Stobiecki Stefan Antoni (1859–1944), inżynier lądowy, entomolog, muzealnik.
Ur. 19 VIII w Krakowie, był najstarszym dzieckiem Leona (1821–1891), nauczyciela, i Rozalii z Bochników (1837–1911).
Od r. 1871 uczył się S. w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie; zaprzyjaźnił się z poznanym wtedy Marianem Raciborskim. Pod wpływem nauczycieli przyrody Józefa Rostafińskiego i Stanisława Zaręcznego zainteresował się badaniami nad chrząszczami i pluskwiakami. Jego pasję naukową docenili członkowie Komisji Fizjograficznej AU, Stefan Ludwik Kuczyński, Maksymilian Siła-Nowicki i Antoni Wierzejski, którzy udzielili mu zasiłku pieniężnego na dwuletnie badania fauny Babiej Góry. W miesiącach letnich 1879–80 zbierał tam S. chrząszcze, pluskwiaki, pająki i ślimaki oraz prowadził obserwacje ryb dorzecza Skawicy. Po zdaniu matury w czerwcu 1880 opublikował w „Sprawozdaniach Komisji Fizjograficznej” wyniki badań: Spis mięczaków zebranych na Babiej Górze w r. 1879 (T. 14: 1880), Do rybiej fauny Babiej Góry (T. 15: 1881) i Do fauny Babiej Góry. Sprawozdanie z wycieczek entomologicznych na Babią Górę (T. 17: 1883). Pracami tymi zainicjował S. inwentaryzację faunistyczną Babiej Góry; wraz z materiałami arachnologicznymi opracowanymi przez Władysława Kulczyńskiego, stanowiły one co najmniej przez pół wieku podstawowe informacje o faunie tego regionu. W październiku 1880 wyjechał S. do Lwowa, gdzie podjął studia na Wydz. Inżynierii Politechn. Lwow. i współpracował z lwowskim paleontologiem Marianem Łomnickim zarówno w zakresie entomologii, jak i paleontologii (S. wykonał rysunki do tablic w pracach Łomnickiego o ślimakach mioceńskich Podola). W czasie studiów współpracował z Komisją Fizjograficzną AU (1882), a także prowadził badania koleopterofauny Lwowa i jego okolic. Po trzecim roku studiów (1 X 1883) został asystentem w kierowanej przez Juliana Niedźwieckiego Katedrze Mineralogii i Geologii; okresowo, w zastępstwie chorego profesora, prowadził wykłady i ćwiczenia oraz egzaminował studentów. W r. 1886 ukończył studia i otrzymał dyplom inżyniera lądowego, z asystentury jednak zrezygnował. Dn. 15 IV t.r. został członkiem Komisji Fizjograficznej AU; dzięki jej kolejnej subwencji kontynuował badania w zachodniej Małopolsce i ogłosił Materiały do fauny W. Ks. Krakowskiego. Cz. I. Pluskwiaki (Hemiptera), Szarańczaki (Orthoptera), Mięczaki (Mollusca) („Spraw. Kom. Fizjograficznej” T. 20: 1886).
Dn. 1 III 1887 rozpoczął S. pracę jako aspirant w lwowskiej ekspozyturze Kolei Karola Ludwika, gdzie po złożeniu egzaminów w zakresie ruchu, telegrafu i konserwacji został inżynierem elewem II kl. W l. 1888–92 kierował budową mostów kolejowych przy rozbudowie linii Jarosław–Sokal, Przeworsk–Jarosław i Dębica–Rozwadów. Mieszkając w tym okresie kolejno w Jarosławiu, Tarnowie i Nowym Sączu kontynuował w tych rejonach badania entomologiczne, zwłaszcza nad fauną chrząszczy Beskidu Sądeckiego i doliny Popradu. Nawiązał stałą współpracę naukową z inspicjentem Kolei Karola Ludwika, entomologiem Michałem Rybińskim z Tarnopola. Po upaństwowieniu kolei, 1 VII 1892, został mianowany inżynierem asystentem II kl., ale już 1 IX t.r. zrezygnował z zajęcia na kolei, przeniósł się do Krakowa i podjął pracę w tamtejszej ekspozyturze Krajowego Biura Melioracyjnego. Do wiosny 1894 prowadził budowę obwałowań prawobrzeża Wisły od Podgórza do Niepołomic, a następnie zajął się projektowaniem melioracji wodnych i nadzorem ich realizacji w terenie. W celu podniesienia kwalifikacji w tym zakresie uczestniczył w r. akad. 1897/8 w wykładach Emila Godlewskiego i zajęciach laboratoryjnych w Studium Rolniczym UJ. W rezultacie w r. 1898 awansował do rangi inżyniera adiunkta. Równocześnie angażował się społecznie do prac porządkowych w Muz. Komisji Fizjograficznej AU; został wkrótce delegatem jej Sekcji Zoologicznej do Zarządu Muzealnego. Na zlecenie Zarządu opracował pierwszy regulamin Muzeum, który po wielu korektach wszedł w życie w r. 1895. W l. 1902–5 działał też w Sekcji Geologicznej Komisji Fizjograficznej AU, następnie (do r. 1907) był sekretarzem Komisji, m.in. kierując opracowaniem katalogu jej księgozbioru. W zakresie pracy zawodowej opublikował swoje doświadczenia z terenu, m.in. O korzyściach drenowania (Lw. 1902) i W sprawie technicznych ulepszeń rolnych (Kr. 1904). W r. 1903 awansował do rangi inżyniera II kl., a w r. 1908 do rangi inżyniera I kl. W letnim semestrze r. akad. 1906/7 prowadził wykłady z gospodarki rybnej i stawowej w Studium Rolniczym UJ. Był zwolennikiem utworzenia ogólnokrajowego muz. przyrodniczego i propagował tę ideę w odczytach wygłaszanych m.in. w Krakowie i Lwowie oraz w broszurach W sprawie krajowego Muzeum przyrodniczego (Kr. 1910) i Program Muzeum i projekt regulaminu muzealnego (Kr. 1912). Częste wyjazdy w teren związane z realizacją projektów melioracyjnych wykorzystywał do odławiania owadów. W pierwszej dekadzie XX w. odbył też szereg wypraw do bardziej odległych rejonów: na Węgry i wybrzeże dalmatyńskie oraz w granice Cesarstwa Rosyjskiego, łącznie z Białorusią i Ukrainą; ze wszystkich tych krajów przywoził materiały entomologiczne.
Po wybuchu pierwszej wojny światowej, w r. 1914, pozostał S. w Krakowie. Wyniki swych badań nad pluskwiakami galicyjskimi opublikował w pracach: Pluskwiaki (Rhynchota) Podola Galicyjskiego i północnej Bukowiny („Spraw. Kom. Fizjograficznej” T. 15: 1915) i Wykaz pluskwiaków (Rhynchota) zebranych w Galicji zachodniej i środkowej (tamże). W r. 1916 awansował do stopnia starszego inżyniera i został przydzielony do powołanego przez Namiestnictwo zespołu odbudowy Galicji. Mianowany w r. 1918 radcą budownictwa, opracował plan odbudowy m. Gorlice; po zakończeniu działań wojennych kierował odbudową pow. gorlickiego. Dn. 29 IV 1919 został zastępcą kierownika Krajowego Biura Melioracyjnego; zaprzysiężony 16 VIII 1921 jako pracownik Min. Robót Publicznych, objął kierownictwo krakowskiej ekspozytury Biura. Dn. 1 IV 1929 został przeniesiony na etat Min. Rolnictwa i skierowany na stanowisko inspektora melioracyjnego w Wydz. Rolnym i Weterynaryjnym Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, gdzie pod koniec t.r. przeszedł na emeryturę.
W ciągu 65 lat zgromadził S. ok. 225 tys. okazów owadów, zwłaszcza chrząszczy, zbieranych we wszystkich nizinnych i wyżynnych rejonach Galicji (od Kotliny Oświęcimskiej po Miodobory i Bukowinę) oraz w najważniejszych masywach karpackich (od Babiej Góry po Czarnohorę). Na emeryturze poświęcił się całkowicie opracowywaniu swych kolekcji. Kilka miesięcy po wybuchu drugiej wojny światowej sporządził testament, w którym wszystkie te zbiory wraz z dokumentacją, w tym zakupioną w okresie pierwszej wojny kolekcję porównawczą chrząszczy Henryka Lgockiego, a także księgozbiór entomologiczny, zapisał Muz. Fizjograficznemu PAU. Okres okupacji niemieckiej spędził u córki Marii w Tarnowie. Zmarł w Tarnowie 21 V 1944; nocą z 21 na 22 V syn Adam przewiózł jego ciało nielegalnie (obowiązywał zakaz transportu zwłok) do Krakowa i pochował w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim (narożnik kwater Ha płd. i Hd wsch.). Zaraz po wojnie rodzina S-ego przekazała kolekcje z dokumentacją (ok. 1750 stron rękopisu) do Muz. Fizjograficznego PAU (obecnie Inst. Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN); są to do dziś najbogatsze ilościowo zbiory zgromadzone przez jednego badacza. W l. osiemdziesiątych XX w. odkupiono od rodziny pozostałe dokumenty S-ego, które przekazano do Oddz. Arch. PAN (obecnie Arch. Nauki PAN i PAU) w Krakowie.
S. był trzykrotnie żonaty. W małżeństwie z Wandą Raciborską (1870–1896), siostrą Mariana Raciborskiego (zob.), miał syna Adama (1894–1972), lekarza. Z drugiego związku z Marią Łukomską (zm. 1909) miał troje dzieci: Stanisława (1905–1939), Tadeusza (zob.), i Marię (1909–1992), po mężu Klepacką, doktora stomatologii. Trzecie małżeństwo, z Joanną z Sas-Dobrzańskich (ur. 1874), 1.v. Wallesową, było bezdzietne.
Portret olej. z ok. r. 1925, niesygnowany, w Inst. Systematyki i Ewolucji Zwierząt w Kr.; Fot. z l. 1870–1938 w Arch. Nauki PAN i PAU w Kr.; – Almanach entomologów polskich XX wieku, Red. M. Bunalski, J. J. Lipa, J. Nowacki, P. 2001; Katalog wydawnictw Polskiej Akademii Umiejętności 1873–1947, Kr. 1948 II; Mała encyklopedia babiogórska, Pruszków 1992 (błędne inform.); PSB (Michał Rybiński); Słown. biologów; – Fedorowicz Z., Faunistyka w działalności Komisji Fizjograficznej Polskiej Akademii Umiejętności (1865–1939), Wr. 1971 (częściowa bibliogr.); Grochmalicki J., Historia faunistyki i systematyki zoologicznej w latach 1875–1925, „Kosmos” 1931 t. jubileuszowy s. 174; Kulczyński W., O stanie badań fauny krajowej, tamże T. 26: 1901 z. 5–7 s. 211–12; Łomnicki M., Wykaz chrząszczów czyli tęgopokrywych (Coleoptera) ziem polskich, Wstęp, tamże T. 38: 1913 s. 41–6; Pawłowski J., Anegdoty o muzealnikach, „Biul. Muz. Przyr. w Kr.” 2000 nr 1 s. 13–16; tenże, Chrząszcze (Coleoptera) Babiej Góry „Acta Zoologica Cracoviensia” T. 12: 1967 s. 536–9, 569–77; tenże, Historia krakowskiego Muzeum Przyrodniczego, „Wszechświat” T. 96: 1995 nr 2 s. 47–8, nr 3 s. 72, nr 4 s. 102, nr 6 s. 155–6 (fot. portretu S-ego); tenże, Stefan Stobiecki (1859–1944) – rys biograficzny, „Pol. Pismo Entomologiczne”, S. B, 1961 z. 3–4 s. 239–44 (częściowa bibliogr., fot.); tenże, Szkic dziejów muzealnictwa przyrodniczego w Polsce, Kr. 1998 (fot.); tenże, Świat zwierzęcy Babiej Góry, w: Babiogórski Park Narodowy, Kr. 1963 s. 176–7; Piekiełko-Zemanek A., Kalendarium życia Mariana Raciborskiego, „Varia” T. 210: 1986 s. 12; Politechnika Lwowska, Wr. 1993; Razowski J., Zbiory zoologiczne w polskich instytucjach państwowych. Zakład Zoologii Systematycznej i Doświadczalnej PAN w Krakowie, „Przegl. Zool.” T. 28: 1984 s. 320, 322; Sroka S., Dzieje rybactwa w Uniwersytecie Jagiellońskim, Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol., S. II, 1991 z. 3 s. 162, 187; – Leńkowa A., Profesor Władysław Szafer. Anegdoty, fakty, wspomnienia, Kr. 1992 s. 112–13; – Arch. Nauki PAN i PAU w Kr.: sygn. K III–140.
Jerzy Pawłowski