Szerendowski Ludwik, pseud. Witold (1905–1993), inżynier metalurg, prezes Związku Słowiańskich Zborów Ewangelicznych Chrześcijan.
Ur. 30 VI w Kowlu, był jedynym synem Ludwika (zob.) i Pauliny z Łuszczewskich.
S. ukończył IV gimnazjum w Kijowie, po czym dwa lata (wg akt studenckich rok) studiował chemię na tamtejszej politechnice. W r. 1923 przyjechał z rodzicami do Warszawy i od października t.r. kontynuował studia chemiczne na Politechn. Warsz. Równocześnie studiował w l. 1925–7 teorię muzyki w Państw. Konserwatorium Warsz. i opracował śpiewnik Pieśni chwały (W. 1928). Dn. 25 XI 1929 ukończył studia politechniczne z dyplomem inżyniera ze specjalizacją z metalurgii i metaloznawstwa. Następnie (prawdopodobnie od r. 1933) pracował naukowo w Inst. Metalurgii i Metaloznawstwa Politechn. Warsz. pod kierunkiem Jana Czochralskiego. Po śmierci ojca w r. 1933 został wybrany na prezesa Związku Słowiańskich Zborów Ewangelicznych Chrześcijan oraz na przełożonego zboru warszawskiego. Równocześnie organizował kursy dyrygenckie dla członków zboru. Gościł w Warszawie prezesa Światowego Związku Ewangelicznych Chrześcijan J. S. Prochanowa oraz prezesa Związku Ewangelicznych Chrześcijan w USA P. Deynekę. W l. 1935–9 redagował czasopismo „Ewangeliczny Chrześcijanin”. Prowadził rozmowy o współpracy z przedstawicielami kościołów: ewangelicko-augsburskiego, ewangelicko-reformowanego i metodystycznego. W ich wyniku w maju 1935 odbył się w Warszawie zjazd kościołów i zrzeszeń ewangelickich w Polsce, a rok później utworzono Zjednoczenie Chrześcijan-Ewangelików w Polsce; miało ono jednak ograniczone znaczenie, ponieważ powstało wskutek inicjatyw oddolnych bez udziału władz tych kościołów. Dzięki inicjatywie S-ego doszło do zbliżenia kierowanego przez niego Związku ze Stow. Wzajemnej Pomocy Ewangelicznych Chrześcijan i w r. 1937 utworzono Komitet Unii Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce oraz powołano w r. 1938 szkołę biblijną; S. był jednym z jej stałych wykładowców. Został też wiceprezesem powstałego w r. 1937 Komitetu Tymczasowego Ogólnoświatowego Związku Ewangelicznych Chrześcijan. Wszedł w skład zarządu powołanej na początku r. 1939 w Warszawie Federacji Ewangelików Polskich, do której należeli również przedstawiciele kościołów ewangelicko-augsburskiego i ewangelicko-reformowanego.
Ze Stanisławem Pilarskim opublikował S. artykuł Termiczna obróbka szarego żeliwa celem otrzymania optymalnych własności wytrzymałościowych („Wiad. Inst. Metalurgii i Metaloznawstwa oraz Zakł. Metalurgii i Metaloznawstwa Politechn. Warsz.” R. 3: 1936 nr 3) oraz referat Izotermiczna obróbka szarego żeliwa (tamże R. 5: 1938 nr 3), wygłoszony podczas Międzynarodowego Kongresu Odlewniczego (8–17 IX 1938) w Warszawie i Krakowie.
W czasie oblężenia Warszawy, we wrześniu 1939, pełnił S. służbę w Straży Obywatelskiej na Politechn. Warsz. Po wkroczeniu Niemców odmówił podporządkowania się ewangelikom niemieckim, formalnie wystąpił ze zboru i został w r. 1941 członkiem warszawskiej parafii ewangelicko-reformowanej. Do r. 1942 kierował pracą warsztatów i odlewni w Zakł. Badań Materiałów, utworzonym przez Czochralskiego w jednym z budynków Politechn. Warsz.; w odlewni wykonywane były m.in. części do konspiracyjnych drukarni polowych. W r. 1942 zorganizował na Politechnice (od 1 IV t.r. Państw. Wyższa Szkoła Techniczna) komórkę ZWZ-AK i kierował nią do wybuchu powstania warszawskiego 1944 r.; prowadził też stały nasłuch radiostacji zachodnich i przekazywał informację do „Biuletynu Informacyjnego AK”. W czasie powstania zorganizował i obsługiwał punkt obserwacyjny w gmachu głównym Politechniki, pełnił funkcję łącznika, uczestniczył w budowie schronów i umocnień oraz sprawował opiekę nad sanitariuszkami. Po upadku powstania wyszedł z Warszawy z cywilną ludnością i został umieszczony w obozie w Hanowerze; do wyzwolenia pracował tam w warsztatach samochodowych.
W r. 1945 wrócił S. do Warszawy i włączył się w reorganizację tamtejszego zboru ewangelicznych chrześcijan, w którym niebawem został zastępcą przełożonego. Zebrania organizował w swym mieszkaniu przy ul. Czynszowej (kaplica przy ul. Szerokiej uległa zniszczeniu w powstaniu), a następnie urządził nowy dom modlitwy przy ul. Targowej. Dn. 2 I 1946 złożył w Min. Administracji Publicznej pismo informujące o utworzeniu tymczasowego zarządu Związku Słowiańskich Zborów Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce, w którym pełnił funkcję sekretarza (formalnie wybrany w listopadzie t.r.). Odgrywał ważną rolę w zacieśnianiu współpracy polskich kościołów ewangelicznych i przyczynił się do powstania w lutym 1947 Unii Kościołów Ewangelicznych w Polsce (wszedł do komitetu tymczasowego), a następnie do utworzenia w maju 1947 Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego (został wybrany na sekretarza Najwyższej Rady Kościelnej). W l. 1947–8 prowadził bezskuteczne pertraktacje z Min. Administracji Publicznej w sprawie legalizacji statutu Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego. W r. 1948 był jednym z założycieli warszawskiej Szkoły Biblijnej Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego; wykładał tam homiletykę. Działał w Chrześcijańskiej Radzie Ekumenicznej jako referent transportowo-rozdzielczy Komitetu Odbudowy Kościelnej oraz sekretarz Komisji Pojednawczej. Podczas III Konferencji («konferencji braterskiej») Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego (4–6 VI 1949) w Warszawie pozbawiono go funkcji sekretarza Najwyższej Rady Kościelnej, co wiązało się z podporządkowaniem struktur Kościoła władzom komunistycznym.
W ramach przeprowadzonej w dn. 19–20 IX 1950 przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego akcji aresztowań 199 duchownych i świeckich działaczy kościołów ewangelicznych został S. zatrzymany 19 IX t.r. i przewieziony do budynku Min. Bezpieczeństwa Publicznego, a następnie umieszczony w więzieniu na Mokotowie. Oskarżono go o utrzymywanie w l. 1946–7 kontaktu z Deyneką, skazanym w r. 1949 w Bułgarii za szpiegostwo w tzw. procesie 15 pastorów. Dn. 5 I 1952 Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał S-ego na karę dziewięciu lat pozbawienia wolności; wyrok został zatwierdzony 8 II przez Najwyższy Sąd Wojskowy. S. odbywał karę w więzieniu w Sztumie, gdzie kierował laboratorium i wykładał na kursach samochodowych dla więźniów. Dn. 30 III 1955 Zgromadzenie Sędziów Najwyższego Sądu Wojskowego uchyliło wyrok i umorzyło postępowanie karne z braku dowodów winy; S. został 4 IV t.r. zwolniony. W dn. 31 V – 1 VI 1956 uczestniczył w Warszawie w posiedzeniu Rady Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego, a podczas odbywającego się tam II Synodu (29–30 IX t.r.) został do niej wybrany na trzyletnią kadencję. Starał się odzyskać dla zboru warszawskiego zabraną przez władze kaplicę przy ul. Targowej, ale do zwrotu nie doszło wskutek niespodziewanego sprzeciwu Prezydium Rady Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego. S. w styczniu 1958 zrezygnował z uczestnictwa w Radzie i wycofał się z czynnego udziału w życiu polskiego Kościoła, utrzymywał jednak kontakty z Kościołem Ewangelicznych Chrześcijan w Kanadzie i USA. Pracował w warsztatach samochodowych. Po przejściu na emeryturę zajął się badaniem dziejów Kościoła i opublikował m.in. książki: Ewangeliczni chrześcijanie. Ruch odrodzeniowo-reformatorski w historycznym Kościele chrześcijańskim. Rys historyczny (XIX–XX w.) (Wheaton–W. 1982) oraz Ivan Prochanov (Biographical Essay) (Toronto 1986). Przetłumaczył z języka rosyjskiego prace W. F. Marcinkowskiego „Kiedy ludzie staną się braćmi?” ([W.] 1983) i „Nauka i religia” ([W.] 1984). Ogłaszał artykuły w „Myśli Ewangelicznej” oraz opublikował wspomnienia w pracy „Politechnika Warszawska 1939–1945. Wspomnienia pracowników i studentów” (W. 1990). Zmarł 27 III 1993 w Warszawie, został pochowany 2 IV na cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym. Był odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1985).
S. był dwukrotnie żonaty; w pierwszym małżeństwie z Joanną z Niewiadomskich (1920–2009), artystką malarką, miał S. troje dzieci: Ewę Bogusławę, zamężną Bulską (ur. 1942), prawnika, historyka, dyrektora Urzędu Statystycznego w Warszawie i departamentów w Głównym Urzędzie Statystycznym, Hannę, zamężną Czarnocką (ur. 1945), pedagoga pracy, pracownika spółdzielczości mieszkaniowej, kuratora sądowego, i Andrzeja (ur. 1947), technika budowlanego. Po rozwodzie (1962) w drugim małżeństwie zawartym w r. 1965 miał z Euzebią Gruber (ur. 1945), technikiem chemikiem, księgową, córkę Agatę, zamężną Morgen (ur. 1967), filologa romańskiego.
W Warszawie, na konferencji „Obecność – spotkanie – dialog” córka S-ego, Ewa Bulska, przedstawiła 18 X 2010 wspomnienie o ojcu, a 2 II 2011 w Inst. Historii PAN oraz 31 III t.r. w Bibliotece Publicznej m. stoł. Warszawy wygłosiła prelekcję multimedialną „Sylwetki polskich protestantów – Ludwik Szenderowski – ojciec i syn, liderzy Związku Ewangelicznych Chrześcijan”.
Karski K., Noty biograficzne polskich działaczy ekumenicznych, „Studia i Dok. Ekumeniczne” R. 23: 2007 nr 1/2 s. 323; Kto był kim w Drugiej RP? (fot.); Wielka ilustrowana encyklopedia powstania warszawskiego, W. 2009 (supl.); – Michalak R., Kościoły protestanckie i władze partyjno-państwowe w Polsce (1945–1956), W. 2002; Mironczuk J., Polityka państwa wobec Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w Polsce (1947–1989), W. 2006; Modnicka N., Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce jako Kościół wyboru, Kr. 2000 s. 138–40, 152; Satora K., Podziemne zbrojownie polskie 1939–1944, W. 2001; Tomaszewski H. R., Wspólnoty chrześcijańskie typu ewangeliczno-baptystycznego na terenie Polski w latach 1858–1939, W. 2006; tenże, Wyznania typu ewangeliczno-baptystycznego wchodzące w skład Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w latach 1945–1956, W. [1991]; tenże, Zjednoczony Kościół Ewangeliczny 1947–1987, W. 2009 (fot.); – „Biul. IPN” 2004 nr 3 s. 22; „Kalendarz Chrześcijanina” 1977 s. 131–2; „Kalendarz Jubileuszowy” 1963 s. 65; „Myśl Ewang.” 1989 nr 10/12 s. 15–23 (fot.); „Stolica” R. 40: 1985 nr 22; „Życie Warszawy” 1993 nr 77–78 (nekrologi); – IPN w W.: sygn. 01236/1262, 01283/1529 k. 1–3, 6–11, sygn. 01283/1548 k. 21, 24–5, 75 (kopie akt w sekretariacie Kościoła Wolnych Chrześcijan w Kat.); – Mater. w posiadaniu autorki: Kopie dokumentów S-ego; – Informacje córki, Ewy Bulskiej z W., Mirosławy Weremiejewicz z W. oraz z Działu Ewidencji Studentów Politechn. Warsz.
Elżbieta Alabrudzińska