Szczepańska z Bulaków Krystyna Maria (1917–1986), śpiewaczka (mezzosopran).
Ur. 25 I w Nasielsku, była córką Franciszka Bulaka i Stanisławy z Kozerów.
Po ukończeniu szkoły powszechnej w Nasielsku mieszkała od r. 1929 z rodzicami w Łomży, gdzie w r. 1935 zdała maturę w Gimnazjum Żeńskim im. Marii Konopnickiej. W r. 1936 podjęła studia na Wydz. Nauczycielskim Państw. Konserwatorium Muzycznego w Warszawie i w r. 1939 uzyskała dyplom. W czasie okupacji niemieckiej mieszkała w Warszawie, pogłębiając naukę śpiewu na lekcjach prywatnych u Stefana Beliny-Skupniewskiego. Debiutowała na koncertach organizowanych przez Radę Główną Opiekuńczą. Okres powstania warszawskiego 1944 r. spędziła w podwarszawskim Józefowie. Od października t.r. mieszkała w Lublinie, występując w tamtejszej Filharmonii (m.in. w „Stabat Mater” Karola Szymanowskiego), koncertach radiowych i audycjach umuzykalniających dla młodzieży. Używała już wtedy nazwiska Szczepańska.
Zaproszona przez Belinę-Skupniewskiego, dyrektora Opery Katowickiej (od r. 1950 Państw. Opera Śląska) w Bytomiu, została zaangażowana 1 IX 1947 do pracy w tej placówce. Debiutowała 18 X t.r. partią Amneris w „Aidzie” G. Verdiego (reż. Romuald Cyganik). Na tej scenie śpiewała m.in. partie: tytułową w „Carmen” G. Bizeta, Siebela i Marty w „Fauście” Ch. Gounoda, Malliki w „Lakmé” L. Delibesa (wszystkie reż. Adolf Popławski), Magdaleny w „Rigoletcie” Verdiego (reż. Bolesław Fotygo-Folański), Niklasa w „Opowieściach Hoffmanna” J. Offenbacha (reż. Cyganik), Flory w „Traviacie” Verdiego (reż. Zbigniew Sawan), Olgi i Filipiewny w „Eugeniuszu Onieginie” P. Czajkowskiego (reż. Wiktor Bregy), Suzuki w „Madamie Butterfly” G. Pucciniego (reż. Fotygo-Folański), Panny w prapremierze „Janka Muzykanta” Witolda Rudzińskiego (20 VI 1953, reż. Popławski), Pameli we „Fra Diavolo” F. E. D. Aubera (reż. Fotygo-Folański), Azuceny w „Trubadurze” Verdiego (reż. Ryszard Wasilewski), księżnej Eboli w „Don Carlosie” Verdiego (reż. Jerzy Zegalski) oraz ponownie tytułową w „Carmen” (reż. Zegalski). Zaliczana do «wielkiej piątki» Opery Śląskiej (z Natalią Stokowacką, Andrzejem Hiolskim, Antonim Majakiem i Bogdanem Paprockim), wielokrotnie występowała z zespołem poza siedzibą macierzystą, m.in. latem 1948 i 1951 w Łodzi. Adolf Dygacz uznał, że «poza bogatym skoncentrowanym głosem o aksamitnej barwie, Szczepańska odznacza się pogłębioną interpretacją i wielką kulturą muzyczną. W śpiewie jej uderza zwłaszcza pełne umiaru i swobody prowadzenie linii melodycznej».
W r. 1957 nawiązała S. współpracę z Operą Warszawską. Wykonywała w niej swe dotychczasowe role: Suzuki w „Madamie Butterfly” (reż. Karol Urbanowicz), Carmen (reż. Bregy), Amneris w „Aidzie” (reż. G. Teodorescu), Azucenę w „Trubadurze” (reż. Józef Grubowski). W Operze Śląskiej pracowała nadal jako etatowa solistka, lecz w tym czasie wystąpiła tam tylko w partii Ulriki w „Balu maskowym” Verdiego (premiera 20 XII 1958, reż. Urbanowicz). Pracę w Bytomiu zakończyła 30 IX 1960, po czym została zatrudniona w Operze Warszawskiej. Dn. 10 I 1962 wystąpiła w operze-oratorium „Król Edyp” I. Strawińskiego (reż. Konrad Swinarski), z którą wielokrotnie gościła za granicą. Na scenie Opery i Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku śpiewała w r. 1962 partię Orfeusza w „Orfeuszu i Eurydyce” Ch. W. Glucka (reż. Józef Wyszomirski). W Operze Warszawskiej wykonywała większość śpiewanych wcześniej partii, m.in. Magdaleny w „Rigoletcie” (reż. Bregy), ale wzbogaciła też repertuar o role Hrabiny de Coigny i Madelon w „Andrea Chenier” U. Giordana (reż. F. de Quell), tytułową w „Judith” A. Honeggera (reż. A. Rodrigues), Kornelii w „Juliuszu Cezarze” G. F. Händla (reż. Ludwik René) i Oktawiana w „Kawalerze srebrnej róży” R. Straussa (reż. Lia Rotbaumówna). Na otwarcie w Warszawie 20 XI 1965 sceny operowej Teatru Wielkiego śpiewała partię Jadwigi w „Strasznym dworze” Stanisława Moniuszki (reż. Jerzy Merunowicz). W r. 1966 została docentem Państw. Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, gdzie prowadziła też klasę wokalistyki.
W r. 1967 otrzymała S. nagrodę II st. ministra kultury i sztuki za osiągnięcia w dziedzinie wokalistyki i sztuki aktorskiej oraz za propagowanie muzyki polskiej za granicą. Nadal pracowała w Teatrze Wielkim. «Zawsze świadoma i samokrytyczna, we właściwym czasie przeszła na partie skromniejsze i zarazem odpowiednie dla artystki w więcej niż średnim [...] wieku» (J. Kański). Śpiewała wtedy: Matkę Jana w „Konsulu” G. C. Menottiego (reż. Grubowski), Cześnikową w „Strasznym dworze” (reż. Maciej Prus), Wenus w „Tannhäuserze” R. Wagnera (reż. O. Fritz), Agatę w „Chłopach” Rudzińskiego (reż. Danuta Baduszkowa), Hrabinę w „Damie Pikowej” Czajkowskiego (reż. L. Michajłow). Dn. 31 III 1981 przeszła na emeryturę, ale nadal występowała w Teatrze Wielkim.
S. miała w repertuarze ok. 40 partii operowych; najczęściej, i z wielkim powodzeniem, wykonywała role Carmen, Amneris i Azuceny. «Interpretacje jej ujmowały zawsze niezwykłą szlachetnością i kulturą oraz bezbłędną muzykalnością» (Kański). Przez wiele lat była jedyną w Polsce mezzosopranową odtwórczynią dzieł oratoryjnych; śpiewała m.in. w „IX Symfonii” L. Beethovena, „Pasjach” J. S. Bacha, „Stabat Mater” G. B. Pergolesiego, „Requiem” W. A. Mozarta i dziełach Krzysztofa Pendereckiego. Jej głos został utrwalony w nagraniach fragmentów „Jawnuty” Moniuszki (1964), „Trubadura” i „Orfeusza i Eurydyki” oraz „Jutrzni” Pendereckiego (1973). Występowała gościnnie w kraju i za granicą: w Berlinie, Budapeszcie, Bukareszcie, Brukseli, Erewanie, Gandawie, Kijowie, Kluż-Napoce, Leningradzie, Mediolanie, Moskwie, Palermo, Permie, Rzymie, Sofii, Taszkiencie, Turynie i Warnie. W r. 1979 zasiadała w jury pierwszego, a w r. 1981 drugiego Ogólnopolskiego Konkursu Wokalistyki Operowej im. Adama Didura w Bytomiu. Zmarła po długiej chorobie 30 VIII 1986 w Warszawie, została pochowana 9 IX na cmentarzu Powązkowskim (kw. 173–VI–22). Była odznaczona Krzyżami Kawalerskim (1959) i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy II (1964) i I kl.
W krótkotrwałym małżeństwie z Zygmuntem Szczepańskim (1909–1991), dyrygentem działającym m.in. w Lublinie, Bydgoszczy, Częstochowie i Szczecinie, miała S. syna, lekarza weterynarii.
Dn. 25 II 2007 Wydz. Wokalny Akad. Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie poświęcił S-iej seminarium z cyklu „Wybitni polscy wokaliści i pedagodzy”.
Fot w: „Ilustr. Kur. Pol.” 1961 nr 62, „Teatr” 1964 nr 6; – Almanach sceny polskiej 1985/1986, W. 1993; Enc. Muzycz., X; Enc. Warszawy; Kutsch K. J., Riemens L., Grosses Sängerlexikon, München 2003 VII; Mała encyklopedia muzyki, W. 1970; PSB (Stokowacka Natalia); Słown. Muzyków Pol., II; – D y gacz A., Dorobek artystyczny Państwowej Opery Śląskiej w latach 1945–1955, w: Opera Śląska 1945–1955, Red. N. Olszewska, Stalinogród 1956 s. 62; Kański J., Mistrzowie sceny operowej, Kr. 1998; Komorowska M., Kronika teatrów muzycznych PRL, P. 2003 (bibliogr.); Szczublewski J., Teatr Wielki w Warszawie 1833–1993, W. 1993; Waldorff J., Zbuntowane uszy, Kr. 1962; – „Gaz. Olsztyńska” 1974 nr 52 (fot.); „Sztandar Młodych” 1972 nr 4; „Życie Warszawy” 1972 nr 4; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Gaz. Wyborcza” (dod. wrocł.) 2003 nr 49, „Trybuna Ludu” 1986 nr 204, „Życie Warszawy” 1986 nr 204, 206, 207, 209, 210, 225; – Arch. Filharmonii im. Henryka Wieniawskiego w L.: Afisze, programy, wycinki prasowe; Inst. Teatr. im. Zbigniewa Raszewskiego w W.: Teczki nr 900, 1547 (fot.); USC w Nasielsku: Akt ur. S-iej, nr 266/1918/1; – Informacje Justyny Orzechowskiej z L.
Jacek Chodorowski