Rymkiewicz Leonard Witold (1855–1928), działacz socjalistyczny, geometra. Ur. 6 XI w Wilnie, był synem Felicjana i Antoniny z Asmidofów, młodszym bratem Dominika (zob.).
Z braku środków musiał R. przerwać naukę w gimnazjum klasycznym, od r. 1869 uczył się na koszt skarbu w korpusie kadetów w Pskowie. Po ukończeniu kursu 4 klas gimnazjum wrócił do Wilna. W l. 1877–84 odbywał służbę wojskową jako konduktor rezerwowy – tytularny podoficer Wileńskiej Dystancji Inżynieryjnej, następnie z wolnego najmu był pisarzem w Sądzie Okręgowym, a od r. 1887 kancelistą w Zarządzie Kolei Poleskiej. W r. 1877 był R. głównym założycielem grupy socjalistycznej w Wilnie, powiązanej z Narodną Wolą. Wraz z Gustawem Wołkiem drukował katalogi i broszury do samokształcenia. Księgarenkę, zorganizowaną przez nich w celu rozpowszechnienia wydawnictw postępowych, przejęła w r. 1878 firma «E. Orzeszkowa i spółka», wypełniając po części tamte zadania, co rychło ściągnęło na nią represje.
Jakkolwiek R. inspirowany był przez narodowolców, dążył do utworzenia samodzielnej polsko-litewskiej organizacji rewolucyjnej, na ogólnorosyjskim zjeździe delegatów w r. 1878 nie zgodził się na podporządkowanie Komitetowi Wykonawczemu Narodnej Woli i opuścił zjazd. Przez brata nawiązał w t. r. łączność z warszawskimi kółkami socjalistycznymi. Stał się pośrednikiem w kontaktach z ośrodkiem petersburskim (m. in. na jego wileński adres nadsyłana była korespondencja Jana Hłaski, u niego mieścił się punkt przerzutu literatury). Wspólnie z Wołkiem w r. 1880 założył Wileńską Gminę Socjalistów Polskich. Jako jedyny ocalały po aresztowaniach, które w r. 1881 rozbiły Gminę, nawiązał potem kontakty z Ludwikiem Waryńskim i in. przywódcami tworzącej się partii «Proletariat». Poza Wilnem podjął próby organizatorskie w Kownie, Grodnie i Białymstoku i dowoził tam literaturę. Wspomagał starania Marcelego Janczewskiego, który w Kownie, a potem w Wilnie, próbował urządzić drukarnię Narodnej Woli. Kiedy Janczewski na prośbę Waryńskiego podjął się dostarczenia materiałów zecerskich do projektowanej nowej drukarni «Proletariatu», R. dopomógł mu w zebraniu polskich czcionek i in. przyborów drukarskich i przerzuceniu wszystkiego w listopadzie 1882 do Warszawy. Zajął się następnie technicznym przygotowaniem Zjazdu Wileńskiego socjalistów polskich w styczniu 1883 i – jak zeznał Janczewski – reprezentował na nim organizację wileńską. W r. 1884 u niego schronił się zagrożony aresztowaniem Aleksander Dębski, aż do czasu ucieczki do Paryża w czerwcu t. r. Na skutek rozszyfrowania przez żandarmerię warszawską notatek i adresów znalezionych u aresztowanej Marii Bohuszewiczówny, wykryty został wileński adres R-a. Gdy ten przyjechał do Warszawy po kolejny transport literatury, został 9 XI 1886 aresztowany i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Uwolniony 31 XII za kaucją 800 rb., wrócił do Wilna. Jesienią 1887 był ponownie aresztowany z polecenia petersburskiej żandarmerii i przez rok i trzy miesiące więziony w Wilnie pod zarzutem utrzymywania kontaktów z działaczami Narodnej Woli i uprawiania propagandy socjalistycznej. W warszawskiej sprawie skazany został wyrokiem administracyjnym z 9 II 1888 na 4 miesiące więzienia i 2 lata jawnego dozoru policyjnego na Syberii. Po połączeniu w r. 1889 tej sprawy ze sprawą petersburską, skazano go łącznie na 3 lata zesłania. Przebywał w gminie Izdej w pow. kańskim gub. jenisiejskiej. Dokształcał się tam w dziedzinie techniki i po uwolnieniu spod dozoru podjął pracę jako geometra przy budowie Kolei Syberyjskiej.
W r. 1898 R. wrócił do Wilna i nadal pracował na kolei jako technik-geometra. Kiedy zamieszkała u niego Maria Paszkowska, pseud. Gintra, krewna jego żony, Marii z Paszkowskich, oddał na usługi Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) swoje mieszkanie i wypełniał różne zadania. Od czasu okupacji niemieckiej pracował w Magistracie m. Wilna. W r. 1921 zwolniony z powodu choroby, pozostawał na utrzymaniu syna Tadeusza, lekarza zdrojowego w Druskiennikach. W r. 1925 przyjęty do Stow. byłych Więźniów Politycznych, uzyskał zaopatrzenie emerytalne. Zmarł 10 VIII 1928 w Wilnie, pochowany został na cmentarzu na Rossie. Uroczysty pogrzeb ze sztandarem zorganizował wileński Okręgowy Komitet Robotniczy PPS. W r. 1938 pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Niepodległości.
Z małżeństwa z Marią z Paszkowskich miał R. syna Witolda (ur. ok. 1889 na Syberii), geometrę, wspomnianego Tadeusza (ur. 1899, zm. w r. 1940 w więzieniu radzieckim) i córkę Janinę (ur. ok. 1901), zamężną Kawalec.
Fot. z różnych okresów życia R-a w posiadaniu I. Sułkowskiej-Kurasiowej w W.; – Księga działaczy ruchu rewol., I 13 (fot. po s. 8); – Baumgarten L., Dzieje Wielkiego Proletariatu, W. 1966; Kancewicz J., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1892–1896, W. 1984; – Kółka socjalistyczne, Gminy, Wielki Proletariat. Procesy polityczne 1878–1888, W. 1966; – „Kur. Wil.” 1928 nr 144; „Robotnik” 1928 nr 224 s. 3, nr 247 s. 4 (nekrolog i opis pogrzebu); – AAN: VI Oddział (Arch. Lewicy Pol.) teczka osobowa R-a nr 5115 (fot.); CAW: Akta Krzyża Niepodległości t. 384; – Śnieżko A., Rossa – miasto umarłych, Wr. 1970 III (mszp. w Red. PSB).
Alicja Pacholczykowa