INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Nepomucen Sokolnicki h. Nowina  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2000-2001 w XL tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sokolnicki Jan Nepomucen Torpet Kazimierz h. Nowina (1753–1798), konsyliarz konfederacji targowickiej, powstaniec kościuszkowski. Ur. 17 V w Starymgrodzie w pow. pyzdrskim w woj. kaliskim, był synem Kazimierza i Katarzyny z Walknowskich, młodszym bratem Celestyna (zob.).

Po ojcu dziedziczył S. Dzierżanów (Dzierzanowo) w pow. pyzdrskim. W r. 1780 został rotmistrzem chorągwi Kawalerii Narodowej. Dn. 8 II 1790 sejmik średzki powołał go na członka Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej Woj. Kaliskiego. Był na sejmiku deputackim 14 II 1792 w Pyzdrach, wraz z bratem Pawłem przeciwstawiał się zwolennikom Konstytucji 3 maja, których wspierał ich brat Celestyn. Na tym sejmiku obrano go w tajnym głosowaniu komisarzem sądu granicznego pow. pyzdrskiego i średzkiego. W sierpniu t.r. przystąpił do konfederacji targowickiej i został jej konsyliarzem. Zaraz po przystąpieniu Wielkopolski do powstania kościuszkowskiego, 22 VIII 1794 został wybrany na komisarza cywilno-wojskowego woj. kaliskiego. Brał udział w walkach z wojskami pruskimi; schwytanego przez Prusaków z bronią w ręku, uwięziono w Głogowie. Po opuszczeniu więzienia przebywał S. w Poznaniu, gdzie na przełomie czerwca i lipca 1795 korespondował z przebywającą jeszcze w niewoli Karoliną Sołtykową, żoną Stanisława, posła krakowskiego na Sejm Czteroletni. Dn. 28 VI 1797 został skazany przez władze pruskie za udział w powstaniu kościuszkowskim na zapłacenie grzywny 2 tys. talarów; by spłacić tę ogromną karę musiał sprzedać Dzierżanów.

S. administrował dobrami dzierżanowskimi od ok. r. 1775, a po działach rodzinnych w r. 1779 i spłaceniu starszego brata Pawła Benedykta, w r. 1780 został właścicielem Dzierżanowa i Pachowa w pow. konińskim. Wcześniej, jeszcze przed r. 1775, nabył Tyniec pod Kaliszem, gdzie mieszkał do czasu spłacenia Dzierżanowa. W listopadzie 1791 kupił od Hiacynta Zakrzewskiego dwór zwany «Zabłockich» w Kaliszu, a następnie sprzedał go z zyskiem. Zmarł 12 VI 1798 w Kaliszu.

Z małżeństwa zawartego w r. 1774 z Krystyną z Suchorzewskich, córką Jakuba, chorążyca bydgoskiego, i Jadwigi z Zajączków, miał S. jedenaścioro dzieci: czterech synów, Feliksa (1775–1825), uczestnika wojen napoleońskich, Józefa (zob.), Felicjana (ur. i zm. 1784), Konstantego (1784–1787) i siedem córek: Zuzannę (ur. 1778), zamężną za chorążym wołyńskim Feliksem Giżyckim (1793), a po rozwodzie, za Rafałem Nerskim (1804), Helenę (ur. 1781), zamężną Broniewiczową, Paulinę (ur. 1782), zamężną Zabilską, Marcelinę (Apolonię ?) (ur. 1786), Marcjannę (ur. 1788 i zapewne wkrótce zm.), Katarzynę (ur. i zm. 1791) i Mariannę (ur. 1798), żonę od r. 1823 Aniceta Nieszanowskiego (Nieznanowskiego).

W tym samym czasie działali inni Sokolniccy tego imienia: krewny S-ego, Jan Nepomucen z Gogolewa, syn Piotra Antoniego (zob.), chorążyc poznański, oraz inny krewny Jan Nepomucen (1762–1813), syn Franciszka Piotra i Urszuli z Poklateckich, brat generała Michała (zob.), konsyliarz konfederacji targowickiej, mianowany do sądów konfederackich i uczestnik insurekcji 1794 r., żonaty z Agnieszką, córką prezydenta Warszawy Ignacego Zakrzewskiego.

 

Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol., I 227; Żychliński, III; – Łukaszewicz J., Krótki historyczno-statystyczny opis miast i wsi w dzisiejszym powiecie krotoszyńskim od najdawniejszych czasów aż po rok 1784, P. 1869 s. 364; Muszyńska-Zygmańska J., Uczestnicy insurekcji 1794 w zaborze pruskim, P. 1937; taż, Wielkopolska w powstaniu kościuszkowskim, P. 1947; Sobczak J., Organizacja i sądownictwo Kaliskiej Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej, „Roczn. Kaliski” T. 17: 1984 s. 11; Sokolnicki M., Generał Michał Sokolnicki, W. 1912; Staszewski J., Kaliski wysiłek zbrojny 1806–1813, „Ziemia Kaliska” Nr 4–5: 1930 s. 158; Szczygielski W., Referendum trzeciomajowe, Ł. 1994; Wegner L., Konfederacja województw wielkopolskich poznańskiego, kaliskiego i gnieźnieńskiego i ziemi wschowskiej dnia 20 sierpnia 1792 r. w mieście Środzie zawiązana, P. 1872 s. 190; – [Kossakowski S.] Korwin S., Trzeci Maj i Targowica. Materiały do dziejów ostatniego stulecia Rzeczypospolitej Polskiej, Kr. 1896 s. 154; Summmariusz czynności Konfederacji Gen. Obojga Narodów od dn. 11 IX 1792 r. w Brześciu Lit. rozpoczętych, nr 96; Teki Dworzaczka, CD-ROM, Kórnik – P. 1997; Transakcje chłopami w Rzeczypospolitej szlacheckiej (w. XVI–XVIII), W. 1959 s. 415; – AP w P.: Zbiór tabel podatkowych i lustracji. Tabela dymów i ludności pow. pyzdrskiego, Nr 46 k. 86–86v., Kalisz, Gr. 482 k. 782, Gr. 483 k. 522, Poznań, Gr. 1196 k. 98–100, Kościan, Gr. 213 k. 52v.–54, Księgi Komisji Porządkowych Cywilno-Wojskowych, Kalisz, Cw. 1 k. 2–10, Cw. 2 k. 3–4, Cw. 3 k. 229–230, Cw. 6 k. 227, 310, 313, 314, 315, 328, Księgi ziemskie, Pyzdry, Zm. 1 k. 1v.–2v., 5, 33–34v.; B. Narod.: rkp. 10007 (3a), k. 213–216 (koresp. K. Sołtykowej); – Mater. Red. PSB: Mater. nadesłane przez Juliusza Sokolnickiego z Wielkiej Brytanii; – Uzupełnienia Zbigniewa Chodyły z P.

Radomir Cywiński

 
 

Powiązane artykuły

 

Powstanie Kościuszkowskie

Insurekcja kościuszkowska rozpoczęta 24 marca 1794 roku, zakończona 16 listopada 1794 roku, to powstanie narodowe początkowo przeciwko Rosji, później także skierowane przeciwko Prusom. Jedno z najbardziej......

Bitwa Pod Racławicami, 4 kwietnia 1794 r.

24 marca 1794 roku na rynku krakowskim ogłoszony został „Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego”, dający początek powstaniu kościuszkowskiemu, jednemu z przełomowych......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
    Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.