ale i brak zrozumienia stosunków miejscowych. Pragmatyczny rys historii kredytu – gruby tom z dedykacją i apostrofą do N. Nowosilcowa – mimo przychylnej recenzji J. Waszkowskiego („Rozmaitości Warszawskie” 1824 nr 10), nie znalazł wielu nabywców i przeminął bez echa. Tom II, na który ogłoszono prenumeratę w r. 1828, był już częściowo przygotowany do druku, nie został jednak opublikowany. Od rozważań teoretycznych odrywały L-go interesy przemysłowe.
W r. 1818 L. objął po bracie Ferdynandzie dzierżawę ekonomii przedborskiej. Odtąd aż do końca życia był silnie związany z Przedborzem. W r. 1826 otrzymał w wieczystą dzierżawę Wolę Przedborską, folwark położony w pobliżu tego miasta. L. prowadził działalność przemysłową, zakładając w Przedborzu manufakturę sukienniczą, a w Kobielach Małych – hutę szkła «Zajączek» i fabrykę wyrobów stalowych. W l. 1827–30 L. zasiadał w Komisji Najwyższej Egzaminacyjnej przy Radzie Stanu. Zmarł w Warszawie 16 X 1830 r.; pochowany został na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Młynarskiej. Miał troje dzieci, córki: Amalię (ur. w r. 1809 w Kaliszu) i Dorotę (ur. tamże w 1810) oraz syna Jana Karola Joachima (ur. w r. 1812 w Marulewie).
Portret (litogr.) przez Józefa Sonntaga w posiadaniu rodziny; – Estreicher; Kucharzewski, Bibliografia; Łoza, Architekci; Uruski, (błędnie); – Bieliński, Uniw. Warsz.; Grotowski Ż., Statyści polscy początków XIX stulecia, Kr. 1923; Kalinowski W., Rozbudowa Radomia w l. 1815–1830, Prace Inst. Urbanistyki i Archit., W. 1955 V z. 1/4 s. 151, 156, 162, 176; Kalinowski W., Trawkowski S., Uwagi o urbanistyce i architekturze miejskiej Król. Kongres., Studia i materiały do teorii i historii architektury i urbanistyki, W. 1956 I 65–6, 148; Kraushar, Tow. Warsz. Przyj. Nauk, IV 24, 45, 99, 158, 179; Kucharzewski F., Piśmiennictwo techniczne polskie, W. 1911 I 138; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Rodkiewicz A. J., Pierwsza politechnika polska, Kr. 1904; – Księga Protokołów Rady Ogólnej Uniwersytetu Warszawskiego, Wyd. R. Gerber, W. 1958; – „Gaz. Korresp. Warsz. i Zagran.” 1816 nr 100, 1817 nr 5, 1818 nr 6, 1819 nr 54; „Gaz. Pol.” 1828 nr 83; Kalendarzyk Polityczny Pijarski (W.) 1818 s. 228, 1820 s. 142, 150, 157; „Kur. Pol.” 1830 nr 310; „Kur. Warsz.” 1830 nr 280; Nowy Kalendarzyk Polityczny (W.) 1821 s. 181, 1826 s. 213, 1827 s. 189, 1828 s. 111, 227, 1829 s. 115, 232, 1830 s. 125; – AGAD: Akta Rady Stanu Król Pol. wol. 45 a, b, c (Raporty z czynności KRSW i P za l. 1816–1824), Akta Warsz. Tow. Przyj. Nauk wol. 31 s. 34–37; – Dokumentacja zebrana przez inż. Janusza Langego w posiadaniu Red.
Maria Manteufflowa