INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Samuel Schonborn  (Schönbern, Schoenborn)     

Samuel Schonborn (Schönbern, Schoenborn)  

 
 
1608-06-13 - 1664-06-16
| chemik
 
Biogram został opublikowany w 1994 r. w XXXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Schonborn (Schönbern, Schoenborn) Samuel (1608–1664), lekarz i chemik. Ur. 13 VI w Kamjec (Kametz, Kamienica) nad rzeką Halsztrow w Górnych Łużycach. Rodzina jego pochodziła z miasta Schonborn nad Elsterą, leżącego na południe od Ortrand, na granicy serbskiej i niemieckiej strefy językowej. W XVI w. Schonbornowie przenieśli się do Kamjenc i Budziszyna należących wówczas do korony czeskiej. Z rodziny tej pochodził Bartholomeus Schonborn, profesor medycyny na uniwersytecie w Wittenberdze (1576), autor prac medycznych. S. był synem Samuela, patrycjusza budziszyńskiego, nobilitowanego przez cesarza Rudolfa II, i córki Jana Franzii, medyka budziszyńskiego.

S. w l. 1624–7 (?) studiował medycynę na uniwersytecie w Lipsku, w l. 1628–30 na uniwersytecie w Jenie. W r. 1631 powrócił do Lipska i złożył dysertację pt. De temperamentis. W r.n. wyjechał do Padwy, gdzie wpisał się do grona studentów medycyny na tamtejszym uniwersytecie; opublikował wówczas pracę pt. De surdidate. W l. 1633–6 praktykował w różnych miastach niemieckich, m.in. w Lipsku, Hamburgu i Lubece. W r. 1637 przeniósł się do Elbląga i został tam mianowany fizykiem miejskim. Kolejną podróż odbył do Lejdy, gdzie na wydziale lekarskim w tamtejszym uniwersytecie obronił w r. 1640 dysertację doktorską pt. De nephritide et lithiasi. W r.n. powrócił do Polski, praktykował w Gdańsku i Elblągu. Zapewne w r. 1650 lub 1651 został zatrudniony przez Jana Kazimierza jako lekarz nadworny. Przeniósł się wówczas do Warszawy i zamieszkał na zamku. Obok aptekarzy i chemików zgromadzonych wokół apteki w Zamku Królewskim, m.in. Williama Davidsona, Jana Heckera i Jana Jerzego Hahna, S. prowadził doświadczenia chemiczne dla potrzeb dworu Jana Kazimierza i Ludwiki Marii. Towarzyszył parze królewskiej w czasie jej ucieczki na Śląsk i w dalszych peregrynacjach w czasie «Potopu» (1655–6). W r. 1657 opuścił służbę królewską i powrócił do Gdańska, gdzie dalej praktykował jako lekarz.

S. był zwolennikiem tradycyjnej medycyny Galena. Opracował i wydał w r. 1637 w Gdańsku Manuale medicinae practicum galenico-chymicum medicamenti appropriati omnium morborum humani corporis (wyd. powtórnie w Gdańsku w r. 1642). W r. 1657 w Strasburgu opublikował kolejną poszerzoną wersję tej pracy Manuale medicinae practicae galeno-chymicae accessere purgantia secundum humores peccantes dispositia (wydanie pośmiertne, Strasburg 1681). Dzieło S-a było podręcznikiem praktycznej medycyny. W części pierwszej S. omówił środki lecznicze, stosowane przy chorobach wewnętrznych oraz w przypadłościach psychonerwicowych, dzieląc je na: ogrzewające, pobudzające, oziębiające i zwilżające. W części drugiej przedstawił środki żółciopędne (cholagoga), śluzopędne (phlegmagoga), pobudzające barwniki (melanagoga) oraz zwiększające utratę wody (hydragoga). Czerpał S. z prac Hipokratesa, Galena, Pliniusza i Awicenny. Znany był mu dorobek medycyny i farmakologii rzymskiej, arabskiej, chińskiej i zachodnioeuropejskiej, wielu ówczesnych lekarzy i chemików XVI i XVII-wiecznych. Pierwsze wydanie Manuale zbiegło się z datą nominacji S-a na urząd fizyka miasta Elbląga i miało zapewne na celu podanie użytecznych informacji dla lekarzy praktykujących w tym mieście. Wydanie z r. 1657 zostało uzupełnione o doświadczenia S-a z Elbląga, Gdańska i z praktyki na dworze królewskim w Warszawie. S. zmarł w Gdańsku 16 VI 1664.

Nie wiadomo czy założył rodzinę.

 

Domniemany wizerunek S-a w Manuale… (miedzioryt Petera Aubry); – Giedroyć, Źródła do dziej. medycyny, s. 785; Hist. Nauki Pol., VI; Kośmiński, Słown. lekarzów, s. 446; Strömgren H. L., Index of Dental and Adjacent Topics in Medical and Surgical Works Before 1800, Copenhagen 1955 s. 174; Świeżawski E., Wenda K., Spis lekarzy polskich, „Medycyna” T. 19: 1891 nr 17 s. 271; – Filasiewicz W., Historia chemii w Polsce, Kr. 1906 cz. 1 s. 46; Gąsiorowski L., Zbiór wiadomości do historii sztuki lekarskiej w Polsce, P. 1853 II 187; Haller A. von, Bibliotheca medicinae practicae, Basileae 1778 II 633; Hist. Nauki Pol., II 126; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. VI nr 36, Sigillata nr 6 s. 33.

Marek Wagner

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.