INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Sędziwój Sobocki h. Nałęcz  

 
 
brak danych - 1476
 
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sobocki Sędziwój h. Nałęcz (zm. 1476), kanonik poznański. Był synem Dobrogosta z Soboty, bratem kustosza poznańskiego Mikołaja (zob.).

W r. 1442 S., już jako notariusz publiczny nominacji cesarskiej, uzyskał admisję notarialną na obszarze diec. poznańskiej; używał rozety z inskrypcją «Ihesus Maria» jako znaku notarialnego. O jego działalności notarialnej wiadomo niewiele; jednakże już po osiągnięciu godności kapitulnych, w r. 1472 wystąpił jako notariusz w Poznaniu (tytułowany magistrem i klerykiem), wystawiając instrument notarialny dla woj. kaliskiego Stanisława Ostroroga. Dn. 26 III 1443 jego świeccy bracia zobowiązali się, że od r. 1445 będą mu płacić po 1 grzywnie rocznie do chwili, kiedy dostanie jakieś beneficjum duchowne. Do wypłaty zapewne nie doszło, bowiem już 10 VII 1443 S. otrzymał papieską prowizję na kanonikat poznański, przynoszący 8 grzywien dochodu. Dn. 12 XI 1443 pojawił się po raz pierwszy na posiedzeniu generalnym poznańskiej kapituły katedralnej. W wigilię Bożego Narodzenia 1443 jego krewny, bp poznański Andrzej Bniński, interweniował w kapitule przeciwko wyłączeniu S-ego z refekcji kanonickich. W r. 1444 S. był jednym z prokuratorów kapituły poznańskiej w sporach dziesięcinnych przeciw biskupowi i kapitule płockiej. We wrześniu 1446 był delegatem kapituły na zjazd w Parczewie, obradujący nad powołaniem na tron polski Kazimierza Jagiellończyka. Jesienią 1453 kapituła wyznaczyła go do asystencji biskupowi podczas objazdu Mazowsza, a w sierpniu 1456 – na wrześniowy sejm piotrkowski. W maju 1457 wchodził w skład delegacji kapituły na sejmik w Środzie, a w listopadzie t.r. – na sejm w Piotrkowie i zaraz potem na zwołany na grudzień synod prow. w Gnieźnie. Reprezentował też kapitułę na synodzie w Wolborzu w styczniu 1465. W marcu t.r. w konsystorzu gnieźnieńskim występował z urzędu przeciwko klerykom z Mogilna oskarżanym o herezję.

Własnością rodzinną S-ego były zaledwie działy w Sobocie i w Nieczajnie trzymane wraz z braćmi. Podstawę finansową jego bytu stanowiły dochody kościelne. W r. 1449 potwierdzony jest jako pleban w rodzinnej Sobocie, być może plebanię objął w wyniku sporu kolatorów kościoła z poprzednim plebanem Janem, któremu zarzucano, iż w sobockim kościele między Niedzielą Palmową a Zesłaniem Ducha Św. t.r. nie odprawił żadnej mszy. W r.n. S. odnawiał tam «veteres ymagines». W l. 1450–65 był też plebanem w królewskim Rogoźnie, do którego wcześniej aspirował jego brat Mikołaj; w l. 1457–8 toczył spory o uprawnienia parafialne (wyrąb drzew) ze star. rogozińskim i kaszt. brzeskim Andrzejem Kretkowskim. Sprawa oparła się w r. 1457 o sejm piotrkowski, 10 XI t.r. król w mandacie do wyznaczonych przez siebie w tej sprawie sędziów polubowych nazwał go swoim pisarzem (notarius noster). W r. 1461 S. wypuszczał kościół rogoziński w arendę za 90 grzywien, a w l. 1462 i 1463 – za 110 grzywien rocznie. W r. 1465 zamienił z prepozytem przemyskim Piotrem z Brzezin prebendę rogozińską na kanonikat kolegiaty św. Jerzego w grodzie gnieźnieńskim, instalował się w Gnieźnie po 22 II t.r. Przyczyną tej nieekwiwalentnej zamiany była najpewniej konieczność rezygnacji z kościoła rogozińskiego z powodu szykującego się nowego beneficjum: w t.r. S. objął – nie wiadomo z czyjej prowizji – prestiżową i dochodową plebanię głównego kościoła paraf. m. Poznania, św. Marii Magdaleny, patronatu monarszego. Za jego czasów kościół ten podniesiony został w r. 1471 do rangi kolegiaty, zaś sam S. objął prałaturę prepozyta jej kapituły. W r. 1468 bp Andrzej Bniński, «nagradzając zasługi» S-ego, nadał mu niektóre dochody stołu biskupiego: dożywotnio lub dopóty, dopóki nie osiągnie godności biskupiej, był to tylko zwrot formularzowy, nie zaś realna zapowiedź. S. zmarł w r. 1476; pogrzeb odbył się 16 II t.r.

Bratankiem Sędziwoja i Mikołaja Sobockich, kontynuatorem ich nazwiska i spadkobiercą dóbr rodzinnych był syn Wincentego z jego żony Elżbiety, Dobrogost, pisarz ziemski poznański. W r. 1464 już jako notariusz publiczny nominacji cesarskiej uzyskał on admisję notarialną na obszarze diec. poznańskiej; jako znaku notarialnego używał plecionki z inskrypcją «Sancta Barbara». Pełnił potem rzeczywiście obowiązki notarialne w Poznaniu. Wkrótce zrezygnował jednak z myśli o ewentualnej karierze duchownej, żeniąc się i obejmując po ojcu Sobotę. Wpływ na tę decyzję miała zapewne śmierć możnych stryjów, kanoników Sędziwoja i Mikołaja. Jego żoną została Barbara, córka Władysława (Włodka) Ramsza ze Śmigla i Klary z Lubosiny, bliska krewna bpa A. Bnińskiego. W r. 1467 S. oprawił jej sporą sumę 400 grzywien posagu i tyleż wiana na połowie Soboty, całej wsi Złotkowo i na tamtejszym folwarku. W r. 1473 Dobrogost był też właścicielem połowy Nieczajny. W r. 1476, po rodzonym stryju, pisarzu ziemskim poznańskim Janie Knyszyńskim, otrzymał pisarstwo ziemskie poznańskie. Zapewne przedtem musiał zostać wybrany jako kandydat na ten urząd przez poznańską szlachtę. Sprawował pisarstwo jeszcze w r. 1506; zmarł prawdopodobnie w t.r. Ze związku Dobrogosta z Barbarą pochodziły dzieci: Jan, student Uniw. Krak. w r. 1486, potem kanonik kapituły katedralnej poznańskiej, pleban w Sobocie i budowniczy nowego kościoła tamże (1510), Wincenty, Mikołaj, Andrzej oraz córki: Elżbieta (żona Michała Kierskiego) i Katarzyna (druga żona Stanisława Mylińskiego).

 

Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., VIII cz. 2 s. 382, cz. 3 s. 253; Dzieje Poznania i województwa poznańskiego (w granicach z 1974 r.). Informator o materiałach archiwalnych, W. 1982 II nr 2275; – Gąsiorowski A., Notariusze publiczni w Wielkopolsce schyłku wieków średnich, P. 1993; Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., I–II (tu na s. 610 informacja, jakoby S. zmarł przed 6 I 1476); tenże, Kolegiata Najśw. Marii Panny w Poznaniu, „Mies. Kośc. Archidiec. Pozn.” 1951 s. 332 (tu błędnie nazwany Dobrogostem); tenże, Zapiski historyczne z lat 1410–1530 (z ksiąg Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu) „Studia Źródłozn.” T. 3: 1958 s. 158; – Acta capitulorum, I–III; Akta radzieckie poznańskie, Wyd. K. Kaczmarczyk, P. 1925–31 I–II; Bullarium Poloniae, Ed. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, Romae–L. 1995 V; Kod. Wpol., X nr 1670; Teki Dworzaczka CD-ROM, Kórnik 1995; – AGAD: Arch. Publ. Potockich 304 k. 98–98v.; Arch. Archidiec. w P.: Acta capitulorum 31 k. 83v., 41 k. 61v., 99v., 43 k. 74v., 165v., 55 k. 1, 126 k. 280–281v., Acta episcopalia I k. 129v., 172v., 175v., 232v., CP 3 nr 16, CP 29 k. 26v.–31 k. 5; B. Raczyńskich: rkp. 85 k. 58v.–61; – Bibliogr. dot. Dobrogosta, ponadto: Urzędnicy, I/1; – Łukaszewicz J., Krótki opis historyczny kościołów parochialnych…, P. 1858 s. 294 (syn Jan).

Antoni Gąsiorowski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.