INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Piotr Siemaszko (Siemaszkowicz)  

 
 
brak danych - 1 poł. 1560
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siemaszko (Siemaszkowicz) Piotr h. własnego (zm. 1560), starosta krzemieniecki królowej Bony, pisarz hospodarski. Był synem Michajły i Marii Sygnatorówny, bratem Bohdana (zob.).

Wg herbarzy w młodości S. kształcił się i zajmował wojaczką. Karierę publiczną rozpoczął od służby u kaszt. wileńskiego, marszałka nadwornego oraz hetmana lit. Jerzego Radziwiłła (nie u woj. wileńskiego Olbrachta Gasztołda, jak podał A. Kamieński). W końcu 1532 r. Radziwiłł, po przegranym procesie z Boną o granice między dobrami Kotra pod Grodnem a Żorosławką królowej, wysłał do niej S-ę z poselstwem usprawiedliwiającym dotychczasowe postępowanie. Również S., razem z matką i pozostałym rodzeństwem, toczył z królową proces o prawa do wójtostwa łuckiego. Dn. 30 IX 1536 zapadł wyrok królewski, przysądzający królowej prawo wykupu za 150 kóp gr. lit. części wójtostwa należącej do Siemaszków. Z kolei 10 I 1537, już z tytułem pisarza kaszt. wileńskiego J. Radziwiłła, S. poświadczył w Czartorysku zapis Wasyla Czyża, koniuszego dwornego dla żony Hanny z Czartoryskich. Po śmierci Radziwiłła (1541) związał się z dworem królewskim. W r. 1546 pomagał bratu w zarządzaniu należącym do Bony starostwem kowelskim, zaś 28 X 1547 wystąpił po raz pierwszy z tytułem dworzanina Zygmunta Augusta. Król posyłał go wówczas w charakterze komisarza do rozstrzygania spraw granicznych między dobrami szlacheckimi na Wołyniu.

W 2. poł. 1549 r. królowa Bona powierzyła S-ce w zarząd swoje star. krzemienieckie na Wołyniu (z tytułem starosty wystąpił już 7 IX t.r.). Podczas pełnienia urzędu pobierał pensję w wysokości 100 kóp gr. lit. Prócz spraw gospodarczych do kompetencji S-i należała również troska o obronę Krzemieńca narażonego na najazdy tatarskie. Wg ordynacji Bony z 3 IV 1552 w wypadku ogłoszenia służby wojennej miał wystawić ze swego urzędu poczet zbrojny liczący 30 koni. Za jego starostwa w r. 1552 przeprowadzono lustrację zamku krzemienieckiego. Królowa dwa razy (4 IV 1552 i 7 I 1553) wyznaczała go w skład komisji do rozgraniczenia star. kowelskiego z dobrami star. łuckiego Andrzeja Sanguszki. Jako starosta krzemieniecki S. został poinformowany listem Zygmunta Augusta z końca grudnia 1551 o uchwaleniu przez sejm lit. srebrszczyzny przeznaczonej na obronę przed Tatarami. W poł. r.n., w obawie przed niebezpieczeństwem tatarskim, król polecił mu, aby pozostał z połową swego pocztu na zamku w Krzemieńcu.

W r. 1553 wraz z woj. połockim Stanisławem Dowojną i marszałkiem hospodarskim Ostafim Wołłowiczem uczestniczył S. w poselstwie wielkim wysłanym do Moskwy w celu przedłużenia kończącego się rozejmu. Poselstwo zostało przyjęte przez Iwana Groźnego 24 VIII t.r. i, mimo kłopotów wynikłych z odmowy uznania tytułu carskiego Iwana, udało mu się 12 IX t.r. uzyskać przedłużenie rozejmu na dwa lata, poczynając od marca 1554. W pełnomocnictwie Zygmunta Augusta wystawionym dla posłów 28 IV 1553 S. nazwany jest diakiem hospodarskim, zaś w czasie poselstwa tytułował się on pisarzem J.K.M. (po raz ostatni 9 IX 1553). Zapewne urząd pisarza sprawował S. tylko podczas poselstwa, gdyż po powrocie na Litwę występował wyłącznie jako starosta krzemieniecki. Błędnie przyjmuje się, iż otrzymał wówczas urząd chorążego ziemi wołyńskiej. W poł. 1554 r. S. został wezwany osobnym listem królewskim na sejm walny zwołany do Wilna na koniec roku. Jesienią t.r. przebywał w Wilnie i uczestniczył w rozmowach z posłem Iwana Groźnego – Fiodorem Wokszarinowem, który przybył z oznajmieniem o zdobyciu Astrachania przez Moskwę. Po wyjeździe Bony z Polski w r. 1556 S. utrzymał w swym ręku star. krzemienieckie. Na tym urzędzie pozostawał jeszcze 4 X 1558, kiedy jako jeden z sędziów polubownych uczestniczył w Czetwertni w rozdziale dóbr kniaziów Czetwertyńskich. S. był w r. 1545 właścicielem Dobratynia i połowy Sielca na Wołyniu. Wspólnie z matką trzymał Omelanik pod Łuckiem oraz Ozdeniż z mytem na drodze z Łucka do Brześcia Lit. S. był wyznawcą prawosławia. Zmarł w 1. poł. 1560 r.

Był S. żonaty z Zofią (zm. 1576), córką Piotra Bohowityna Szumbarskiego, której zapisał 23 XII 1552 sumę 1 200 kóp gr. lit. na Dobratynie. Miał z nią liczne potomstwo, czterech synów: Jakuba (zm. przed r. 1576), Jarosza (zm. po r. 1583), Piotra (zm. po r. 1583) i Wasyla, chorążego wołyńskiego (zm. po r. 1611) oraz trzy córki: Anastazję, zamężną za Wasylem Pawłowiczem, Annę, żonę Fiodora Zahorowskiego, oraz Aleksandrę, która wyszła za kniazia Andrzeja Kurbskiego (zob.).

 

Boniecki, Poczet rodów; Niesiecki, (błędnie star. łucki); Okolski, II 15 (podaje h. Łabędź); Urzędnicy centralni i dygnitarze W. Ks. Lit. XIV–XVIII wieku, Oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, Kórnik 1994; Wolff, Kniaziowie lit.-rus., s. 450; tenże, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Hist. dyplomacji pol., I; Kamieński A., Kariera rodu Siemaszków w XV–XVII wieku, „Lituano-Slavica Posnaniensia” T. 3: 1989 s. 185–7; Ljubavskij M., Litovsko-russkij sejm, Moskva 1900 s. 52, 72, 84; Pociecha W., Królowa Bona, P. 1958 III 105, 137, 200–2, 236; Stecki T. J., Wołyń pod względem statystycznym, historycznym i archeologicznym, Lw. 1871 II 143–4; – Arch. Jugo-Zap. Rossii, Cz. 7 t. 2, Cz. 8 t. 4, 5, 6; Arch. Sanguszków, IV, V, VI; Beršadskij S. A., Russko-evrejskij archiv, S.-Pet. 1882 II 56, 59; Kniga posol’skaja metriki V. Kn. Lit., Sost. M. Obolenskij, I. Danilovič, Moskva 1843 I 91, 165; Pamjatniki diplomatičeskich snošenij Moskovskago gosudarstva s Pol’sko-litovskim, Sost. G. F. Karpov, w: Sbornik Imperatorskogo russkago istoričeskago obščestva, Pet. 1887 LIX 381–420, 455–6; Źródła Dziej., VI 41, 62, 86; – AGAD; Metryka Lit., nr 204 s. 349–357, nr 212 s. 644–654, 899–903, nr 213 s. 58, 96, 97, 191–192, 229–230, 245–247, 249, nr 215 s. 215, tzw. Metryka Lit. III A 28 k. 245v.–247; Ross. gosud. arch. drevnich aktov w Moskwie: fond 389 (Metryka Lit.) nr 37 k. 97–100.

Henryk Lulewicz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.