INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Paweł Garus  

 
 
1867-01-06 - 1936-06-23
Biogram został opublikowany w latach 1948-1958 w VII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Garus Paweł (1867–1936), chłop śląski, bibliotekarz Tow. Czytelni Ludowych. Ur. 6 I we wsi Kryry w pow. pszczyńskim na Śląsku jako syn tamtejszego wójta. Przez 8 lat chodził do szkoły niemieckiej, gdzie wszelkimi sposobami starano się zastosować i do niego system germanizatorski, zaradziła jednak temu polska atmosfera domu rodzinnego G-a. Brat jego Jan w r. 1888 zorganizował jedną z najstarszych bibliotek T. C. L. na Śląsku w Kryrach. Od początku Paweł pomagał w jej prowadzeniu. Stale wzrastający księgozbiór zwrócił na siebie uwagę władz pruskich; w r. 1895 doszło do pierwszej rewizji przeprowadzonej przez żandarmerię, a wkrótce potem zabroniono prowadzenia biblioteki i nawet chciano ją skonfiskować. Na czas jednak ukryli ją bracia i odtąd już tylko Paweł potajemnie nią zawiadywał. W r. 1896 ożenił się i osiadł na samodzielnym 14-morgowym gospodarstwie. W r. 1897 Zarząd główny T. C. L. w Poznaniu mianował go swym bibliotekarzem w Kryrach. Biblioteczka szybko wzrastała i w r. 1906 liczyła wcale pokaźną liczbę 667 dzieł. Po pierwszej wojnie światowej G. oprócz propagowania czytelnictwa zajął się szerszą pracą społeczną wśród ludu śląskiego. Założył w Kryrach towarzystwo śpiewackie, brał udział w pracach plebiscytowych, oddawał większe usługi w okresie powstań śląskich, zwłaszcza trzeciego. Wówczas to wraz z dwoma synami zgłosił się do szeregów powstańczych (1921), jednak ze względu na podeszły wiek został wycofany do prac pozafrontowych. Między drugim a trzecim powstaniem podjął się niebezpiecznej i ryzykownej pracy zwożenia broni i ukrywania jej we własnych zabudowaniach, skąd przewożono ją dalej do powiatów zabrskiego, gliwickiego i kozielskiego. Do śmierci kierował G. biblioteką T. C. L. w Kryrach, a kiedy wskutek szczupłych funduszów brakowało w niej nowości, to z własnego księgozbioru pożyczał chłopom książki. Zmarł 23 VI 1936 r. G. był jednym z szarych, mniej głośnych budzicieli polskości na Śląsku; dzięki jego pracy w ciągu 48 lat książka polska wykarmiła niejedno serce śląskie pięknem słowa polskiego i szlachetnością myśli polskiej.

 

Stasiak P., »Wielki czytelnik« Paweł Garus w Kryrach, »Silva Rerum«, 1937, z. 7, s. 172–5; Kisielewski J., Światła w mroku. Pięćdziesiąt lat pracy T. C. L. Poznań 1930, s. 70, tam na s. 53 fotografia G-a.

Stanisław Szczotka

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Brandt

1841-02-11 - 1915-06-12
malarz
 

Jan Ciecierski

1899-03-08 - 1987-02-20
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Marian Merenholc

1912-05-15 - 1944-09-30
działacz socjalistyczny
 

Adam Osser

1863-10-27 - 1932-09-09
kupiec
 

Henryk Redlich

1838 lub 1840 - 1884-11-07
sztycharz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.