Oleski vel Ostrowicki Jerzy h. Grzymała (1502–1569), kasztelan chełmiński. Pochodził z wielkopolskiej rodziny wiodącej się z Oleśnicy koło Chodzieży, ale osiadł w pow. nowskim w Prusach Królewskich. W r. 1566 został mianowany podkomorzym malborskim i na sejmiku jesiennym złożył odpowiednią przysięgę w radzie pruskiej. W r. 1568 postąpił na kasztelanię chełmińską. Na tym urzędzie spotykamy go 18 IX 1568, kiedy to Zygmunt August powołał go w skład Komisji Karnkowskiego dla przeprowadzenia kontroli w Elblągu i w Gdańsku. Dn. 12 X 1568 Komisja Karnkowskiego, a w jej składzie O., przybyła do Elbląga. Ostatnie ślady działalności publicznej O-ego wiążą się z jego obecnością na sejmie unijnym w Lublinie. Znajduje się on wśród świadków kilku dokumentów wydanych przez Zygmunta Augusta, m. in. w dokumencie z 27 V 1569, mocą którego król wcielał do Korony Ziemię Wołyńską. W składzie nowej Komisji Karnkowskiego ustalonej przez Zygmunta Augusta 27 VII 1569 O-ego już nie ma. Wzmiankowany jest co prawda jeszcze 29 VII 1569 jako komisarz dla rozsądzania sporów – najwidoczniej przy nominacji tej nie wiedziano jeszcze o jego zgonie. Ok. r. 1550, zakupił O. dobra ostrowickie w pow. nowskim, które za jego życia stały się największym kompleksem, liczącym 100 łanów, w tym powiecie. Siedzibę miał w Ostrowitem. Dn. 26 VIII 1552 Zygmunt August nadał O-emu część Błot Rakowieckich w pow. tczewskim i odtąd przez inne nabytki starał się O. powiększyć swoje posiadłości na tym terenie. W r. 1555 wraz z żoną odkupił od Felika Mełdzyńskiego (von Alden), miecznika chełmińskiego, za sumę 1000 złp. część Milewka, 3 łany w Zawadach i łąki w Milewie, we wrześniu 1565 jako posesor Jazwiska i Dąbrówki procesował się o pastwiska pod Jazwiskiem; wybudował młyn i drogę w kierunku Gdańska na Błotach Rakowieckich. O. zmarł 27 VII 1569 i został pochowany 17 VIII t.r. w kościele (którego budowę rozpoczął) w Pieniążkowie koło Ostrowitego.
Żonaty był O. z Zofią z Konopackich (1515 – 31 V 1593), córką woj. pomorskiego Jana (zob.), i miał z nią m. in. syna Jana (zob.) oraz córkę, zamężną za Jerzym Czarlińskim.
Płyta nagrobna z postaciami O-ego i jego żony w kościele w Pieniążkowie; – Boniecki, VII 132, XI 89; Niesiecki; Uruski; Żychliński, XIII 64; Czaplewski, Senatorowie Prus Król., Katalog zabytków sztuki w Pol., t. XI z. 15 s. 33, figura 180 (zdjęcia nagrobka Jerzego i Zofii Oleskich); – Atlas historyczny Polski. Prusy Królewskie w II poł. XVI w., Oprac. M. Biskup przy współpracy L. Koca, W. 1961 s. 94; Bodniak S., Polska a Bałtyk za ostatniego Jagiellona, „Pam. B. Kórn.” 1939–46 s. 127 (i odb.); Eichhorn A., Der ermländische Bischof und Cardinal Stanislaus Hosius, Mainz 1855 II 323; Flanss R., Familien Nachrichten aus Westpreussischen Kirchen-Büchern, Leichensteinen, „Zeitschr. d. Hist. Vereins f. d. Regierungs Bezirk Marienwerder” H. 5: 1882 s. 214–15; tenże, Geschichte Westpreussischer Güter, tamże H. 21: 1887 s. 78–9; Maerker H., Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathskreis, Geschichte der Schwetzer Kreises 1466–1873, „Zeitschr. d. Westpreuss. Gesch.-vereins” Bd 17–19: 1886 s. 48, 265, 356; Schierling Ch. A., Der westpreussische Ständestaat 1570–1586, Marburg an d. Lahn 1966 s. 222; Simson P., Westpreussen und Danzigs Kampf gegen die polnischen Unionsbestrebungen, „Zeitschr. d. Westpreuss. Gesch.-vereins” Bd 37: 1897 s. 23, 44; – Akta Unii; Lengnich, Gesch. d. preuss. Lande, II 335, 336, 354, 366; Lustracja województwa malborskiego i chełmińskiego 1570, Gd. 1962; Lustracja województwa pomorskiego 1565, Gd. 1961; Matricularum summ., V nr 1348, 3634, 4122, 10242, 10190; Źródła Dziej. (Prusy Królewskie), s. 174, 175, 177; – WAP w Bydgoszczy Oddz. Terenowy w Tor.: rkp. XII, 13 (Dachnowski J. K., Summaria herbarza szlachty polsko-pruskiej); – Informacje Jerzego Wiśniewskiego, Anny Sucheni-Grabowskiej i Maciejewskiej.
Janusz Małłek