Semrau Józef (1833–1904), ksiądz, działacz społeczny na Pomorzu. Ur. 12 III w Krępsku (pow. człuchowski), w niemieckiej rodzinie chłopskiej, był synem Karla i Huldy, bratem Franciszka (zm. 1904), członka sejmiku powiatowego świeckiego.
S. uczył się w pruskim gimnazjum w Chojnicach, gdzie zdał maturę w r. 1858. Studia teologiczne odbył w seminarium duchownym w Pelplinie i tu 4 V 1862 przyjął święcenia kapłańskie. Jako młody wikariusz S. pracował cztery lata w Golubiu nad Drwęcą; w r. 1866 został administratorem parafii. Dn. 4 X t.r. przeniesiony został do parafii Osie (pow. świecki), liczącej wówczas 1961 osób (w r. 1904 – 3 565). Jako administrator parafii Osie S. żył skromnie, przeznaczając swoje dochody na cele kościoła i parafian. Opiekował się emigrantami udającymi się na prace sezonowe do Niemiec. W r. 1883 założył w Osiu Bank Ludowy – Spółkę Zarobkową i Parcelacyjną. Uboższym rozdawał S. działki budowlane z ziemi kościelnej, narażając się w związku z tym na konflikty z Kurią Biskupią w Pelplinie. Zabiegał o budowę linii kolejowej łączącej Osie z Laskowicami i Czerskiem. Podobno przekazał na rzecz kolei część ziemi kościelnej, m. in. pod budowę dworca w Osiu. S. wybudował nową plebanię, organistówkę i zabudowania gospodarcze, a w r. 1901 odnowił i rozbudował kościół.
Choć był Niemcem, konsekwentnie bronił S. praw narodowych swych polskich parafian. W kościele także po polsku wygłaszał kazania, odczytywał ogłoszenia parafialne i rozporządzenia władz. Z okazji polskich rocznic narodowych odprawiał uroczyste nabożeństwa, połączone czasem z koncertami lub zabawą. W r. 1892 był współorganizatorem wiecu protestacyjnego w Osiu, na którym domagano się przywrócenia nauki języka polskiego w szkolnictwie elementarnym, przede wszystkim w nauczaniu religii. S. był członkiem stypendialnego Tow. Pomocy Naukowej dla Młodzieży Prus Zachodnich. Od r. 1896 był też członkiem zwycz. Tow. Naukowego w Toruniu.
W diecezji S. był znany przede wszystkim jako organizator ruchu cecyliańskiego, którego zadaniem była odnowa śpiewu i muzyki kościelnej. W r. 1880 S. założył Tow. Św. Cecylii w Osiu (przez wiele lat był jego prezesem) i już w r. 1882 uważano, że «w żadnym wiejskim kościele nie śpiewają ludzie tak pięknie jak w Osiu, co jest zasługą proboszcza i jego brata Franciszka, wzorowego gospodarza» („Pielgrzym” 1882 nr 118). S. założył w Osiu szkołę organistów, z której wyszło wielu działaczy ruchu cecyliańskiego. Współcześni wysoko cenili jego działalność «na korzyść polskiego ludu» (ks. Józef Dembieński). S. zmarł 5 IX 1904 w Gdańsku, pochowany został na cmentarzu w Osiu.
W r. 1990 nadano imię S-a głównej ulicy Osia.
Mross H., Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995 s. 305; – Borzyszkowski J., Inteligencja polska w Prusach Zachodnich 1848–1920, Gd. 1986; Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny, Pelplin 1928 s. 226–8; Dzieje Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1875–1975, Tor. 1978 II; Gzella S., „Na korzyść polskiego ludu”, „Pomerania” 1994 nr 9 s. 25–7 (fot. zbiorowa); Hinz E., Rola ruchu cecyliańskiego w odrodzeniu muzyki kościelnej w diecezji chełmińskiej 1869–1918, „Studia Pelplińskie” T. 14: 1983 s. 347; – Dembieński J., Radości mało – goryczy dużo. Pamiętnik Pomorzanina z lat 1879–1920, W. 1985; Jahresbericht über das Königliche Katholische Gymnasium in Conitz, 1858 s. 19; Schematismus des Bistums Culm, Pelplin 1867 s. 248–9; Schematismus des Bistums Culm pro anno 1904, Pelplin s. 523–4; – „Pielgrzym” 1878 nr 83, 1879 nr 147, 1882 nr 118, 1892 nr 3, 10, 1893 nr 116, 1901 nr 1; – Informacja ks. Jerzego Wałdocha z Osia (1995).
Józef Borzyszkowski