Stadnicki Juliusz (Julian) Napoleon (1806–1863), urzędnik, powstaniec listopadowy, ziemianin. Ur. 17 IV w Potoku (Lubelskie), był synem Antoniego (zob.), starosty zatorskiego, i jego drugiej żony Anieli z Trileskich.
W r. 1817 przyjęty został S. do drugiej klasy w szkole publicznej prowadzonej przez pijarów w Radomiu. Po złożeniu egzaminu maturalnego, rozpoczął 12 IX 1823 studia prawnicze na Uniw. Warsz. Mieszkał wówczas w pałacu gen. Józefa Zajączka, namiestnika Król. Pol., z którym jego ojciec pozostawał w bliskich stosunkach. Podczas studiów zaprzyjaźnił się z Pawłem Popielem, Aleksandrem Jełowickim i Alfonsem Skórkowskim. Dn. 16 VIII 1824 rozpoczął aplikację w kancelarii namiestnika w stopniu adiunkta honorowego, równolegle kontynuując studia. W czasie choroby Zajączka z jego polecenia brał udział «w różnych urzędowych reprezentacjach» (Henryka Stadnicka). W r. 1826 ukończył studia i otrzymał stopień magistra administracji. Dn. 1 II r.n. został mianowany sekretarzem adiunktem w Radzie Administracyjnej i przydzielony do kancelarii namiestnika, zajmował się ekspedycją francuską. W tym czasie odbył podróż do Paryża, gdzie na uniwersytecie słuchał wykładów. Względy finansowe (ojciec stracił większą część majątku) zmusiły go do powrotu. Dn. 24 V 1829 został mianowany kamerjunkrem dworu cara Mikołaja I, a 1 VI t.r. objął stanowisko sekretarza referenta Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (KRWRiOP). Pracował tam w Dyrekcji Generalnej Wychowania i pomagał prezesowi KRWRiOP, Stanisławowi Grabowskiemu, w Wydz. Cenzury. Dn. 28 X 1830 awansował na sekretarza prezydialnego w Biurze KRWRiOP.
S. był krytycznie ustosunkowany do powstania listopadowego, ale po otrzymaniu dymisji w KRWRiOP (23 XII) podjął służbę wojskową (16 I 1831) jako podporucznik w sztabie gen. dywizji Edwarda Żółtowskiego, organizatora siły zbrojnej w woj. lubelskim i podlaskim. W bitwie o Olszynkę Grochowską (25–26 II t.r.), przydzielony do sztabu naczelnego wodza gen. Michała Radziwiłła, będąc «ciągle w ogniu» został ranny w nogę. Rozkazem z 6 V przeniesiono go do 2. p. ułanów. Wraz z tym pułkiem walczył 26 V pod Ostrołęką i był ciężko ranny w prawą pierś. Dn. 9 VI został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari, a 30 VI za zgodą płk. Michała Mycielskiego wyjechał kurować się na wieś. Dn. 26 IX na własną prośbę, otrzymał dymisję z WP od naczelnego wodza gen. Macieja Rybińskiego. Wraz z Franciszkiem Gawrońskim, przez Prusy, pojechał do Krakowa, gdzie zatrzymał się na dłużej u Popielów.
Po amnestii ogłoszonej w r. 1832 złożył S. przed rezydentem rosyjskim w Krakowie, Stanisławem Kostką Zarzeckim, przysięgę na wierność Mikołajowi I. Już 21 VIII t.r. otrzymał zawiadomienie o przywróceniu godności kamerjunkra. Od tego czasu S. nie angażował się w działalność polityczną. W r. 1836 ożenił się z Marią Teklą Urszulą z Grabowskich, córką Tomasza Grabowskiego (zob.), spadkobierczynią dóbr Osmolice, Iżyce (pow. lubelski) oraz Łubianki Wyższe i Niższe (pow. tarnopolski w Galicji). Jakkolwiek S. był dziedzicem w Radawcu Wielkim w Lubelskiem, na stałe zamieszkał w należących do żony Osmolicach. Prowadził gospodarstwo «spekulacyjne», założył tartak, uregulował niektóre tradycyjne powinności chłopów, znosząc je lub wprowadzając w zamian drobne opłaty, lecz też rugował ich z gruntów dworskich. Przyjaźnił się z Kajetanem Koźmianem i jego synem Andrzejem Edwardem, mieszkającymi w pobliskich Piotrowicach. W r. 1842 odziedziczył po Urszuli z Ustrzyckich Tarnowskiej pałac przy Krakowskim Przedmieściu nr 388 w Warszawie, który w r.n. sprzedał Józefowi Oranowskiemu. W r. 1844 otrzymał odmowną odpowiedź Heroldii Król. Pol. w sprawie nadania tytułu hrabiowskiego. Dn. 10 VI 1847 został skreślony z listy kamerjunkrów. Od r. 1858 działał w Tow. Rolniczym, na początku l. sześćdziesiątych prezesował powiatowej komisji ds. oczynszowania. W l. 1861–2 przewodniczył Radzie Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych pow. lubelskiego. Zmarł na serce 11 III 1863 w Radawcu, pochowany został w grobie rodzinnym w Bychawce.
K. Koźmian poświęcił S-emu wiersz „Na Juliusza”.
Z małżeństwa z Marią z Grabowskich (1812 – 15 VI 1848) miał S. synów: Stanisława (ur. 10 XII 1836), który po studiach w Heidelbergu i Bonn ożenił się z Marią Jadwigą, córką Władysława Badeniego (zob.), Tomasza, Jana Nepomucena (jego synem był Karol, zob.), i córkę Jadwigę (ur. 1845), żonę Adama Bonieckiego (zob.).
Syn S-ego, Tomasz (1838 – styczeń 1912) studiował na uniw. w Dorpacie. Następnie osiadł w Galicji, gdzie 8 IV 1866 ożenił się z Konstancją z Jordanów, córką Karola i Matyldy z Duninów, wg Kazimierza Chłędowskiego «zręczną kobietą, wybornie grywającą w amatorskich teatrach», która poprzez swe znajomości w kręgach finansjery wiedeńskiej wyrobiła mu dobrze płatne synekury w Radach Nadzorczych Banku Hipotecznego we Lwowie (1872–1911) i Kolei Karola Ludwika w Wiedniu (1881–92). W l. 1885–91 był posłem do Rady Państwa w Wiedniu z okręgu Złoczów–Przemyślany. Zmarł we Lwowie, pochowany został na cmentarzu Łyczakowskim. Pozostawił syna Stanisława Juliusza (ur. 1867).
Gerber, Studenci Uniw. Warsz.; – Sęczys, Legitymacje Król. Pol.; Stadnicki K., Rodowody domu Stadnickich…, Lw. 1857–61, Linie ze Żmigrodu, cz. III s. 13; Żychliński, III 271, V–VI; – Aftanazy, Dzieje rezydencji, VII; Mencel T., Wieś pańszczyźniana w Królestwie Polskim w połowie XIX wieku, L. 1988; Sobieszczański F.M., Warszawa, Oprac. K. Zawadzki, W. 1967 II; – Lista członków czynnych Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim na rok 1858, [W.] s. 47; – Gawroński F. S., Pamiętnik r. 1830/31, Kr. 1916; Janowski J. N., Notatki autobiograficzne 1803–1853, Oprac. M. Tyrowicz, Wr. 1950; Jełowicki A., Moje wspomnienia, W. 1970; Koźmian A. E., Listy…, Lw. 1894 II 106, 125, 204, IV 132, 410; [Koźmian K.], Korespondencja literacka […] z Franciszkiem Wężykiem (1845–1856), Oprac. S. Tomkowicz, Kr. 1913; Popiel P., Pamiętniki, Kr. 1927; Żbikowski P., Nieznane wiersze Kajetana Koźmiana, „Arch. Liter.” T. 25: 1982; – AP w Kielcach: Arch. Grabowskich i Stadnickich (papiery osobiste S-ego), Akta z Rdzowa; B. Jag.: Przyb. 609/99; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 2040 t. 1 k. 196–7v., t. 3 k. 126, rkp. 2053 k. 87, rkp. 2056 k. 21–2 (wspomnienie K. Koźmiana o żonie S-ego), k. 75, 80; – Mater. Red. PSB: Życiorys S-ego do r. 1831 napisany przez siostrę, Henrykę Stadnicką (kserokopia ze zbiorów Jerzego Stadnickiego z W.).
Bibliogr. dot. Tomasza Stadnickiego: Borkowski, Rocznik szlachty; – Buszko J., Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918, W. 1996; – Galicyjski Akcyjny Bank Hipoteczny [Sprawozdanie], Lw. 1899; toż za l. 1900–5; Szematyzmy Król. Galicji z l. 1872–1912; – Chłędowski K., Pamiętniki, Kr. 1957 I; Goszczyński S., Dziennik sprawy Bożej, Oprac. Z. Sudolski, W. 1984 II; Rosco-Bogdanowicz M., Wspomnienia, Oprac. J. Gintel, Kr. 1959 I; Sienkiewicz H., Listy, Oprac. M. Bokszczanin, W. 1996 II cz. 2; – Nekrologi z r. 1912: „Czas” nr 13, „Tyg. Ilustr.” nr 3 (fot.).
Elżbieta Orman-Michta