INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Łukasz Nagórski z Parzęczewa h. Ostoja      Fragment epitafium Łukasza Nagórskiego - Wiktor CZAJEWSKI, Katedra ś. Jana w Warszawie w 100 rocznicę zamienienia kolegjaty na katedrę, Warszawa 1899, s. 53 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl

Łukasz Nagórski z Parzęczewa h. Ostoja  

 
 
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Nagórski Łukasz z Parzęczewa h. Ostoja (zm. 1571), podkomorzy łęczycki, starosta garwoliński, marszałek dworu królewny Anny Jagiellonki. Pochodził ze średniej szlachty, z rodziny osiadłej w ziemi łęczyckiej. Był synem Wojciecha, dziedzica dóbr Zawada i Parzęczew w Łęczyckiem, skarbnika łęczyckiego i posesora wójtostwa we wsi królewskiej Orla (1518), zamordowanego w r. 1525 przez Zygmunta i Stanisława braci Pokrzywnickich, oraz Anny Parzęczewskiej. W r. 1547 otrzymał N. wakujący po śmierci Tomasza Sobockiego, kanclerza w. kor., urząd wojskiego łęczyckiego, w r. 1557 był koniuszym sióstr królewskich, a w r. 1564 marszałkiem dworu królewny Anny i podkomorzym łęczyckim. Stanowiska swego przy dworze nie wykorzystał, gdyż roli politycznej nie odgrywał, a w karierze urzędniczej nie posunął się wyżej. Po rodzicach odziedziczył N., wspólnie z bratem Stanisławem (wojskim i poborcą łęczyckim – 1539), Parzęczew, dla którego obaj w r. 1565 otrzymali zezwolenie na lokację na prawie miejskim niemieckim, 3 jarmarki roczne w dn. 24 VI, 15 VIII i 4 XII oraz targi tygodniowe w soboty. Dość znaczny majątek N-ego pochodził w większości z nadań królewskich i znajdował się głównie na Mazowszu. Wraz z bratem Stanisławem był N. posesorem wsi królewskiej Lubino w pow. łęczyckim, dzierżonej uprzednio w rodzie Parzęczewskich przez kilka pokoleń, oraz posesorem wójtostwa w tejże wsi, na którego wykupno otrzymał w r. 1545 konsens królewski. Wieś Lubino obaj bracia otrzymali w r. 1554 na wieczność. W r. 1556 z nadania królowej Bony był N. posesorem wsi Topolno i Osmolska Wieś w ziemi gostyńskiej, które to wsie w r. 1557 również dostał na wieczność. (Oba wieczyste nadania unieważniono w toku akcji egzekucyjnej dóbr królewskich). W r. 1560 otrzymał N. 150 fl. rocznej pensji na dochodach starostwa łomżyńskiego dożywotnio, a w r. 1564 zezwolenie królewskie na wykup sołectwa we wsi Osmolska Wieś. T. r. otrzymał w posesję wydzieloną ze starostwa osieckiego i przynoszącą 1 620 fl. rocznego dochodu, dzierżawę Rębków w woj. mazowieckim, obejmującą wsie: Rębków z folwarkiem Dąbrowa, Przekory, Izdebno, Wilkowyja i Stoczek. W r. 1564 był N. wójtem we wsiach Lewików i Przekory, a w r. 1569 starostą garwolińskim. W r. 1571 N. był wójtem w Niecieplinie (należącym do starostwa garwolińskiego) oraz otrzymał dożywocie na wsi Orla w starostwie łęczyckim, przeniesione po jego śmierci na wdowę. N. zmarł w r. 1571.

Z małżeństwa z Barbarą z Wielkich Kończyc Mniszchówną, córką Mikołaja (zob.), nie pozostawił potomstwa (syn Stanisław zmarł w dzieciństwie). Spadkobierczynie N-ego, siostry jego Barbara, żona Piotra Wężyka z Wojsławic, i Angieszka, żona Wawrzyńca Obidowskiego, prowadziły z wdową rozliczenia spadkowe. Barbara z Wielkich Kończyc zrezygnowała na rzecz obu sióstr ze swego prawa oprawnego do połowy dóbr Parzęczew w zamian za prawo do sum zapisanych N-emu na dobrach królewskich Topolno, Osmolska Wieś, Lubino i Orla. Wychodziła ona jeszcze dwukrotnie za mąż: 2. v. za Jana Firleja, woj. krakowskiego (zob.), i 3. v. za Jana Dulskiego, podskarbiego kor. (zob.).

 

Pomnik nagrobny N-ego wystawiony przez żonę Barbarę w kolegiacie Św. Jana w W. – nie zachował się; – Niesiecki; Uruski; – Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, Cz. I Mapa, plany. Cz. II Komentarz, indeksy, W. 1973; – Lustracja województwa mazowieckiego 1565, W. 1967–71 I, II; Lustracje województwa rawskiego 1564 i 1570, W. 1959; Matricularum summ., IV, V/1 nr 2063, 2925, 3025, 3031, 3032, 3072, 4340, 4351, V/2 nr 6864, 7521, 7525, 8854, 9474, 10790, 10798–10803, 10805; Starowolski, Monumenta Sarmatarum; – AGAD: Arch. Skarbu Kor. LVI G 5 f. 1, Metryka Lit. IV B 8 f. 410; B. Narod.: rkp. 3082 III 119–126v., 135–141v.

Maria Woźniakowa

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.