Pokłoński (Wodzgir-Pokłoński) Konstanty Wacław h. Ślepowron (zm. ok. 1662), pułkownik białoruski, rotmistrz litewski. Pochodził z rodziny prawosławnej, ale już spolonizowanej, osiadłej w pow. pińskim. Był synem Jerzego (Jurija). Błyskotliwa, acz krótka, kariera P-ego związana była z początkowym okresem wojen Rzpltej z Moskwą i Szwecją (1654–6). Zaraz po wkroczeniu wojsk moskiewskich w granice Litwy w czerwcu 1654 P. w charakterze przedstawiciela części szlachty wyznającej prawosławie ze wschodnich terenów Litwy i mieszczan mohylewskich udał się do Bohdana Chmielnickiego z propozycją poddania się władzy carskiej. Przywódca ukraiński wyprawił P-ego do cara z pismem polecającym. P. udał się na czele grupy szlachty i mieszczan pod Smoleńsk na początku sierpnia 1654, gdzie został przyjęty do służby moskiewskiej, obdarowany sumą 100 rubli i godnością pułkownika białoruskiego. Następnie car skierował P-ego, wraz z armią M. M. Wojejkowa, pod Mohylew. P. miał skłonić miasto do poddania się carowi i werbować na jego służbę ludzi. W trakcie podróży pod Mohylew P. zajął Czausy i stworzył silny oddział wojska. Rozwinięta przez P-ego agitacja wśród mieszkańców Mohylewa, mimo początkowych niepowodzeń, przyniosła stosunkowo prędko rezultaty; miasto poddało się w początku września. Przebywając w Mohylewie, prowadził P. energiczną akcję werbunkową i starał się skłonić do poddania broniące się jeszcze miasta. W swej działalności popadł w ostry konflikt z dowódcą posiłkowego korpusu kozackiego Wasylem Zołotarenką, próbującym zajęte przez siebie tereny Białorusi poddać wpływom kozackim. P., stojąc na straży interesów cara, odbierał Kozakom zdobyte przez nich obszary i nie pozwalał prowadzić werbunku. Działalność P-ego przyniosła carowi duże korzyści, przeto już we wrześniu nadał mu w nagrodę dwór w Mohylewie, miasto Czausy oraz wsie: Borzdynicze, Zabołocie, Jałowoje i Starosiele. W końcu września t. r. P. udał się pod Krzyczew, po którego zdobyciu w listopadzie wrócił do Mohylewa. W grudniu otrzymał od cara kolejne dobra: wsie Pucki, Gołoczewo i Swiatoziery. W swej działalności dążył do wyłącznego poddania sobie obszaru z części ziem białoruskich i wyjęcia go spod władzy carskiego wojewody.
W styczniu 1655, po kilku starciach z wojskami litewskimi próbującymi odzyskać utracone tereny Białorusi, P. przybył do Mohylewa ze swym pułkiem. Wobec nadciągających wojsk Janusza Radziwiłła skłonił on mieszczan do przyjęcia oblężenia za wałem ziemnym w obrębie miasta, który w krótkim czasie wzniesiono. P. skłonił wówczas mieszczan do usunięcia z miasta Żydów, których oskarżył o współpracę z Litwinami, a następnie część z nich kazał wymordować i obrabował, resztę zaś zmusił do przyjęcia prawosławia. Jednocześnie otrzymał od cara kolejne dobra: Wilejkę, Łazarewkę i Zachody. Oblężenie Mohylewa przez wojska litewskie, wobec silnych mrozów i złego zaopatrzenia, nie dawało rezultatu. J. Radziwiłłowi udało się jednak nawiązać kontakt z P-m, który zdecydował się na porzucenie służby carskiej i udzielenie pomocy Litwinom w zdobyciu Mohylewa. Umożliwiło to wojskom litewskim zajęcie miasta, lecz załoga moskiewska wraz z mieszczanami broniła się w obrębie fortyfikacji ziemnych. P. próbował skłonić do wypowiedzenia posłuszeństwa Moskwie także Mohylew i dowódcę Kozaków ukraińskich Zołotarenkę, lecz bezskutecznie. Na sejmie t. r. P. oraz «szlachta, która z nim nazad powróciła», zostali przywróceni do praw obywatelskich. Po odstąpieniu wojsk litewskich od oblężenia Mohylewa P. przebywał z własnym oddziałem wolontariuszy na Białorusi wschodniej. W czerwcu 1655 został rozbity pod Borysowem przez wojska J. Boratyńskiego, w lipcu ponownie poniósł porażkę – pod Kojdanowem, a wreszcie do szczętu rozbili jego oddział Kozacy Zołotarenki pod Oszmianą. Po niefortunnej bitwie pod Wilnem (8 VIII) P. wraz z J. Radziwiłłem udał się do Kiejdan. Już jednak w pierwszej dekadzie października P. opuścił Radziwiłła z pokaźną grupą wojska litewskiego i poszedł do Prus, gdzie został zwerbowany do armii elektora Fryderyka Wilhelma. Prawdopodobnie po zdradzie przez elektora interesów Rzpltej P. opuścił służbę u niego i już w r. 1656 był w armii litewskiej. Wziął udział w zorganizowanej pod dowództwem Wincentego Gosiewskiego jesienią t. r. ofensywie na Prusy Książęce. W przegranej przez Litwinów bitwie pod Filipowem (22 X) P. dostał się do niewoli szwedzkiej i został uwięziony w Malborku. Nie wiadomo dokładnie, kiedy został oswobodzony, ale jeszcze w pocz. 1658 r. czyniono mu nadzieje na prędkie uzyskanie wolności w drodze wymiany jeńców. Po wyjściu z niewoli P. nie powrócił już do służby wojskowej. Maria Radziwiłłowa, w uznaniu zasług P-ego dla męża Janusza, zapisała mu w testamencie (1661) starostwo bystrzyckie. P. zmarł przed r. 1663.
Niesiecki; Uruski, XIV; – Malcev A. N., Voennye dejstvija russkich vojsk v Belorussii i Litve letom 1655, „Kratkie soobščenija” (Inst. Slavjanoved. AN SSSR) T. 13: 1954 s. 56; – Akta Moskovskogo Gosudarstwa, S. Pet. 1894 II; Akty Juž. i Zap. Ross., VIII, XIV (wbrew indeksowi prawie cały tom); Akty Vil. Archeogr. Kom. XII, XXXIV; Archeografičeskij Sbornik Dokumentov, II; Lettow Vorbek M., Skarbnica pamięci, Wr. 1968; Radziwiłł B., Autobiografia, Oprac. T. Wasilewski, W. 1979; Vol. leg., IV 507; – AGAD: Extranea IX szp. 72; Arch. Państw. w Kr. Oddz. na Wawelu: Arch. Młynowskie Chodkiewiczów nr 923.
Andrzej Rachuba