INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Marek Dubs  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1939-1946 w V tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Dubs Marek (1801–1874), rabin lwowski, ur. we Lwowie jako syn bardzo zamożnego kupca i fabrykanta żydowskiego Fiszla D-a. Rodzina Dubsów była już znana we Lwowie w XVIII w.; jednego z jej członków, Jozuego D-a, znajdujemy w r. 1724 wśród seniorów kahału lwowskiego i ziemstwa rusko-bracławskiego. Marek D. otrzymał staranne wychowanie oraz gruntowne wykształcenie hebrajskie (Biblia, Talmud), niemniej jednak poznał literaturę polską i już w młodym wieku był jedynym może we Lwowie Żydem umiejącym w tym języku bezbłędnie przemówić. Dzięki swemu wychowaniu i wykształceniu hołdował D. postępowi, więc gdy w r. 1842 rząd zerwał z ortodoksją i zamianował w kahale lwowskim komisaryczny zarząd, złożony z zawodowej inteligencji, wówczas i D. otrzymał nominację i poświęcił dużo pracy i czasu ukulturalnieniu swych współwyznawców. Przyczynił się do założenia postępowej synagogi i szkoły normalnej żydowskiej, podpisał wraz z innymi członkami zarządu kahału i Templum kontrakt z pierwszym postępowym rabinem lwowskim, Abrahamem Kohnem, pisał i podpisywał liczne memoriały do Rządu centralnego o emancypację Żydów, a w r. 1848 wszedł w skład Rady Miejskiej, w której zasiadał prawie do śmierci. Gdy rząd zwołał pierwszy sejm galicyjski (1861), D. wystąpił jako pierwszy kandydat do tego ciała z programem autonomicznym (polskim) przeciw centraliście i kandydatowi rządowemu Majerowi Münzowi i wszedł w skład sejmu wraz z dwoma innymi Żydami (drem Samelsohnem z Krakowa i Majerem Kallierem z Brodów). Już na jednym z pierwszych posiedzeń sejmowych przedłożył wniosek (wraz z Samelsohnem) o zniesienie ograniczeń żydowskich na Radzie Miejskiej jakoteż i w sejmie. Zwalczał wniesiony statut miasta Lwowa, zawierający rozmaite ograniczenia ludności żydowskiej oraz podział gminy na katolicką i żydowską. D. był człowiekiem bogatym. Pieniędzy swych używał na cele społeczne, a także popierał literatów hebrajskich i uczącą się młodzież. Sam ogłaszał w czasopismach hebrajskich artykuły z zakresu archeologii i leksykografii hebrajskiej (Ocar Nechmod, nr 15, Kerem Chemed r. IX nr 4, 1856), wydał też oddzielnie wraz z Abrahamem Krochmalem i S. Modlingerem trzy rozprawy historyczne pod wspólnym tytułem: Sdej Cofim (Lwów 1860), korespondował z wielu uczonymi hebraistami, a szczególnie z Luzzatą i współpracował z A. H. Schorrem w czasopiśmie tegoż »Hechaluc« (Brody). W czasopismach polskich ogłosił szereg artykułów z zakresu ekonomii jak: Listy zastawne i dobra ziemskie, Moneta brzęcząca i pieniądze papierowe, Pańszczyzna (Dod. do Gazety Lwowskiej), napisał też powieść historyczną pt. Historia ruchu synajskiego w Polsce, której pierwszy rozdział ogłosił w Dzienniku Literackim z r. 1860. D. umarł we Lwowie dn. 15 IX 1874. Zostawił majątek oceniany na milion guldenów.

 

Bałaban, Dzieje Żydów w Galicji, 1916; tenże, Historia synagogi postępowej we Lwowie, 1937; Friedmann, Die galiz. Juden im Kampfe um ihre Gleichberechtigung, Frankfurt a/M. 1929; Pamiętnik Józefa Margoszesa, New York 1936 (żyd.) (tamże rodowód Margoszesów i ich koligacje z Dubsami); Weinryb B., Stosunek Żydów polskich do Wrocławia (hebr.); Tarbic, Jerozolima IX (1938), s. 100; Zeitlin Wiliam, Bibliografia hebraica postmendelsohniana, s. 424; Wertheimers, Jahrbuch f. Israeliten, I 44; Koziebrodzki Wł., Raport czynności galicyjskiego sejmu 1861–83, Lw. 1885 passim; W. Enc. Il.     

Majer Bałaban

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Tytus Chałubiński

1820-12-29 - 1889-11-04
lekarz
 
 

Leopold Horowitz

1837-02-02 - 1917-07-22
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stanisław Karpowicz

1864-02-24 - 1921-06-16
pedagog
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.