Ordyniec Jan Kazimierz Romuald, krypt. J. K. O. (1797–1863), redaktor, działacz emigracyjny, tłumacz, krytyk literacki. Ur. na Wołyniu w niezamożnej rodzinie szlacheckiej. Po ukończeniu Liceum Krzemienieckiego studiował na Wydziale Filozoficznym Uniw. Wil., który ukończył w r. 1824. Przez rok pracował jako nauczyciel w Winnicy, po czym przeniósł się do Warszawy, gdzie był sekretarzem prefektury policji. Następnie, wraz z Antonim Edwardem Odyńcem, zbierał materiały do projektowanego przez Stanisława Zamoyskiego czasopisma „Pamiętnik Im. Zamoyskich” (stąd wziął się kursujący współcześnie po stolicy wierszyk pióra Józefa Bohdana Zaleskiego i Stefana Witwickiego: «Odyniec i Ordyniec, z ordynata łaski ordynkiem osadzeni, patrzą w Ogród Saski»), był też bibliotekarzem Zamoyskiego i nauczycielem jego syna. W l. 1828–31 pełnił funkcję dyrektora drukarni Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W lipcu 1826, odkupiwszy od Michała Podczaszyńskiego „Dziennik Warszawski”, redagował go do końca 1829 r. Choć zdarzały się w nim artykuły wybitne i głośne, prowadzony przez O-a „Dziennik” miał współcześnie złą opinię, zarzucano mu niski poziom; dopiero późniejsi historycy prasy ocenili pismo znacznie łaskawiej. W r. 1829 O. zaczął wydawać kontynuację „Dziennika” – wychodzący co 10 dni „Dekameron Polski”, którego ukazały się tylko 3 tomy. Podobnie jak „Dziennik” nie znalazł on dobrego przyjęcia. O. pisywał także artykuły, w których poruszał m. in. zagadnienia estetyczne i ogłaszał utwory poetyckie, m. in. balladę Trzy krzyże pod Brykowem („Dzien. Wil.” 1826). Zajmował się także tłumaczeniem. Wydał w polskim przekładzie „Zasady poezji i wymowy” K. L. Szallera (W. 1826–7 I–II) oraz «ułożył według różnych autorów» oparte głównie na pracy Waltera Scotta „Życie Napoleona Bonaparte poprzedzone obrazem rewolucji francuskiej” (W. 1830 I). O. przetłumaczył też z niemieckiego trzy powieści historyczne Aleksandra Bronikowskiego: „Zawieprzyce” (W. 1828), 6-tomowego „Hipolita Boratyńskiego” (W. 1928–9) oraz „Elekcję” (W. 1829).

Po wybuchu powstania listopadowego O. nie wstąpił do wojska, natomiast działał na polu politycznym. Od 23 I 1831 był członkiem Tow. Patriotycznego. Podpisał adres solidarności z Królestwem od mieszkańców Litwy, Podola, Wołynia i Ukrainy, skierowany do Sejmu (22 I 1831) oraz adres Gwardii Narodowej o konieczności walki o niepodległość (20 II 1831). Po kapitulacji opuścił Królestwo i 29 X 1831 przybył do Paryża razem z Feliksem Saniewskim i Joachimem Lelewelem, z którym łączyła go bliska znajomość jeszcze z czasów studiów na Uniw. Wil. i którego bronił przed napaścią Brunona Kicińskiego („Kur. Pol.” 1831 s. 570). Włączył się od razu w życie polityczne emigracji. Wziął udział w zebraniu 6 XI, na którym utworzono «Komitet Tymczasowy Emigracji» zwany «Kaliskim». Od 18 V 1832 był członkiem Tow. Demokratycznego Polskiego (TDP). Pełnił tam funkcję bibliotekarza oraz współredagował wraz z Janem Nepomucenem Janowskim i Kazimierzem Pułaskim organ Towarzystwa „TDP”. Jednak współpraca O-a z TDP rychło ustała. Powodem miało być sprzeniewierzenie 80 fr., które wpłynęły ze składek członkowskich, a przeznaczone były na druk drugiego zeszytu „TDP”. Usunięto go ze stanowiska bibliotekarza, a z listy członków został skreślony przed 16 I 1833. J. N. Janowski podaje jako powód skreślenia nie sprawy pieniężne, ale działalność «koteryjną» prowadzoną razem z K. Pułaskim. Ponieważ otrzymywany żołd, przysługujący emigrantom, był bardzo niski, O. zarabiał, dając lekcje niemieckiego. W tym okresie przetłumaczył na francuski oraz opatrzył notami Jana Czyńskiego „Dzień 15 sierpnia i sąd na członków Tow. Patriotycznego” (Paryż 1832). W r. 1834 został sekretarzem Komisji Funduszów Emigracji. W r. n. zaczął redagować pismo o charakterze satyryczno-literackim „Pospolite Ruszenie”, którego jedyny numer ukazał się w styczniu. Opublikowano w nim wymierzony przeciw Adamowi J. Czartoryskiemu pseudopamiętnik Ksawerego Franciszka Druckiego Lubeckiego, pt. „Pamiętnik ks. Ksawerego Stanisławicza”. W l. 1837–43 współpracował z redakcją „Pisma Komisji Korespondencyjnej”. W czasie swego pobytu we Francji O. przeszedł ewolucję poglądów od demokratycznych do konserwatywnych. W r. 1844 należał do «Zjednoczenia», by w latach pięćdziesiątych związać się z Hotelem Lambert. Pisywał w tym czasie do „Trzeciego Maja”. W początku 1854 r. został kustoszem Biblioteki Polskiej (pracował tu do r. 1862, został zwolniony z powodu zaginięcia jednego z rękopisów) i równocześnie członkiem Tow. Historyczno-Literackiego w Paryżu. W lutym 1860 został członkiem redakcji „Wiadomości Polskich”. Zmarł w maju 1863 w Paryżu. Nie był żonaty.

Estreicher w. XIX, Wyd. 2., IV 70, V 356–7; Nowy Korbut, V, VI; Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1969–70; W. Enc. Powsz.; Janowski, Słownik bio-bibliogr. Uniw. Wil., s. 313; Tyrowicz, Tow. Demokr. Pol., (bibliogr.); Kalembka S., Towarzystwo Demokratyczne Polskie w l. 1832–1846, Tor. 1966; – Ballada polska, Oprac. Cz. Zgorzelski, Wr. 1962; Bieliński, Uniw. Wil., III 459; Gadon L., Wielka Emigracja w pierwszych latach po powstaniu listopadowym, Wyd. 2., Paryż 1960; tenże, Z życia Polaków we Francji. 1832–1882, Paryż 1883 s. 78, 122; Gomulicki J. W., Rocznik Literacki za r. 1979, s. 458; Hoesick F., Warszawa, P. 1920 s. 220–1; Kalembka S., Prasa demokratyczna Wielkiej Emigracji, Tor. 1977 s. 45, 49; tenże, Prasa TDP. Zarys dziejów wydawniczych. 1832–1863, „Roczn. Bibliot.” 1963 z. 1–2 s. 93–7; Kowalska A., Mochnacki i Lelewel, współtwórcy życia umysłowego Warszawy i kraju, W. 1971; Łojek J., Czasopiśmiennictwo społeczno-kulturalne i rozrywkowe w Królestwie Polskim w l. 1815–1830, w: Prasa polska w l. 1661–1864, W. 1976; M. K., J. K. Ordyniec, „Roczn. Tow. Hist.-Liter. w Paryżu” 1867 s. 395; Smoleński W., Towarzystwo Patriotyczne, „Przegl. Hist.” T. 8: 1909 s. 99; Szostakowski S., Z kart Wielkiej Emigracji, Olsztyn 1974; Śliwiński A., Joachim Lelewel, W. 1918; Tadeusiewicz H., Przedlistopadowe czasopismo romantyków warszawskich, „Roczn. Hist. Czasopism. Pol.” T. 6: 1967 z. 2 s. 5–23; taż, Uwagi o „Dekameronie Polskim” J. K. Ordyńca, tamże T. 8: 1969 z. 1 s. 13–18; Wróblewska E., Satyra polityczna Wielkiej Emigracji, W. 1977; Żaliński H., Początki czasopiśmiennictwa TDP. 1832–1834, „Roczn. Hist. Czasopism. Pol.” T. 7: 1968 s. 27, 31; – Janowski J. N., Notatki autobiograficzne 1803–1853, Wr. 1950; Krosnowski, Almanach Hist., II 283; Książę Adam Czartoryski i Józef Twardowski. Korespondencja 1822–1824, „Roczn. Tow. Przyj. Nauk. Pozn.” T. 26: 1900 s. 402; Lelewel, Listy emigracyjne; Lista członków TDP z l. 1832–1851, Wyd. L. Krawiec, w: Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., 1; Wójcicki K. W., Pamiętniki dziecka Warszawy i inne wspomnienia warszawskie, W. 1974 I–II; – „Demokrata Pol.” 1860 nr z 31 III s. 238; „Głos Wolny” 1863 nr 15 s. 62; „Kron. Emigracji Pol.” 1836 s. 16, 196, 1837 s. 15, 16; „TDP” 1832 nr 3 s. 92; – B. Pol. w Paryżu: Papiery Emigrantów sygn. 508; B. Czart.: rkp. Ew. 1558.

Barbara Konarska