Kwilecki Konstanty h. Śreniawa (1713–1786), konfederat barski, chorąży poznański. Ur. w Kwilczu 12 VI, był synem Łukasza, kasztelana lędzkiego (zm. 1743), i Eleonory Marszewskiej, kasztelanki przemęckiej, przyrodnim bratem Franciszka Antoniego (zob.). Posiadał dobra w woj. poznańskim, ponadto dzierżawił rozległy klucz rawicki Katarzyny Sapieżyny, łowczyny lit., a od r. 1749 był starostą mosińskim. Za młodu służył w wojsku saskim; odbył kampanie przeciwko Turkom i Prusakom. Do kraju wrócił w stopniu majora, który utwierdził w wojsku kor. Uchodził aż do śmierci Augusta III za «dobrego sługę domu saskiego». W r. 1764 posłował z woj. poznańskiego na sejm elekcyjny i podpisał wybór Stanisława Poniatowskiego, stając się stronnikiem nowego króla. Tegoż jeszcze roku otrzymał urząd chorążego wschowskiego. W jesieni 1768 r. był jednym z głównych organizatorów konfederacji barskiej w Poznańskiem. Z królem jednak nie zrywał, za co w r. n. otrzymał chorąstwo kaliskie, ale tytułu tego przez czas konfederacji nie używał. W początkach grudnia 1768 r. został członkiem czteroosobowej Rady Regimentarskiej, zmienionej 29 XII na Radę Marszałkowską i jako przewodniczący pracował w niej do końca lipca 1769 r. W dn. od 5 do 21 VIII brał udział w zjeździe poznańskim. Powołano go tam 6 VIII na członka wielkopolskiej Izby Konsyliarskiej, w której jako jeden z najaktywniejszych konsyliarzy zasiadał aż do upadku konfederacji. Na zjeździe marszałków prowincji wielkopolskiej w Poznaniu 23 X wysunięto K-ego na stanowisko regimentarza. Funkcji tej jednak mimo nacisku nie przyjął.
Dn. 26 X Izba Konsyliarska wybrała K-ego do Generalności, ale po zredukowaniu przedstawicieli Wielkopolski do czterech osób Izba odwołała ten wybór na posiedzeniu swym w Rawiczu 15 I 1770 r. W końcu stycznia t. r. spowodował K. wielkie poruszenie w całej Wielkopolsce manifestem oblatowanym w grodzie wschowskim, w którym napiętnował politykę Izby, gdy decydująca w niej większość odmówiła Ignacemu Malczewskiemu funduszów na organizowaną wyprawę warszawską, a ok. 500 000 złp. rozdzieliła jako honoraria między siebie. K., podobnie jak kilku innych konsyliarzy, swe uposażenie w sumie 26 000 złp. oddał na zaległy żołd wojsku. W połowie marca rozdźwięki w Izbie i społeczeństwie pogłębiły się, gdy skompromitowani prywatą konsyliarze dokonali zamachu na życie K-ego. Wprawdzie K. wyszedł z niego bez szwanku, ale przeciwnicy tym gorliwiej oczerniali go przed Generalnością, T. Wesslem i A. Krasińskim o czynienie «scysji» w województwach. Na Kole wojskowym w Dolsku (12–15 III) ponownie wysunięto K-ego na stanowisko regimentarza, ale gdy tym razem K. wahał się z przyjęciem tej funkcji, okrzyknięto komendantem Antoniego Sieroszewskiego. Rozdwojenie w wojsku, które nastąpiło z tego powodu, starał się zażegnać Franciszek Rostworowski, poseł konfederacki w Dreźnie, proponując Generalności mianowanie regimentarzem K-ego, jako wśród wszystkich kandydatów «najsposobniejszego».
Generalność 14 V poleciła K-emu zwołanie zdekompletowanej Izby Konsyliarskiej celem zaprowadzenia jakiegoś ładu w zdezorganizowanych, po upadku Poznania, województwach wielkopolskich. Odtąd K., po wyjeździe do Preszowa marszałka I. Malczewskiego oraz najstarszego urzędem konsyliarza Antoniego Gorzeńskiego, kierował pracami Izby, która, ze względu na bezpieczeństwo, zbierała się w nadgranicznym Rawiczu, Lesznie, Lginiu, czy wreszcie w śląskim Tscheplau (Krzepielowie). Z uznaniem przyjął K. (w maju) nominację na komendanta prowincji wielkopolskiej Józefa Zaremby i poparł go w konflikcie, jaki wybuchł na przełomie r. 1770/1 z marszałkiem Malczewskim. Dn. 7 XII 1771 r. dopomógł J. Zarembie w uzyskaniu stanowiska marszałka wielkopolskiego. Zabiegał o złagodzenie skutków okupacji pruskiej, a w styczniu 1772 r. interweniował u Zaremby o pozostawienie oddziałów konfederackich w południowej Wielkopolsce i niedopuszczanie tam wojsk pruskich. W r. 1773 został K. chorążym poznańskim. Starostwo mosińskie scedował na rzecz zięcia K. Kęszyckiego. Z ramienia sejmu rozbiorowego brał udział w kilkunastu komisjach do rozsądzenia spornych spraw majątkowych. W r. 1778 kandydował na województwo gnieźnieńskie i inflanckie, ale król wybrał innych kandydatów. Zmarł K. w Mosinie 24 XII 1786 r., pochowany 3 I 1787 r. w Kwilczu. Z małżeństwa z Jadwigą Ponińską, stolniczanką poznańską, zostawił dwie córki: Ludwikę, pierwszą żonę Ksawerego Kęszyckiego, wojewody gnieźnieńskiego (zob.), i Barbarę, drugą żonę tegoż, a po owdowieniu żonę Antoniego Czarneckiego, krajczego kor., oraz syna Ksawerego, chorążego wojsk kor.
Podobizna na pomniku w kościele kwileckim; – PSB, (Kęszycki Ksawery); Słow. Geogr., V 33, VI 703; Boniecki; Uruski; Żychliński, I, VI, VII; – Konopczyński, Konfederacja barska, I, II 217 (tu pomylony z bratem Franciszkiem); Szczygielski W., Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768–1770, W. 1970; – Elektorów poczet, Wyd. O. Pietruski, Lw. 1845; [Lipski J.], Notaty generała Brygady Wielkopolskiej Kawalerii Narodowej z lat 1775–1778, Wyd. J. I. Kraszewski, Drezno 1871 s. 15–6, 56, 80, 98; Płata wojska…, 1771 s. 41; Vol. leg., VII 107, VIII 140, 224, 242–3, 294; – AGAD: Arch. Roskie XI/40; Arch. Państw. w P.: Kalisz Grodz. 197 k. 696, Kościan Grodz. 204 k. 148, 179, 343, Poznań Grodz. nr 559 k. 141, 148, 151, 160, 181–2, 229–30, 245, nr 564 k. 184, Swarzędz B 2, Wałcz Grodz. 76 k. 216–7, Wschowa Grodz. 188 k. 272, 314; B. Czart.: rkp. nr 703, nr 941 s. 17, nr 942 s. 377–8, 451–6, 647, nr 948 s. 91, 107–10, 343–4; B. Jag.: rkp. 266; B. Kórn.: Arch. Zaremby I 117, IV 301, 313, V 344, 377, 2116, 2117, 2119; B. Narod.: Col. aut. 157/2 k. 35–6; B. Ossol.: rkp. 3038; B. PAN w Kr.: rkp. 319 k. 23–4; B. Pol. w Paryżu: rkp. 1087 k. 7, 25, 48, 56, 58–9; B. Pozn. Tow. Przyj. Nauk: fasc. „Dokumenty”, Arch. Sułkowskich nr X A 5, nr X B 19 c; B. Tow. Przyj. Nauk w Wil.: rkp. 94; Księgi chrztów i zgonów parafii kwileckiej; – Informacje ks. Jana Kasiewicza z Kwilcza.
Wacław Szczygielski