Schmidt-Madaliński Roman Jan (1890–1981), ekonomista, dyrektor Szkół Zgromadzenia Kupców, przedsiębiorca, działacz w zakresie organizacji pracy. Ur. 1 XI w Warszawie, był synem Ludwika Schmidta, zawiadowcy zajezdni tramwajów miejskich w Warszawie, i Heleny z Madalińskich. Ok. r. 1928 S. uzyskał urzędową zgodę na noszenie podwójnego nazwiska Schmidt-Madaliński.
S. uczył się w Warszawie, brał udział w strajku szkolnym 1905 r. Ukończył szkołę handlową Artura Jeżewskiego w Warszawie, a następnie studiował przez dwa semestry w Wyższej Szkole Handlowej w Lipsku. Pracę rozpoczął w r. 1908 jako praktykant biurowo-warsztatowy początkowo w fabryce waty «Alba» w Warszawie, a następnie w Warszawskim Biurze Technicznym «Bryliński i Korsak». Od stycznia 1911 do października 1913 pracował w wydziale wekslowym Domu Bankowego H. Wawelberga (przekształconego w r. 1912 na Bank Zachodni). W czasie pierwszej wojny światowej S. działał w r. 1915 w Komitecie Pomocy Sanitarnej. Od sierpnia 1915 do lutego 1916 był podkomisarzem Straży Obywatelskiej m. st. Warszawy, w r. 1916 kierownikiem Sekcji Statystycznej Centralnego Komitetu Wyborczego w Warszawie. Od jesieni 1915 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie; dyplom ukończenia tej uczelni uzyskał w czerwcu 1917. Ukończył także wyższe kursy administracyjne przy Uniw. Warsz. Od sierpnia 1917 do lutego 1918 był sekretarzem Komisji Statystycznej Centralnego Tow. Rolniczego w Łukowie. Równocześnie uczył historii powszechnej w Szkole Realnej im. T. Kościuszki w Łukowie.
W l. 1918–23 S. był urzędnikiem, a następnie sekretarzem generalnym Stowarzyszenia Kupców Polskich w Warszawie; zajmował się organizacją oddziałów tego stowarzyszenia na prowincji, był współzałożycielem w r. 1919 „Tygodnika Handlowego”, organu stowarzyszenia, a także inicjatorem założenia gimnazjów handlowych w Mławie i Częstochowie w r. 1922. Ochotniczo brał udział w wojnie polsko-sowieckiej w r. 1920. W l. 1922–3 był sekretarzem sekcji mody i wzornictwa Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. W r. 1923 otworzył w Warszawie «Dom Handlowy. Roman Schmidt i Ska», którym kierował i był jego współwłaścicielem do r. 1926. Firma uczestniczyła w r. 1924 w organizacji Wystawy Polskiej w Konstantynopolu, a w l. 1925 i 1926 współdziałała w organizacji I i II Targów Poznańskich. W l. 1926–8 był dyrektorem oddziału warszawskiego firmy «Elektrolux» i równocześnie kierownikiem warsztatu remontowego tejże firmy. W r. 1928 S.-M. został kierownikiem działu chłodni w firmie «Elibor» Spółka Akcyjna Handlowo-Przemysłowa «Ł. J. Borkowski». W związku z tą pracą ukończył specjalne kursy chłodnicze w Berlinie.
W l. 1929–34 S.-M. był dyrektorem warszawskich Szkół Zgromadzenia Kupców oraz Instytutu Praktycznej Wiedzy Handlowej, gdzie w l. 1931–3 organizował roczne kursy zawodowe dla wyższych urzędników bankowych. W r. 1931 był również wykładowcą naukowej organizacji pracy na kursie dla dyrektorów handlowych w Instytucie Naukowej Organizacji Pracy w Warszawie. W r. 1932 uzyskał dyplom Min. WRiOP, uprawniający do nauczania w szkołach zawodowych. Na zlecenie tegoż ministerstwa zorganizował w r. szk. 1932/33 kurs pedagogiczno-metodyczny dla wizytatorów i dyrektorów szkół zawodowych i kursem tym kierował.
W l. 1934–5 S.-M. był szefem sprzedaży wyrobów specjalnych (oświetlenie przemysłowe, wskaźniki prądu, żarówki specjalne itp.) oddziału warszawskiego firmy «Philips», w r. 1935 kierownikiem oddziału warszawskiego Państwowego Zakładu Radiotechnicznego, zaś w l. 1935–6 dyrektorem kolejno: fabryki mydła i kosmetyków «Wł. Adamczewski i Ska» w Warszawie, a następnie fabryki farb, lakierów i materiałów izolacyjnych «J.A. Krausse» w Warszawie. W l. trzydziestych zamieszczał w „Tygodniku Handlowym”, „Gazecie Handlowej” i w „Przeglądzie Organizacyjnym” artykuły głównie na tematy organizacji sprzedaży i reklamy w Polsce i w Europie Zachodniej. Od r. 1935 miał własne «Biuro Techniczno-Handlowe R. J. Schmidt-Madaliński» przy ul. Mazowieckiej 11 w Warszawie, gdzie wykonywał naprawy i prowadził sprzedaż obrabiarek do drewna i metalu, silników elektrycznych i spalinowych, lokomobil i kotłów parowych, pasów pędnych i różnych artykułów technicznych. Firma S.-M-ego miała przedstawicielstwa na Warszawę i woj. warszawskie wyrobów fabryki pasów pędnych «Inż. Józef Janicki» w Łodzi, wyrobów młynarskich firmy «Herkules» Jana Muehsama w Warszawie oraz «Zakładów Wielkich Pieców» w Ostrowcu Świętokrzyskim w zakresie sprzedaży transporterów i bagrów koparek. Firmę S.-M-ego zamknęły władze niemieckie we wrześniu 1942, a jej majątek został skonfiskowany. W czasie powstania warszawskiego 1944 r. S.-M. przebywał na Mokotowie. W końcu września 1944 przeszedł przez obóz w Pruszkowie, z którego udało mu się wydostać wraz z rodziną. Zamieszkał w Grodzisku Mazowieckim.
W r. 1945 S.-M. przeniósł się do Łodzi, gdzie w r.n. otworzył przy ul. Zamenhofa 2 analogiczną do warszawskiej firmę «Biuro Techniczno-Handlowe». Od stycznia 1948 uruchomił także podległe firmie «Warsztaty Remontu Maszyn». Firma produkowała i remontowała głównie urządzenia dla przemysłu farmaceutycznego, spożywczego i włókienniczego. Prowadziła przedstawicielstwa na Łódź i woj. łódzkie Kopalni Glinki Kaolinowej Wł. Wędrychowskiego w Suchedniowie i Wytwórni Młynów «Herkules» J. Muehsama w Warszawie. Po upaństwowieniu firmy w maju 1950 S.-M. pozostał do lutego 1951 jej kierownikiem technicznym i administracyjnym. Równocześnie w marcu 1950 otrzymał od Cechu Rzemiosł Metalowych i Elektromechanicznych w Łodzi dyplom mistrza cechowego. W r. 1951 był S.-M. przez krótki czas inspektorem produkcji Związku Branżowego Spółdzielni Pracy Metalowo-Drzewnych woj. łódzkiego, a następnie, również krótko, kierownikiem Biura Przedsiębiorstwa Remontowego Maszyn Przemysłu Wełnianego w Zgierzu. Od listopada 1951 do czerwca 1952 pełnił funkcję inżyniera-technologa w dziale konstrukcji Łódzkich Zakładów Kinotechnicznych, a jednocześnie był kierownikiem szkolenia zawodowego w dziedzinie tokarstwa, frezerstwa i szlifierstwa tychże zakładów. W 2. poł. 1952 r. był S.-M. kolejno głównym mechanikiem Zjednoczenia Robót Wiertniczych i Fundamentowych w Łodzi i inżynierem technologiem kontroli technicznej Łódzkich Zakładów Garbarskich. W r. 1953 był starszym projektantem w Biurze Projektów Przemysłu Włókien Sztucznych w Łodzi, a następnie kierownikiem pracowni mechanicznej i starszym projektantem w Wojewódzkim Biurze Projektów w Łodzi. W r. 1954 pracował jako technik-mechanik w Państwowym Uzdrowisku «Polanica Zdrój». Od sierpnia 1956 do czerwca 1957 był kierownikiem laboratorium technicznego Łódzkich Zakładów Przemysłu Guzikarsko-Galanteryjnego. Równolegle bywał stale powoływany na eksperta przy wycenie maszyn i urządzeń fabrycznych oraz ocenie rentowności produkcji przemysłowej; ekspertyzy te wykonywał dla Głównego Urzędu Likwidacyjnego w Warszawie i jego oddziału w Łodzi, Izby Przemysłowo-Handlowej w Łodzi oraz dla Banku Handlowego w Warszawie. W r. 1957 przeszedł na emeryturę, a w r. 1970 przeniósł się na stałe do Warszawy.
W okresie działalności zawodowej a zwłaszcza po przejściu na emeryturę, pracował S.-M. społecznie. Był współzałożycielem w r. 1919 i aż do śmierci działaczem Polskiego Tow. Ekonomicznego (PTE). W l. 1925–81 był czynny w Tow. Naukowej Organizacji i Kierownictwa (TNOiK); w l. 1965–70 zakładał oddziały TNOiK w Łodzi i Kielcach a także delegatury w Jeleniej Górze i Płocku. Organizował kursy TNOiK i sam prowadził szkolenia. Położył duże zasługi w dziedzinie popularyzacji naukowego systemu organizacji zarządzania. Działał w kilku sekcjach Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT), m.in. był członkiem prezydium Komitetu Naukowo-Technicznego dla Prognozowania Rozwoju Techniki oraz brał stały udział w pracach podległego NOT Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich. Był S.-M. członkiem Rady Naukowej Tow. Wiedzy Powszechnej i organizatorem w r. 1958 Uniwersytetu Powszechnego w Zgierzu. Był też w r. 1949 współorganizatorem, następnie prezesem Koła Miłośników Muzyki (późniejsze Tow. Muzyczne) przy Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, a także członkiem prezydium Tow. Miłośników Sztuk Pięknych w Łodzi. Zmarł 22 I 1981 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Odznaczony był Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz złotymi odznakami honorowymi PTE i TNOiK.
W małżeństwie z Heleną z Sobolewskich (ślub 3 III 1929) miał S.-M. dwie córki: Krystynę, profesora metrologii fizyko-chemicznej, zamężną za Andrzejem Kostyrko, i Hannę, wykładowcę sztuki filmowej w uczelniach USA, zamężną za Józefem Wojciechowskim.
Żona Helena Woisława (1897–1965), przyrodoznawca, doktor filozofii (1927), w l. międzywojennych uczyła w szkołach warszawskich, m.in. w prywatnym gimnazjum Wandy z Posseltów Szachtmajerowej (1922–34) i w Prywatnym Żeńskim Gimnazjum Kupieckim i Liceum Handlowym Julii z Jankowskich Statkowskiej (1934–9); równocześnie w l. 1928–31 była starszym asystentem na SGGW; podczas okupacji niemieckiej organizowała tajne nauczanie i kierowała nim w szkole Jankowskiej-Statkowskiej; po wojnie uczyła początkowo w Pabianicach, a od r. szk. 1946/47 w różnych szkołach w Łodzi.
Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; – Informator przemysłu i handlu m. Warszawy i okręgu warszawskiego, W. 1942 poz. 4220; – „Tyg. Powsz.” 1981 nr 45; „Życie Warszawy” 1965 nr 300 (nekrolog żony Heleny), 1981 nr 20, 24, 27, 28, 34; – Arch. SGGW: Akta personalne, teczka nr S–3867 (dot. żony Heleny); Arch. Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w W.: Akta studenckie, teczka nr 487; – Mater. Red. PSB: Życiorys Heleny Schmidtowej-Madalińskiej oprac. przez S. Konarskiego; – Materiały w posiadaniu córki, Krystyny Kostyrko z W. i jej informacje.
Stanisław Konarski