Mikołaj z Woli (zm. 1346 lub 1347), kasztelan kruszwicki i starosta kujawski. Rodowód jego nie da się określić, ponieważ M. nie występuje w sprawach rodzinnych ani majątkowych, a na Kujawach istnieje kilka poświadczonych już w średniowieczu wsi o nazwie Wola. W r. 1330 należał do obrońców obleganego przez Krzyżaków zamku biskupów kujawskich w Raciążku; wzięty do niewoli, został z niej wykupiony przez bpa Macieja z Gołańczy. Zapewne jeszcze przed utratą Kujaw (1332) otrzymał podkomorstwo brzeskie; poświadczony jest na tym urzędzie dopiero w r. 1341, nie ma jednak dowodów, aby Kazimierz Wielki czynił nominacje dla obszarów okupowanych przez Zakon. W t. r. przebywał jako asesor sądu ziemskiego w odzyskanym na mocy rozejmu Inowrocławiu. Między tą datą a początkiem 1345 r. przeszedł na urząd kasztelana kruszwickiego; w jakiś czas po pokoju kaliskim powierzył mu król również powołaną do życia funkcję starosty całych Kujaw. Z tytułem kasztelana bądź starosty M. występuje na kilku dokumentach Kazimierza Wielkiego z l. 1345–6. Piastując obydwie godności, zmarł 31 X (wg nekrologu strzeleńskiego) w r. 1346 lub 1347, bowiem latem 1348 starostwo kujawskie znajdowało się już w posiadaniu Przedbora z Koniecpola.
Bieniak J., Odzyskanie zachodnich Kujaw przez Kazimierza Wielkiego w 1337 roku, „Zap. Hist.” R. 39: 1974 z. 3 s. 87–8, 94–5; tenże, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300–1306, Tor. 1969; – Acta capitulorum, II 539; Cod. Pol., II; Długosz, Historia, (Wyd. 1.), III; Kod. Wpol., II; Mon. Pol. Hist., V 759 (Liber mortuorum monasterii Strzelnensis); – WAP w Bydgoszczy: Koronowo Kl. A 70.
Janusz Bieniak