Dubs Marek (1801–1874), rabin lwowski, ur. we Lwowie jako syn bardzo zamożnego kupca i fabrykanta żydowskiego Fiszla D-a. Rodzina Dubsów była już znana we Lwowie w XVIII w.; jednego z jej członków, Jozuego D-a, znajdujemy w r. 1724 wśród seniorów kahału lwowskiego i ziemstwa rusko-bracławskiego. Marek D. otrzymał staranne wychowanie oraz gruntowne wykształcenie hebrajskie (Biblia, Talmud), niemniej jednak poznał literaturę polską i już w młodym wieku był jedynym może we Lwowie Żydem umiejącym w tym języku bezbłędnie przemówić. Dzięki swemu wychowaniu i wykształceniu hołdował D. postępowi, więc gdy w r. 1842 rząd zerwał z ortodoksją i zamianował w kahale lwowskim komisaryczny zarząd, złożony z zawodowej inteligencji, wówczas i D. otrzymał nominację i poświęcił dużo pracy i czasu ukulturalnieniu swych współwyznawców. Przyczynił się do założenia postępowej synagogi i szkoły normalnej żydowskiej, podpisał wraz z innymi członkami zarządu kahału i Templum kontrakt z pierwszym postępowym rabinem lwowskim, Abrahamem Kohnem, pisał i podpisywał liczne memoriały do Rządu centralnego o emancypację Żydów, a w r. 1848 wszedł w skład Rady Miejskiej, w której zasiadał prawie do śmierci. Gdy rząd zwołał pierwszy sejm galicyjski (1861), D. wystąpił jako pierwszy kandydat do tego ciała z programem autonomicznym (polskim) przeciw centraliście i kandydatowi rządowemu Majerowi Münzowi i wszedł w skład sejmu wraz z dwoma innymi Żydami (drem Samelsohnem z Krakowa i Majerem Kallierem z Brodów). Już na jednym z pierwszych posiedzeń sejmowych przedłożył wniosek (wraz z Samelsohnem) o zniesienie ograniczeń żydowskich na Radzie Miejskiej jakoteż i w sejmie. Zwalczał wniesiony statut miasta Lwowa, zawierający rozmaite ograniczenia ludności żydowskiej oraz podział gminy na katolicką i żydowską. D. był człowiekiem bogatym. Pieniędzy swych używał na cele społeczne, a także popierał literatów hebrajskich i uczącą się młodzież. Sam ogłaszał w czasopismach hebrajskich artykuły z zakresu archeologii i leksykografii hebrajskiej (Ocar Nechmod, nr 15, Kerem Chemed r. IX nr 4, 1856), wydał też oddzielnie wraz z Abrahamem Krochmalem i S. Modlingerem trzy rozprawy historyczne pod wspólnym tytułem: Sdej Cofim (Lwów 1860), korespondował z wielu uczonymi hebraistami, a szczególnie z Luzzatą i współpracował z A. H. Schorrem w czasopiśmie tegoż »Hechaluc« (Brody). W czasopismach polskich ogłosił szereg artykułów z zakresu ekonomii jak: Listy zastawne i dobra ziemskie, Moneta brzęcząca i pieniądze papierowe, Pańszczyzna (Dod. do Gazety Lwowskiej), napisał też powieść historyczną pt. Historia ruchu synajskiego w Polsce, której pierwszy rozdział ogłosił w Dzienniku Literackim z r. 1860. D. umarł we Lwowie dn. 15 IX 1874. Zostawił majątek oceniany na milion guldenów.
Bałaban, Dzieje Żydów w Galicji, 1916; tenże, Historia synagogi postępowej we Lwowie, 1937; Friedmann, Die galiz. Juden im Kampfe um ihre Gleichberechtigung, Frankfurt a/M. 1929; Pamiętnik Józefa Margoszesa, New York 1936 (żyd.) (tamże rodowód Margoszesów i ich koligacje z Dubsami); Weinryb B., Stosunek Żydów polskich do Wrocławia (hebr.); Tarbic, Jerozolima IX (1938), s. 100; Zeitlin Wiliam, Bibliografia hebraica postmendelsohniana, s. 424; Wertheimers, Jahrbuch f. Israeliten, I 44; Koziebrodzki Wł., Raport czynności galicyjskiego sejmu 1861–83, Lw. 1885 passim; W. Enc. Il.
Majer Bałaban