INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Mikołaj Ossoliński (z Balic i Ossolina) h. Topór  

 
 
brak danych - 1459, po 25 VI
Biogram został opublikowany w 1979 r. w XXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Ossoliński Mikołaj (właściwie Mikołaj z Balic i Ossolina) h. Topór (zm. 1459), kasztelan wojnicki. Był najmłodszym synem kaszt. wiślickiego Jana (zob.) i Elżbiety, bratem Jana, kaszt. radomskiego (zob.) i bratem przyrodnim Andrzeja Balickiego (zob.). Lata sprawne osiągnął przed r. 1404, kiedy z bratem Janem uczestniczył w roczkach sądowych w Stobnicy (Stopnicy). Kasztelanię radomską objął po bracie w r. 1437. Z tytułem tym pieczętował akt antyhusyckiej konfederacji korczyńskiej z r. 1438, a na grudniowym sejmie piotrkowskim testował przywilej dla szlachty wielkopolskiej. Rychło wyruszył z Władysławem na Węgry w towarzystwie bratanka Jana i zapewne także bratanka Hińczy z Balic (zob.). O. odbył całą kampanię węgiersko-turecką, zaniedbując własne sprawy w kraju. (Np. w r. 1441 nie stawił się na termin przeciw Elżbiecie, żonie Tomka z Królewic, o prawo bliższości do części w Rafałowicach). W trakcie tej kampanii król zapisał O-emu i jego bratankom znaczne sumy (częściowo tytułem zabezpieczenia pożyczki) na tenucie ojcowskiej. O. otrzymał także zapis na węgierskim mieście «Maschowcze». Występował kilkakrotnie jako relator dokumentów królewskich. W r. 1440 był gwarantem glejtu króla dla Władysława z Gary, bana Maczwy. W r. 1443 przebywał krótki czas w kraju, najpewniej z misją od króla w sprawie posiłków na dalszą wyprawę węgiersko-turecką. T. r. objął kasztelanię wojnicką po rezygnacji Rafała z Jarosławia. Na stałe wrócił do Polski w październiku 1444. W czerwcu 1445 bawił w Głogowie, ustalając warunki rocznego rozejmu z książętami opolskimi Bernardem i Bolesławem. Przebywał często na dworze królewskim, brał udział w sejmach i objazdach po kraju, uczestniczył w wielu sesjach nadwornego sądu królewskiego i zjazdach generalnych krakowskich, z których nawet jeden nie doszedł do skutku z powodu jego nieobecności. W r. 1448 był członkiem polubownego sądu w sporze bpa Zbigniewa Oleśnickiego ze star. spiskim Mikołajem Komorowskim w sprawie zastawu zamków Lubowli i Podolińca. W r. 1450 na sejmie piotrkowskim przywiesił pieczęć do statutów solnych.

Do r. 1436 O. dziedziczył majątek wspólnie z bratem Janem, a po jego śmierci – z jego synami. Sprawom majątkowym poświęcał wiele uwagi. W r. 1437 kupił za 300 grzywien od krewniaczki Anny, córki Zakliki z Balic, a żony Mikołaja z Pasimiechów, jej części w Balicach, Burowie i Szczeglicach. W r. 1438 kupił za 45 grzywien od Piotra z Różnicy dom w Krakowie blisko domu Jana z Biórkowa. Po powrocie z Węgier do końca życia nękały go ciągłe kłopoty finansowe i często zastawiał sam lub z bratankami części swych dóbr bądź szlachcie, bądź też bogatym mieszczanom krakowskim. Np. w l. 1450–1 był winien 350 grzywien Żegocie z Czernichowa, pożyczył od Mikołaja Płazy z Sieciechowic 800 grzywien, wspólnie z bratankiem Andrzejem zastawił za 700 zł części w Balicach, Burowie i Szczeglicach Stanisławowi Jelitce z Podstolic; w r. 1456 O. pożyczył od tegoż Stanisława kolejne 300 zł pod zastaw całego Burowa, a w r. 1459 spłacił mu zaledwie 100 zł. O. zmarł w r. 1459, po 25 VI.

O. był żonaty z Małgorzatą z Rębielic Szlacheckich, córką Jarosława z Jedlnej, której w r. 1443 zapisał 600 grzywien posagu i wiana na swych dobrach; żyła ona jeszcze w r. 1472, kiedy to Kazimierz Jagiellończyk zezwolił Zbigniewowi z Tęczyna wykupić z jej rąk zamek Ojców z wsiami. O. nie pozostawił potomstwa, a jego majątek ziemski odziedziczył syn jego brata Jana – Andrzej.

 

Dworzaczek; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy, s. 46–7, 179; Kwiatkowski S., Urzędnicy kancelaryjni, koronni i dworscy z czasów Władysława III Warneńczyka, Kr. 1884 s. 19; – Bobrzyński M., Smolka S., Jan Długosz, Kr. 1893 s. 321, 325; Polaczkówna H., Księga bractwa św. Krzysztofa na Arlbergu w Tyrolu, „Mies. Herald.” R. 10: 1931 s. 148–50; – Arch. Kom. Prawn., Kr. 1907 VIII; Arch. Sanguszków, II; Cod. epist. saec. XV, II; Cod. Pol., IV; Dokumenty sądu ziemskiego krakowskiego 1303–1453, Oprac. Z. Perzanowski, Wr. 1971; Kod. m. Kr., I; Kod. Mpol., IV; Kod. tyniecki; Kod. Wpol., V; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 nr 136; Monumenta iuris, Vol. 2: Knigi pol’skoj koronnoj metriki XV stoletija, W. 1914; Sprawozdanie z poszukiwań na Węgrzech, Kr. 1919 nr 90; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 1850–1, 2272, 2913a, 3270, 3344, 3395, s. 543, 551, 559, 561, 571, 573, 581–2, 600, 651; Vol. leg., I 170; Zbiór dok. mpol., II 448, 502–3, 581–2, III 660, 686–7, 692, 793, V 1424, VIII 227, 2280, 2486–8, 2490, 2493; – Arch. Państw. w Kr.: Terr. Crac., t. 6 s. 63, 78, 163, 167, 344, t. 11 s. 25–26, 528, 555, t. 12 s. 61, 178, 185, 233, 330, t. 14 s. 44, 57–59, 212, 215, 307, t. 13 s. 41, 66, 74, 376, 380, t. 15 s. 4–10, 43–44, t. 150 s. 63, 140, 278, 345, t. 151 s. 43, 153.

Franciszek Sikora

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.