Hempel Jan Marian (1879–1932), generał brygady W. P. Ur. 3 IV we Lwowie, ukończył gimnazjum w Chyrowie (wg Enc. Wojsk. w Kalbsburgu), a następnie w r. 1900 szkołę podchorążych kawalerii w Hranicach na Morawach, pozostając odtąd na stałe w armii austriackiej. W r. 1906 ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w Wiedniu, po czym zajmował różne stanowiska sztabowe, przeważnie w służbie wywiadowczej (Evidenzbureau). W r. 1912 awansował na kapitana i został szefem biura wywiadowczego korpusu we Lwowie, utrzymując kontakt ze Związkiem Walki Czynnej. W czasie pierwszej wojny światowej trzykrotnie ranny, był H. przez pewien czas szefem sztabu dywizji kawalerii, następnie dywizji piechoty, dowodził batalionem, w końcu został szefem oddziału operacyjnego armii walczącej w Rumunii i jako delegat brał udział w pertraktacjach pokojowych w Bukareszcie. Od kwietnia 1918 r. pełnił funkcję szefa sztabu generał-gubernatora austriackiego w Odessie. Po upadku Austrii w listopadzie 1918 r. wstąpił H. do W. P. i był m. in. zastępcą szefa Oddziału I. Sztabu Głównego i szefem sekcji traktatowej Oddziału I. Sztabu Min. Spraw. Wojsk., a od stycznia do czerwca 1919 r. zastępcą szefa sztabu i szefem kwatermistrzostwa dowództwa «Wschód». Brał udział w walkach pod Lwowem. Następnie został szefem sztabu korpusu w armii gen. Hallera, brał udział w pertraktacjach z Gdańskiem, a w r. 1920 został czasowo przydzielony do sztabu marsz. Focha w Paryżu. W czasie wojny 1920 r. H. pełnił funkcję zastępcy szefa sztabu I. armii, a potem szefa sztabu grupy pozostającej pod dowództwem gen. F. K. Latinika, w ramach VI. armii gen. S. Hallera. W listopadzie 1920 r. mianowany przewodniczącym Polskiej Delegacji Komisji Rozjemczej w Mińsku, pełnił następnie (od kwietnia 1921) funkcję zastępcy przewodniczącego Polskiej Delegacji Komisji Granicznej na Wschodzie. W lipcu 1923 r. objął dowództwo piechoty dywizyjnej 24. dyw. piechoty w Jarosławiu, a we wrześniu 1924 r. dowództwo tejże dywizji. Od 1 VI 1919 r. pułkownik dyplomowany kawalerii, 15 VII 1924 r. mianowany został generałem brygady. W r. 1926 po przewrocie majowym H. przeniesiony został w stan spoczynku. Zmarł w Potoku w pow. krośnieńskim 22 IX 1932 r. na skutek nieszczęśliwego wypadku na polowaniu.

Fot.: „Niepodległość” T. 16: 1937 s. 96; – Enc. Wojsk., III; – Sopotnicki J., Kampania polsko-ukraińska, Lw. 1921; – Latinik F., Bój o Warszawę [b. m. r.] s. 12; Pamiętniki generała Rybaka, W. 1954 s. 93–4; – Relacja gen. F. K. Latinika w materiałach Red. P.S.B.

Marian Zgórniak