Karszniewicz Jerzy (1878–1945), artysta malarz. Ur. 31 XII w Tarnowie, syn Tytusa i Aleksandry z Titzów. Studia artystyczne rozpoczął w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u profesorów: F. Cynka, J. Malczewskiego, J. Mehoffera i J. Stanisławskiego. Ukończył je w r. 1901, następnie przez dwa lata uczęszczał do École des Beaux-Arts w Paryżu, gdzie był uczniem prof. J. L. Gèrôme’a. Później wyjeżdżał jeszcze do Paryża w l. 1906 i 1910–4. K. mieszkał stale w Krakowie lub w Jankówce pod Wieliczką, skąd pochodziła jego żona, Eugenia z Borkowskich, którą poślubił w r. 1926. Jako malarz debiutował w r. 1903 na wystawie w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, którego był członkiem, a w r. 1904 zaczął wystawiać w Warszawie w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych. Odtąd niemal co roku występował z obrazami w obu tych towarzystwach na wystawach ogólnych lub organizowanych przez stowarzyszenia artystyczne, do których należał, jak np. Stowarzyszenie Artystów Polskich (Kraków 1906), grupa Zjednoczonych Artystów Polskich (Kraków 1907). W r. 1907 uczestniczył K. w Wystawie Prac Uczniów Prof. J. Stanisławskiego, urządzonej przez Tow. Artystów Polskich «Sztuka» w Krakowie. Należał K. do cechu artystów plastyków «Jednoróg» (założonego w 1925), wraz z nim pokazując swe prace m. in. na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w r. 1929. W r. 1927 związał się z grupą «Niezależnych», która urządzała wystawy prac swych członków w Krakowie w salach przy ul. Sławkowskiej i w salach Tow. Rolniczego przy pl. Szczepańskim. Wystawiał także w Salonie Sztuki K. Wojciechowskiego w Krakowie (w 1925). W r. 1926 K. brał udział w wystawie w nowo otwartym «Domu Sztuki» przy pl. Mariackim we Lwowie, a w r. 1927 w wystawie okrężnej po miastach ziem wschodnich. Pokazywał swe prace także w innych miastach polskich i za granicą. W marcu 1933 r. odbyła się wystawa zbiorowa malarstwa K-a w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, a w maju t. r. kilka jego obrazów umieszczono na wystawie «Jan Stanisławski i jego uczniowie» w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.

W twórczości K-a przeważała tematyka pejzażowa z okolic Krakowa i Wieliczki (np. Droga, Dzieci na łące, Orka, Wiosna i in.). jako uczeń «szkoły Stanisławskiego» malował swe obrazy z natury. Stosował technikę olejną, akwarelową i pastelową, tę ostatnią zwłaszcza przy portretach i malowaniu kwiatów. Obrazy, na ogół niewielkich formatów, wykonywał często na tekturach. Epizodycznie zajmował się scenografią. Prace z tego zakresu – pięć projektów scenicznych do „Krowoderskich zuchów” S. Turskiego – znalazły się w r. 1914 na wystawie teatralnej w Krakowie. K. rozrysowywał projekt J. Malczewskiego fryzu płaskorzeźbionego na gmachu Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. K. był artystą płodnym, swoje liczne obrazy sprzedawał za grosze. Wykonał również wiele autoportretów. Trudno określić, gdzie znajdują się jego prace. Niektóre obrazy K-a reprodukowane były w formie pocztówek. Żył skromnie, w ciężkich warunkach materialnych. Pod koniec życia dotknięty przewlekłą chorobą serca, zdany był na opiekę obcych. Zmarł 31 III 1945 r. w Krakowie.

Autoportret K-a w posiadaniu J. Hrynkowskiego; Portret (olej.) malowany w 1926 r. przez J. Hrynkowskiego (reprod.: Katalog III Wystawy Cechu artystów plastyków «Jednoróg» w Tow. Przyj. Sztuk Pięknych, IV–V 1926); Portret autolitografowany przez J. Hrynkowskiego w r. 1926; – Grajewski, Bibliografia ilustracyj; W. Ilustr. Enc. Gutenberga; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler des XX. Jahrhunderts, Leipzig 1956 III; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Peretiatkowicz A., Sobeski M., Współczesna kultura polska, P. 1932; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych (reprod. autoportretu K-a); Katalogi wystaw Tow. Przyj. Sztuk Pięknych w Kr. od 1903 i Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w W. od 1904; – Dobrowolski T., Nowoczesne malarstwo polskie, Wr.–W.–Kr. 1964 III; tenże, Sztuka Młodej Polski, W. 1963; Kopera F., Dzieje malarstwa w Polsce, Kr. 1929 III 498; – „Sfinks” 1913 nr 72 s. 524; „Sztuki Piękne” II s. 38, 182, 280, 389, 505, III s. 158, 277, 353, 424, IV s. 105, 188, 352, 353, V s. 266 VI s. 235, X s. 426; „Świat” 1907 nr 50 s. 7, 1933 nr 23 s. 12; „Tyg. Ilustr.” 1913 nr 12 s. 229; „Tyg. Powsz.” 1945 nr 26 s. 7, 1948 nr 42; „Wiad. Krak.” 1923 nr z 20 I; – Tow. Przyj. Sztuk Pięknych w Kr.: Materiały do słownika biograficznego artystów Pamiętnika Tow. Przyj. Sztuk Pięknych w Kr., (rkp.); Wiercińska-Grabowska J., Materiały do dziejów Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w l. 1860–1914, (mszp. w posiadaniu autorki); – Informacje J. Hrynkowskiego.

Ignacy Trybowski