Orański (Wojna-Orański) Stanisław h. Kościesza (ok. 1730–1786), poseł na sejmy, chorąży nowogródzki, konfederat barski. Był synem Aleksandra, podkomorzego czernihowskiego (zm. 1749), i Katarzyny z Radzimińskich, cześnikówny czernihowskiej. W r. 1753 był podczaszym czernihowskim, a w r. 1760 posłem królewskim na sejmik czernihowski; w r. 1761 posłował z tegoż województwa na sejm warszawski, a w r. 1764 na sejm elekcyjny i z woj. czernihowskim podpisał wybór Stanisława Poniatowskiego. W r. 1767 został konsyliarzem konfederacji woj. czernihowskiego i wziął udział w zawiązaniu 23 VI konfederacji generalnej kor. w Radomiu. W r. 1767 otrzymał urząd stolnika czernihowskiego. Jako towarzysz chorągwi woj. kijowskiego był współorganizatorem konfederacji barskiej. Jego podpis na akcie z 29 II 1768 znajduje się na siódmym miejscu. Przystąpił następnie do ogłoszonego 4 III w obozie pod Barem Związku Wojska Kor. Otrzymał wówczas funkcję konsyliarza woj. czernihowskiego z prawem zasiadania w Konfederacji Generalnej oraz nominację na komendanta części wojsk konfederackich. Uczestniczył w walkach wiosennych na Podolu oraz w obronie Baru, za co został wyróżniony ordynansem Józefa Pułaskiego z 26 VI. W końcu czerwca z kilku chorągwiami przeszedł pod Mohylowem przez Dniestr na Wołoszczyznę. Dn. 18 VIII podpisał w Nielipowcach manifest „O nieważności wszelkich juryzdykcji” i drugi „O krzywdy i gwałty przez Moskwę czynione”. Dn. 30 VIII w obozie pod Moszenicami (nad Dniestrem) O. z 42 towarzyszami (w tym z 5 Pułaskimi) wystąpił przeciwko rozłamowym dążeniom Joachima Potockiego. W wydanym manifeście domagano się od Józefa Pułaskiego sprowadzenia oderwanych przez Wawrzyńca Orłowskiego oddziałów wojskowych, zapewnienia wojsku należytej płacy, pośpieszenia z pomocą Wielkopolsce. Wkrótce potem O. otrzymał, wespół z konsyliarzem Danielem Kochańskim, skarbnikiem drohickim, rozkaz odebrania Orłowskiemu komendy i wzięcia go w areszt. Ale zanim do tego doszło, skoro tylko Joachim Potocki umocnił się na stanowisku regimentarskim, O. przeszedł do jego obozu. W tym czasie król (9 XI 1768) mianował go chorążym nowogródzkim woj. czernihowskiego. Równocześnie O. w dalszym ciągu piastował aż do r. 1778 urząd stolnika. Dn. 16 XI O. podpisał w Dańkowcach traktat przymierza polsko-tatarsko-tureckiego. Tegoż dnia, w związku z przygotowywaną wspólną wyprawą polsko-tatarską na Nową Serbię, O. został komisarzem do zaopatrzenia obu armii w żywność i furaż. W r. 1769 zaprzyjaźnił się z przebywającym na Wołoszczyźnie Szymonem Kossakowskim i z nim w lutym 1770 wyruszył na Węgry, ale rychło stamtąd powrócił do obozu konfederackiego w Warnie. Od listopada 1770 przebywał przez cały rok w ostatniej już kwaterze konfederatów na terenie tureckim w Czernowodzie nad Dunajem, skąd w listopadzie 1771 podążył z J. Potockim na Węgry do Preszowa. W poł. 1773 r. O. zgłosił do ksiąg grodu winnickiego reces od konfederacji barskiej, a dn. 28 XII 1773 złożył we Lwowie homagium cesarzowej ze swych dóbr w cyrkule halickim.

Od czasu śmierci starszych braci, Wojciecha i Benedykta (zm. 1761), O. był właścicielem całego majątku ojcowskiego (Torskie, Orania, Chartanowce, Hinkowice, Uhryńkowce, Kozłów na Podolu, Talne w woj. bracławskim, Łasków w Bełzkiem), a w r. 1765 wszedł w posiadanie Oratowa w Bracławskiem – i t. r. ufundował tam kościół katolicki. Związany ze stronnictwem królewskim, zabiegał wśród egzulantów czernihowskich o zgodny z interesami królewskimi przebieg sejmików we Włodzimierzu. W r. 1778 dostał Order Św. Stanisława. Przez wiele lat aż do śmierci był rotmistrzem kawalerii narodowej. W r. 1780 Daniel Hajewski dedykował O-emu wydany w Berdyczowie „Zbiór historii polskiej”. W r. 1782 O. wylegitymował się w Galicji ze szlachectwa. Zmarł w r. 1786.

Z małżeństwa z Honoratą Marianną Cieszkowską, kasztelanówną czernihowską (zm. 1793), zostawił jedyną córkę Antoninę, zaślubioną w r. 1783 Antoniemu Pułaskiemu, konfederatowi barskiemu, potem targowiczaninowi i hetmanowi polnemu kor. Wniosła Pułaskim m. in. Torskie i Oratów.

Estreicher; Słown. Geogr., (Oratów, Zarudzie); Uruski; Żychliński, VIII 192, 247, 249, IX 123; – Konopczyński W., Kazimierz Pułaski, Kr. 1931; tenże, Konfederacja barska, W. 1936–8; Kraushar A., Książę Repnin i Polska, W. 1900 I 393; Nanke Cz., Szlachta wołyńska wobec konstytucji Trzeciego Maja, Lw. 1907 s. 10, 30; Pułaski K., Kronika polskich rodów szlacheckich Podola, Wołynia i Ukrainy, Brody 1911; – Diariusz sejmu… 1761, [b. m. r.]; Elektorów poczet; Materiały do konfederacji barskiej r. 1767–1768, Lw. 1851 s. 306; Vol. leg., VII 132, VIII 342, 378; Zdanowski L. A., Z pamiętnika konfederata barskiego, w: Pułaski K., Szkice i poszukiwania historyczne, Pet. 1898 II 14, 20, 44, 67, 81; – „Pressburger Ztg” 1774 nr 7; – AGAD: Arch. Radziwiłłów Dz. V 10908, Korespondencja Stanisława Augusta nr 36, Zbiór Anny z Potockich Branickiej K I 3 IV, Zbiór z Suchej 10/15 s. 111; B. Czart.: rkp. nr 835 s. 31, 56, 98, 207, nr 945 s. 67, 101–103; B. Ossol.: rkp. 3035 s. 37.

Wacław Szczygielski