INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Gostomski (z Leżenic Gostomski) h. Nałęcz      Herb Jana Gostomskiego, Woj. Inowr. - w: Czaradzki, Grzegorz - Proces sądowny polski prawa koronnego - Poznań 1614 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - sygn.: SD XVII.4.1776 - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - fragment.

Jan Gostomski (z Leżenic Gostomski) h. Nałęcz  

 
 
ok. 1576 - 1623-03-12
Biogram został opublikowany w latach 1959-1960 w VIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Gostomski Jan h. Nałęcz (ok. 1576–1623), wojewoda kaliski. Pisał się z Leżenic. Syn Hieronima, woj. poznańskiego, i jego pierwszej żony Urszuli Sieniawskiej. Początkowo wychowywał się w duchu różnowierczym pod opieką sprowadzonego przez ojca nauczyciela Niemca, który wszakże namówił Hieronima, by mu pozwolił uczęszczać do kolegium jezuickiego w Poznaniu, a potem dopiero do ewangelickiego gimnazjum. Skutek był taki, że Jan ze swym nauczycielem przeszli na katolicyzm, a rozżalony ojciec kazał nawet chwilowo aresztować preceptora. Ojciec scedował mu starostwo wałeckie (1588), wareckie (1590), grójeckie, gąbińskie, strzeleckie i rozmaite pomniejsze dzierżawy królewskie. W r. 1599, będąc dworzaninem królewskim, jeździł do Pragi w poselstwie do ces. Rudolfa II z zawiadomieniem o śmierci królowej. Miał przy tym załatwić sprawę zaciągów na terenie ziem habsburskich przeciwko Karolowi sudermańskiemu oraz zyskać poparcie cesarza w sporze z księciem brunświckim o posag zmarłej Zofii Jagiellonki. Przywiózł odpowiedź do niczego nie zobowiązującą. Dzięki poparciu ojca, który był starostą sandomierskim, G. został obrany z sejmiku opatowskiego posłem na sejm 1605 r., gdzie należał do grupy gorliwie wspierającej politykę dworu. Takie samo stanowisko zajmował i w czasie rokoszu Zebrzydowskiego. Podpisał 7 X 1606 r. uniwersał janowiecki. Wojewodą inowrocławskim został w r. 1611. Z sejmu 1616 r. delegowany był do boku królewskiego na czwarte półrocze. Udającego się na wyprawę moskiewską królewicza Władysława i odprowadzającą go parę królewską podejmował 9–11 IV 1617 r. u siebie w Wilczyskach i wyprawił przeciwko Moskwie 100 piechoty wystawionej własnym kosztem i przez siebie w ciągu całej kampanii opłacanej. Oddział ten znajdował się w dowodzonym przez hetmanów litewskich wojsku oblegającym Dorohobuż. Sejm 1620 r. wyznaczył G-ego na rezydenta przy boku królewskim na czas od 5 IX do 15 III n. r. Wojewodą brzesko-kujawskim został w r. 1620, a 10 X t. r. kaliskim. Sejm 1623 r. wyznaczył go na członka deputacji do powściągania konfederacji żołnierskich, ale prac z tym związanych już nie podjął, bo umarł w Warszawie w tydzień po zakończeniu obrad sejmowych 12 III 1623 r. i pochowany został w kościele Św. Jana, gdzie wystawiono mu pomnik. Napis nagrobny informował, że był uczestnikiem wyprawy moskiewskiej i inflanckiej. Gorliwy protektor jezuitów, popierał ich starania o uzyskanie praw akademickich dla szkoły poznańskiej, ufundował ich kolegium w Wałczu, uposażył kolegia sandomierskie i lubelskie oraz kościół jezuicki w Warszawie. W Sandomierzu dokończył ponadto budowy kolegiaty. Nie dochowały się jego poezje, ale jeśli wierzyć Stanisławowi Morsztynowi, był to człowiek, którego «siostry muzy umiłowały nad innych».

G. był dziedzicem klucza Wilczyskiego w okolicach Łukowa. Jego tamtejszą rezydencję Starowolski uważał za najpiękniejszy zamek w ziemi stężyckiej. Pierwszą żoną G-ego była Zofia Firlejówna, córka Mikołaja, woj. krakowskiego, i Elżbiety Ligęzianki, zmarła wkrótce po ślubie 10 XI 1598 r. Drugą była, Zofia Tęczyńska, córka Andrzeja, kaszt. krakowskiego, i Zofii Dembowskiej, zmarła w 1620 r., z której miał jedynego syna Hieronima Franciszka, podkomorzego czerskiego i starostę wolbromskiego.

 

Estreicher; Enc. Org.; Słow. Geogr.; Boniecki; Niesiecki; – Łukaszewicz J., Krótki opis hist. kościołów parochialnych w dawnej diec. pozn., P 1863 III 38, 39; Strzelecki A., Sejm z r. 1605, Kr. 1921; Załęski, Jezuici, II 44; – Pamiętnik Zbign. Ossolińskiego, Lw. 1879 s. 79; Rokosz Zebrzydowskiego, Wyd. A. Rembowski, W. 1903 (Muzeum Konst. Świdzińskiego IX–XII); Vol. leg., III 133, 186, 216; – B. Kór.: rkp. nr 328 k. 1v., nr 330 s. 54–55, nr 1398 s. 231–237, 239; Arch. Państw. w P.: Akta Grodz. Pyzdr. 128 k. 98v.; B. Jag.: rkp. nr 5198 (Annales collegii Posnaniensis) I 24–5.

Włodzimierz Dworzaczek

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.