Działyński Mikołaj, h. Ogończyk (um. między 1490 a 1498), wojewoda inowrocławski. Ojcem jego był Piotr, podkomorzy dobrzyński, pochodzący z jednego z najstarszych rodów dobrzyńskich. Piotr otrzymał przy podziale rodzinnego majątku w r. 1413 wieś parafialną Działyń nad Drwęcą. Odtąd zaczął się nazywać z Działyna lub Działyński. Przywilej piotrkowski Władysława Jagiełły podpisał Piotr D. jako świadek.
Za młodu, w okresie wojny trzynastoletniej, brał D. udział w walkach z Krzyżakami. W tym okresie, w 1464, powierzył D-mu biskup Jakub z Sienna dowództwo załogi obronnej na grodzie biskupim we Włocławku, zażegnawszy bunt zaciężnych, grożących złupieniem miasta z powodu zaległego żołdu. Około 1472 r. był D. dworzaninem króla Kazimierza Jagiellończyka. W roku 1479 występował jako kasztelan dobrzyński. W l. 1484–90 (1498?) był wojewodą inowrocławskim. W owych latach zaostrzonych stosunków króla ze stanami pruskimi otrzymał D. polecenie (1485) wykupienia starostwa brodnickiego. Dzierżawił liczne dobra królewskie na Kujawach. Był zaufanym Kazimierza Jagiell., który w 1487 r. delegował go na zjazd z książętami pomorskimi prawdopodobnie w związku z groźbą wojny tureckiej, na którą żądał król zasiłku od Stanów Pruskich. W r.1487 domagał się D. od wojewody pomorskiego przekazywania mu listów po łacinie: »a… listu niemieckiego, któryś nam Wasza Wysokość… przysłał, nikt nam nie mógł wyłożyć. Za czym prosimy Waszą Wys., abyś zechciał przekazywać nam zawsze listy łacińskie, a gdyby jakie brzmiały po niemiecku, abyś je przepisał na łacinę«. Zastrzeżenie D-go co do listów pisanych przez dygnitarzy pruskich i pomorskich po niemiecku było objawem zmagań polskości z niemczyzną na terenach graniczących z Pomorzem, których to zmagań D. był typowym przedstawicielem.
D. był żonaty z Febronią Danaborską h. Topór, córką Włodka, starosty nakielskiego, i ks. Raciborskiej Katarzyny. Zostawił dwie córki i syna Mikołaja.
Biliński A., Szlachta ziemi dobrzyńskiej za ostatnich Jagiellonów, przygot. do druk. Wdowiszewski Z., wyd. Inst. Pop. Nauki, W. 1922; Boniecki; Czaplewski P. ks., Senatorowie, Rocz. T. Nauk. w Tor. XXVI–XXVIII; Górski K., Pierwsze czterdziestolecie Prus Królewskich (1466–1506), Rocz. Gd. t. XI, 1937–38; Morawski M. ks., Monografia Włocławka, 1933; Niesiecki; Sprawozdania Komisji Hist, sztuki VI; Długosz, Historia XII, Op. Om. V; M. M. Ae. 14, Cod. ep. III s. 340; Wierzbowski, Matr. R. P. Summ. I–II.
Red.