Olszański Jerzy (zm. 1756), poseł na sejmy, starosta owrucki, podkomorzy łucki. Był synem Mikołaja Baltazara (zob.) i Teresy z Wielhorskich, kasztelanówny wołyńskiej. Był obecny na walnej Radzie Warszawskiej w r. 1710, jako chorążyc wołyński podpisał poparcie konfederacji sandomierskiej. W l. n. działał w woj. kijowskim i wołyńskim, piastując wielokrotnie godność poselską. Był posłem na sejm 1712 r. Dn. 13 IX 1713 jako cześnik kijowski został wysłany przez sejmik żytomierski (woj. kijowskie) z misją do Augusta II; ponownie powierzono mu tę legację 15 IX 1714, zalecając starania o to, aby «integritas praw Rzplitej quam delicatissime zachowana była». Dn. 28 V 1714 powierzono mu misję do prymasa Stanisława Szembeka, któremu O. miał przedstawić krytyczną sytuację woj. kijowskiego, rujnowanego przez wojska rosyjskie. W czasie konfederacji tarnogrodzkiej pełnił funkcję konsyliarza woj. kijowskiego. Dn. 18 III 1717 występował jako marszałek sejmiku łuckiego (woj. wołyńskie), ponownie sprawował tę godność 26 VIII 1720. W r. 1720 był posłem na sejm z woj. kijowskiego, posłował również na sejm warszawski w r. 1722. Zabrał głos w czasie obrad 16 X 1722, ubolewając, iż «to już trzeci sejm materia komendy trudni» (nad autoramentem cudzoziemskim) i domagał się jej załatwienia przed witaniem króla, zgodnie z instrukcją poselską.
Dn. 15 IX 1723 sejmik żytomierski zlecił O-emu, który był wówczas chorążym owruckim, powitanie przybyłego do Rzpltej Augusta II. W r. 1724 był posłem z woj. wołyńskiego na sejm warszawski. Obecny na sejmie grodzieńskim 1726 r., często zabierał głos: domagał się przestrzegania dawnych praw, skarżył się na nadmierne obciążenia fiskalne województw pogranicznych, zalecał, aby pieniądze przeznaczone dla komisarzy kurlandzkich obrócić na wojsko. Stwierdzając, iż w Trybunale panuje korupcja, wysuwał wniosek o ograniczenie władzy marszałkowskiej. Na tymże sejmie powołany został do komisji moskiewskiej. W l. 1728–9 był marszałkiem Trybunału Piotrkowskiego; Trybunał ten określany był jako «szlachecki, mądry i zacny» (K. F. Mokronowski). Na wrześniowym sejmie 1732 r., zwracając się do malkontentów litewskich, zdecydowanie występował 20 IX przeciwko marnowaniu czasu na «prywatne interesa», dodając, iż zerwane sejmy przynoszą zgubę ojczyzny. Dn. 23 IX domagał się sejmu konnego. Posłował z woj. wołyńskiego na rozpoczęty 26 I 1733 sejm warszawski. Występował wtedy jako starosta owrucki. Był również posłem wołyńskim na sejmach w l. 1740, 1744. Podkanclerzy lit. Michał Czartoryski charakteryzował O-ego jako jedyną osobę, na którą można liczyć w Wołyńskiem (1749), dodając, iż był on już przed 20 laty marszałkiem Trybunału, a nie otrzymał niczego od dworu. Czartoryski zabiegał dla niego w Dreźnie o starostwo trechtymirowskie, za które O. mógłby zapłacić 2 000 zł. W październiku 1750 O. był podkomorzym łuckim.
W r. 1742 O. występował wspólnie z bratem Michałem, podkomorzym łuckim, jako właściciel Brusiłowa. Posiadał również dwa place w Ołyce. W marcu 1753 starał się o królewszczyznę Plaszową w Krzemienieckiem. Toczył również spory o ziemie należące do star. owruckiego. Był właścicielem Poddębic (Poddubce) w pow. łuckim, Mielnicy (zapewne od r. 1750) oraz dóbr Tartaków. Ufundował cerkiew Bazylianów w Poddębicach, którą poświęcono we wrześniu 1755. Obdarzył zapisem 30 000 złp. kolegium jezuitów w Łucku. W r. 1750 miał chorągiew pancerną. Zmarł w r. 1756, po 28 II.
Ożeniony z Rozalią z Ledóchowskich, córką Franciszka (zob.), miał córkę Antoninę, żonę Jana Stadnickiego, chorążego grabowieckiego, zmarłą przed ojcem bezpotomnie. Po śmierci O-ego Brusiłów przeszedł w ręce Michała Czackiego, stolnika wołyńskiego, natomiast dobra mielnickie i tartakowskie dostały się rodzinie siostry O-ego – Małyńskim.
Muzyka w czasopismach polskich XVIII w. Okres saski 1730–64, Oprac. J. Szwedowska, Kr. 1975; Słown. Geogr., (Brusiłów); Uruski; Żychliński, I 131, III 269, IV 169; – Rulikowski E., Opis powiatu kijowskiego, W. 1913 s. 191, 195; Skibiński M., Europa a Polska w dobie wojny o sukcesję austriacką, Kr. 1912 II; Załęski, Jezuici; Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej, Wr. 1977, (mylnie jako Mikołaj Baltazar O.); – Arch. Jugo-Zap. Rossii, Cz. 3 t. II 229–30, 263, 306, 322, 524, 529, 659, 670, 706, 747, 779, 826, Cz. 3 t. III, Cz. 4 t. I 411; Teka Podoskiego, II 106, 234, III 128, IV 168, 310, 710, 786; Vol. leg., VI 202, 413; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V nr 10807 (listy O-ego); B. Czart.: rkp. 3429; B. Ossol.: rkp. 341; B. PAN w Kr.: rkp. 294 k. 92, 104, 116v.
Andrzej Link-Lenczowski