Stein Stanisław Adam, pseud. Dr. St. St. (1878–1945), notariusz, prezes Izby Notarialnej w Krakowie, oficer korpusu sądowego.
Ur. 2 VIII w Krakowie. Był synem Artura (1850–1900) i Malwiny z Pelczarów. Ojciec S-a był urzędnikiem Banku Hipotecznego we Lwowie, od r. 1874 jego filii w Czerniowcach, a od r.n. filii w Krakowie, której w r. 1898 został dyrektorem. Od r. 1882 wykładał rachunki kupieckie w Szkole Handlowej w Krakowie (od r. 1896 Wyższa Szkoła Handlowa). Był w Krakowie sędzią spraw handlowych Sądu Krajowego, a w l. 1882–90 należał tamże do Wydz. Tow. Muzycznego. S. miał brata Adama (1879–1908) i siostrę Zofię (1887–1966), zamężną za Tadeuszem Dziurzyńskim (1879–1962), profesorem prawa cywilnego, prorektorem UJ.
Dn. 28 V 1897 zdał S. egzamin dojrzałości w III Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie i rozpoczął studia na Wydz. Prawnym UJ. Po uzyskaniu 31 VII 1901 absolutorium odbywał praktykę w oddziale rachunkowym Sądu Krajowego Wyższego w Krakowie; 23 XII 1902 otrzymał doktorat z prawa i został w Sądzie Krajowym w Krakowie auskultantem. W r. 1904 zdał egzamin sędziowski, jednak w lutym r.n. zrezygnował z pracy w Sądzie i przeszedł do notariatu. Praktykował w Bieczu w kancelarii Bolesława Gawrońskiego; po jego śmierci w r. 1909 prowadził kancelarię samodzielnie. Od 31 III 1910 był przez rok substytutem w kancelarii Tadeusza Józefa Starzewskiego w podkrakowskim Podgórzu, potem w Krakowie. W r. 1911 został prezesem Stow. Kandydatów Notarialnych w Krakowie; współredagował odtąd „Kwartalnik. Organ Stowarzyszenia Kandydatów Notarialnych”. W l. 1912–14 był członkiem zarządu Związku Strzeleckiego i «Zarzewia». Po wybuchu pierwszej wojny światowej, 8 VIII 1914, wstąpił do Legionów Polskich, skierowany z 1. komp. 2. pp na front rosyjski. Ze względów zdrowotnych został wycofany ze służby liniowej i odkomenderowany do Sekcji Organizacyjnej Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN) w Krakowie. Dn. 1 III 1916 przydzielono S-a do Sądu Polowego jako porucznika-audytora; t.r. uczestniczył w kampanii wołyńskiej. Mianowany notariuszem 30 III 1917, został 13 XI t.r. skierowany do kancelarii w Sokołowie, ale służba wojskowa uniemożliwiła mu podjęcie pracy. Po kryzysie przysięgowym, w lipcu 1917, został wcielony do II Armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski (26 IV 1918). Podczas walk w Tyrolu dostał się 4 XI t.r. do niewoli włoskiej; zwolniony 20 XII, wstąpił w styczniu 1919 do ochotniczej armii polskiej we Włoszech i po przeszkoleniu w sądzie wojennym w Paryżu (luty–kwiecień t.r.) wrócił do niepodległej Polski. Pod koniec kwietnia został sędzią i zastępcą szefa Sądu Dowództwa Okręgu Korpusu I w Warszawie w randze majora, a w r. 1920 przez miesiąc był referentem prawnym w stopniu pułkownika przy dowództwie Armii Rezerwowej gen. Kazimierza Sosnkowskiego.
Zwolniony z wojska 1 V 1921 na własną prośbę, S. objął 1 VI t.r. funkcję notariusza w podkrakowskich Liszkach (nominacja z 14 V 1920), a od 1 XII 1921 prowadził kancelarię w Krakowie. Współtworzył wydawany od r. 1922 „Przegląd Notarialny”, zasiadał w komitecie redakcyjnym, a od r. 1926 był jego redaktorem. W l. 1923–4 był prezesem Związku Legionistów, następnie prezesem komisji rewizyjnej przy Zarządzie Okręgu w Krakowie; należał do Zarządu Okręgu Związku Strzeleckiego tamże. Działał w Stow. Uczestników Ruchu Niepodległościowego «Zarzewie». W r. 1930 został członkiem Izby Notarialnej w Krakowie, a po śmierci w r. 1931 Starzewskiego objął prezesurę Izby i przewodnictwo komitetu redakcyjnego „Przeglądu Notarialnego”. T.r. opublikował wspomnienie w broszurze Pamięci Tadeusza Starzewskiego (Kr.). Dn. 9 V 1932, podczas walnego zebrania Rady Grodzkiej BBWR, w Krakowie został wybrany do jej Sądu Honorowego. Z jego inicjatywy wznowiono prace Stałej Delegacji Notariatu i Hipoteki nad projektem ustawy notarialnej (uchwalona w r. 1933, zastąpiła izby notarialne radami notarialnymi). Od r. 1934 był prezesem Rady Notarialnej w Krakowie oraz wchodził w skład sądu koleżeńskiego Zjednoczenia Notariuszy RP. Dn. 1 I 1935 został redaktorem odpowiedzialnym „Przeglądu Notarialnego”. Na XIV Konferencji Prezesów i Wiceprezesów Rad Notarialnych w r. 1937 zaakceptowano jego propozycje form aktów notarialnych. Dn. 1 VI t.r., po upływie kadencji, ustąpił z funkcji prezesa Rady Notarialnej w Krakowie. Przyczynił się do powołania Międzyizbowego Funduszu Wydawniczego Notariatu oraz do powstania w r. 1938 „Kwartalnika Prawa Prywatnego”. Zasiadał w zarządzie Tow. Prawniczego i Ekonomicznego, należał do Rotary Club. W maju 1939 został ponownie wybrany na prezesa Rady Notarialnej w Krakowie.
Podczas okupacji niemieckiej udzielał S. pomocy notariuszom przybyłym do Krakowa z terenów wcielonych do Rzeszy. W lutym 1940 niemieckie władze okupacyjne mianowały S-a komisarycznym kierownikiem i zarządcą Izby Notarialnej w Krakowie, otrzymał też zgodę na przeprowadzanie egzaminów notarialnych. Zmarł 31 III 1945 w Krakowie, został pochowany 5 IV na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Niepodległości (1933).
W małżeństwie zawartym w r. 1906 z Natalią z Szyszkowskich (Ostoja-Szyszkowskich) (1886–1964), w okresie pierwszej wojny światowej członkinią Koła Ligi Kobiet NKN, miał S. syna Bolesława Artura (1907–1969), który ukończył IV Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie i studiował na Wydz. Lekarskim UJ, a następnie na USB, gdzie w r. 1939 otrzymał dyplom lekarza. Podczas okupacji niemieckiej, w l. 1940–5, pracował w Szpitalu Zakonu Bonifratrów św. Jana Grandego w Krakowie. W r. 1945 został dyrektorem tej placówki (w r. 1949 szpital upaństwowiono, a w r.n. przekształcono w Szpital Miejski im. Edmunda Biernackiego). Od sierpnia 1945 należał do Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie, gdzie po r. 1947 objął kierownictwo Wydz. Zdrowia. Od r. 1951 kierował Wydz. Zdrowia i Opieki Społecznej Prezydium Rady Narodowej m. Krakowa. W r. 1967 został starszym wykładowcą w Katedrze Medycyny Pracy i Chorób Zawodowych Akad. Med. w Krakowie. Był przewodniczącym Sekcji Medycyny Społecznej krakowskiego oddziału Polskiego Tow. Lekarskiego. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1946) oraz Srebrnym i Złotym Krzyżami Zasługi.
Brzoza C., Kraków między wojnami. Kalendarium 28 X 1918 – 6 IX 1939, Kr. 1998; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – 25 lat «Zarzewia». Księga obchodu dwudziestopięciolecia 1909–1934 wydana przez Stowarzyszenie Uczestników Ruchu Niepodległościowego «Zarzewie», Red. J. Płażewski, W. 1936 s. 152; Malec D., Notariat Drugiej Rzeczypospolitej, Kr. 2002 s. 161, 163, 172, 195, 209, 224, 239–40, 249, 260, 273, 285, 287, 296–7, 304, 306, 311–12, 349, 355, 365, 373, 375, 377, 379, 392, 411; Sztyk R., Dr Stanisław Stein – „... jeden z najlepszych, najgodniejszych, najzasłużeńszych...”, „Rejent” R. 7: 1997 nr 1 s. 148–51; Wrzyszcz A., Notariat w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945) – stan prawny, tamże nr 11 s. 168, 170; – Notariat na przełomie. Rozmowa z p. rej. dr. Stanisławem Steinem, Prezesem krakowskiej Izby Notarialnej, „Notariat-Hipoteka” R. 1: 1931 nr 5 s. 67–8; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; Sprawozdanie dyrekcji III Gimnazjum w Krakowie za l. 1893–7, Kr. 1893–7; Szematyzmy Król. Galicji za l. 1903–5; – „Przegl. Notarialny” R. 1: 1922, R. 19: 1947; – Wspomnienie pośmiertne: „Czas. Prawn. i Ekon.” R. 33: 1945 nr 1 (L. Mleczko); – AP w Kr.: SOKC, sygn. 1699, sygn. 1451a, Spisy ludności, 1870 Dz. III nr 29, 1890 Dz. VI nr 87, 1921 Dz. III T. 3 1.640; Arch. UJ: sygn. S II–520, WP II–415; B. Jag.: Dok. życia społ.-klepsydry, sygn. XXI 39 k. 822, rkp. 8601 II (notatki Władysława Orkana, dot. żony S-a), rkp. 10143 III (koresp. W. L. Jaworskiego i Prezydium NKN, dot. żony S-a), rkp. Przyb. 131/57 cz. 2 (koresp. Michała Siedleckiego), rkp. Przyb. 66/92 (odpowiedź na ankietę J. Czecha); CAW: Akta personalne i odznaczeniowe, sygn. Ap 17574, 18715 (fot.), sygn. KN 212, Alfabetyczny spis oficerów rezerwy, [W. 1922] s. 276; – Mater. Red. PSB: Recenzja Zygmunta Kozaka z W.; – Informacje wnuczki, Katarzyny Stein-Sedlak z Kr.
Bibliogr. dot. Artura Steina: Grodziska-Ożóg, Rakowice; Sprawozdanie Dyrekcji Szkoły Handlowej w Krakowie za r. szk. 1884/5 – 1896/7, Kr. 1885–97; Sprawozdanie Wyższej Szkoły Handlowej w Krakowie za r. szk. 1897/8–99, Kr. 1898–9; Szematyzmy Król. Galicji za l. 1874–1900; – Kalendarz Czecha, 1901 s. 99; – B. Jag.: Dok. życia społ.-klepsydry, sygn. 224649 V.
Bibliogr. dot. Bolesława Steina: Waingertner P., «Naprawa» 1926–1939. Z dziejów obozu pomajowego, W. 1999; – Spis abonentów telefonicznych m. Krakowa, stan z dnia 31 III 1945 [Kr. 1945]; «Zet» w walce o niepodległość i budowę państwa. Szkice i wspomnienia, W. 1996; – „Dzien. Pol.” R. 10: 1954 nr 276 (fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Dzien. Pol.” R. 25: 1969 nr 251–253, 255, „Echo Krakowa” R. 24: 1969 nr 248–250, „Gaz. Krak.” R. 21: 1969 nr 251–255, „Kwart. Hist. Ruchu Zawodowego” 1970 nr 2, „Służba Zdrowia” 1969 nr 44, 46 (fot.), „Trybuna Ludu” 1969 nr 297, „Życie Warszawy” R. 26: 1969 nr 257; – Arch. UJ: sygn. WL II 351, WL II 354, WL II 355; B. Jag.: rkp. Przyb. 304/80 (koresp. Jana Rossa); B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 9426 (wnioski i memoriały Jana Rossa do różnych władz z l. 1947–71); Gł. B. Lek.: Kartoteka osobowa; – Mater. Red. PSB: Stein-Sedlak K., Życiorys Bolesława Steina (mszp.).
Mariusz Ryńca