Dembek Konstanty Tomasz (1772–1828), profesor teologii, dyrektor drukarni rządowej. Ur. w Śmiechowie (woj. pomorskie), syn Marcina i Ewy z Garbińskich, pochodził z rodziny kaszubskiej. Początkowe nauki pobierał w Wejherowie, w r. 1786 wstąpił w Gdańsku do klasztoru karmelitów trzewiczkowych, przyjmując zakonne imię Tomasza. W r. 1797 otrzymał święcenia kapłańskie. W zakonie przez lat 10 był profesorem wymowy, filozofii i teologii. Pociągały go jednak widoki szerszej działalności publicznej, toteż z chwilą otwarcia Szkoły Prawa w Warszawie w r. 1808 wstąpił do tej uczelni. W r. 1811 przedstawił rozprawę O przysiędze i złożył ostateczny egzamin. Min. Łubieński powołał go na dyrektora drukarni rządowej, którą potem w r. 1816 ks. D. wydzierżawił od rządu. Ponieważ działalność publiczna kolidowała z jego powołaniem zakonnym, ks. D. sekularyzował się w r. 1814 i opuścił zakon, zostawiając po sobie »pamięć chlubną«. Odtąd w pracy jego uderza usilna troska o zebranie środków materialnych. Z probostwa w Grójcu jednak zrezygnował, tłumacząc się złym stanem zdrowia i osłabieniem głosu.
W styczniu r. 1817 otrzymał nominację na zastępcę profesora teologii moralnej w Uniw. Warszawskim, w lutym r. 1818 został profesorem zwyczajnym, a wkrótce potem profesorem radnym. Niedługo jednak trwała pedagogiczna działalność ks. D-a. Protestując przeciwko stanowisku Komisji Rządowej W. R. i O. P. i uważając, że katedra teologii dogmatycznej i moralnej powinna być rozdzielona między dwóch profesorów, w październiku 1819 opuścił Uniwersytet.
Ks. D. brał żywy udział w pracach wolnomularstwa. Już w r. 1811 i 12 był członkiem czynnym loży »Świątynia Izis«. W latach następnych doszedł do wysokich stopni w masonerii, piastował w r. 1819 godność wielkiego dozorcy »Wielkiego Wschodu Narodowego«, a w roku następnym – mistrza katedry loży »Świątynia Izis«. Poza tym był członkiem honorowym kilku innych lóż. Czynny udział brał ksiądz D. w pracach Towarzystwa Dobroczynności, sprawując przez lat kilka funkcje prezesa wydziału egzaminacyjnego. Jesienią r. 1821 pod wpływem Wiktora Ossolińskiego, z którego rodziną łączyła go serdeczna przyjaźń, wstąpił do Towarzystwa Patriotycznego. Przyjęty został przez Grzymałę, który odebrał od niego przysięgę związkową. Ks. D. cieszył się dużym zaufaniem członków Towarzystwa, ludzi przeważnie od niego znacznie młodszych, toteż, jakkolwiek żywszego udziału w pracach związkowych nie brał, był wtajemniczony w wiele spraw sekretnych. W roku 1822 Komisja Rządowa Spraw Wewn. i Policji powierzyła mu nadzór nad wszystkimi drukarniami w stolicy. W listopadzie r. 1825 mianowany został sędzią pokoju powiatu warsz., ale obowiązków swych nie zaczął jeszcze pełnić, kiedy go aresztowano 20 II 1826 w związku z ujawnieniem pewnych danych dotyczących Tow. Patriot. Razem z Krzyżanowskim, Sołtykiem, Grzymałą osadzony w więzieniu karmelickim i badany przez Komitet Śledczy, D. załamał się i złożył zeznania obciążające innych spiskowców, zdradzając sprawy nieznane, przez innych badanych nie podawane. Kiedy w czerwcu r. 1827 zebrał się sąd sejmowy, D. znalazł się w liczbie ośmiu oskarżonych o zbrodnię stanu jako członek towarzystwa tajnego, »które miało cel zbrodniczy«. Akt oskarżenia zarzucał mu między innymi, że w mieszkaniu jego przyjęty został do Tow. Patriot. nowy członek, że brał on czynny udział w naradach w Ogrodzie Saskim, że przechowywał związkowe pieniądze, że wreszcie wiedział o znoszeniu się z tajnymi towarzystwami rosyjskimi. Obrony podjął się mec. Wołowski, który starał się wytłumaczyć stanem psychicznym księdza jego poprzednie obciążające zeznania. Dn. 22 V 1828 sąd sejmowy uznał, iż Tow. Patriot. nie miało na celu popełnienia zbrodni stanu. Przy rozpatrywaniu sprawy ks. D-a (28 V 1828) szczególnie ostre stanowisko zajęli biskupi, twierdząc, iż jako duchowny zawinił więcej aniżeli inni. Ostatecznie za udział w towarzystwie tajnym sąd sejmowy skazał D-a na trzy miesiące więzienia bez zaliczenia aresztu prewencyjnego. Ks. D. nie doczekał się zatwierdzenia wyroku przez cesarza i nie odzyskawszy wolności zmarł w murach karmelickich w październiku r. 1828.
Bieliński, Uniw. Warsz. II (informacje nieścisłe); Askenazy Sz., Łukasiński, W. 1929, II; Małachowski-Łempicki St., Wykaz polskich lóż wolnomularskich, Kr. 1930; Lipiński Tym., Zapiski, Kr. 1883, 113; Prądzyński I., Pamiętniki, Kr. 1909, I; Bieczyński T., Sąd Sejmowy, urzędowe akta, P. 1873; Wyczechowski A., Skarga, Głos, Replika, W. 1828; Wołowski J. T., Obrona za ks. Dembkiem, Głos powtórny w obronie ks. Dembka, Sumariusz w sprawie ks. Dembka b. r. i m. Arch. Akt Dawnych w Warsz.: Akta Senatu 146, 187, 193, Akta Sekret. Stanu 1827/47; Arch. Oświec. Publ. w Warsz.: Akta Szkoły Prawa 6 I, 4 II, Akta Królewskiego Uniwersytetu 4 I, 100 A, Akta O. N. W. 27 A I, 27 A III, 14 A I i II.
Maria Manteufflowa