Sułek (zm. ok. 1269/70), przedstawiciel rodu Gryfów (dotychczas zaliczany do Toporów), wojewoda i kasztelan krakowski.

Był synem Sulisława Bartłomiejowica (zm. przed 1231), bratem woj. krakowskiego Klemensa z Ruszczy (zob.), Sezemy i Tomka.

Kwestia przynależności rodowej S-a i identyfikacji jego ojca nie jest jednoznaczna. W XII i XIII w. imię Sułek (względnie Sulisław) było szczególnie popularne w rodach Toporów i Gryfów i nie było to jedyne imię wspólnie preferowane (np. imię Śmił); mogłoby to przemawiać za nieznanymi bliżej związkami powinowactwa z ok. l. poł. XII w., poprzez małżeństwa ułatwiające przenikanie imiennictwa Toporów do Gryfów (także imię Śmił – u Gryfów: Śmił Bodzędzic, zapewne brat stryjeczny arcybp. gnieźnieńskiego Jana ). Wśród Toporów jako pierwszy odnotowywany był z tym imieniem Sułek (zob.), zapewne brat Andrzeja, występujący w l. ok. 1123/4–1149, najpewniej syn słynnego wojewody Sieciecha (zob.). W 1. poł. XIII w. czynni byli Sieciech, Żegota, Gołuch, Andrzej, synowie Sułka, żyjącego w 3. tercji XII w.; Sułek ten był najpewniej bratem występującego w r. 1187 Śmiła Sieciechowica i synem Sieciecha, cześnika książęcego z ok. r. 1121 (zob.), prawdopodobnie wnuka wyżej wymienionego wojewody Sieciecha. Z r. 1273 znany jest wreszcie Sułek z Morawicy (zapewne syn Nawoja i brat Janusza Nawojowica, kaszt krakowskiego 1284–5), ojciec Nawoja z Morawicy, kaszt. krakowskiego (zob.), protoplasty Tęczyńskich. Z kolei wśród Gryfów z imieniem tym wówczas występowali: Sułek (1238) brat Klemensa Janowica, kaszt. oświęcimskiego (1238–9) i Teodora, kaszt. kruszwickiego (1222–3) i woj. krakowskiego (1231–7), Sulisław Janowic, kanonik krakowski (1234–46) i kantor płocki (1246–53), bratanek Andrzeja, bp. płockiego (1238–44) i Sulisław Bartłomiejowic, którego identyfikacja z Sulisławem, kaszt. sandomierskim w l. 1210–17 (F. Piekosiński) jest mało prawdopodobna; kasztelan bowiem był tożsamy ze znanym od r. 1189 Sulisławem Biernatowicem (O. Balzer, K. Mosingiewicz, B. Śliwiński). W l. 1231–6 Klemens, S., Sezema i Tomek Sulisławowice kilkakrotnie występowali wspólnie, m.in. bezskutecznie wysuwając w r. 1236 roszczenia wobec ufundowanego przez ich przodków klasztoru cystersów w Jędrzejowie o wieś Potok, sprzedaną konwentowi przez ich zmarłego ojca Sulisława.

Sułek Sulisławic (S.), brat Klemensa z Ruszczy, Sezemy i Tomka, odnotowywany był wielokrotnie bez urzędu w l. 1231–6. Wraz z całym rodem Gryfów poparł ks. Bolesława Wstydliwego w konflikcie z Konradem Mazowieckim i po zwycięskiej bitwie pod Suchodołem (25 V 1243) występował w lipcu 1243 w Krakowie w otoczeniu ks. Bolesława w okresie porządkowania przez niego struktur władzy (Klemens Sulisławowic został wówczas woj. krakowskim), m.in. świadkował na książęcym akcie potwierdzenia wcześniejszej o kilka lat alienacji wsi na rzecz rodowca, woj. krakowskiego Teodora (w akcie tym świadkował również Adam Leonardowic z rodu Łabędziów, którego kariera rozwijała się później równolegle do kariery S-a). Obok innych licznych krewniaków, Sułek Sulisławic (S.) świadkował na dokumentach wystawionych przez rodowca Sulisława Janowica, kanonika krakowskiego i kantora płockiego, gdy ten 30 VI 1244 na wiecu w Chrobrzu potwierdził wcześniejszy (z ok. l. 1234–6) akt sprzedaży przez ojca Jana i stryja Andrzeja (wówczas scholastyka krakowskiego, a później bp. płockiego) wsi Szczyrzyc woj. krakowskiemu Teodorowi oraz gdy 30 III 1246 na wiecu w Koniemłotach w obecności księcia potwierdził ojcowskie nadanie wsi Nawarzyce klasztorowi jędrzejowskiemu.

W literaturze przyjmuje się, że po r. 1246 Gryfita Sułek Sulisławic (S.) już nie występował publicznie, a jednocześnie akceptuje się pogląd, jakoby o S-u (uznawanym za Topora) brak było wiadomości przed objęciem przez niego kaszt. brzeskiej w r. 1249. Możliwość identyfikacji Sułka Sulisławica z S-em jest dostrzegana, jednak uznawana za niewartą podjęcia (M. L. Wójcik) z powodu poglądu (G. Klimecka) o przynależności S-a do rodu Toporów. Pogląd ten opiera się jednak jedynie na kryterium imionowym, w tym wypadku zawodnym, wiążąc niesłusznie imię Sułek tylko z Toporami względnie nieistniejącymi «Starżami» (F. Piekosiński i inni). Teza o identyczności Gryfity Sułka Sulisławica z S-em jest bardziej prawdopodobna: uwzględnia fakt używania imienia Sułek także w rodzie Gryfów, pozwala ukazać początki aktywności publicznej S-a, tłumaczy uderzająco podobny kontekst wystąpień Sułka Sulisławica i S-a w gronie świadków z rodu Gryfów na dokumentach dotyczących klasztoru jędrzejowskiego, wyjaśnia przyczyny nadania synom S-a imion nieznanych Toporom (Abraham, Poznan), a występujących wśród Gryfów (w r. 1228 odnotowany został u boku księżnej Grzymisławy, matki ks. Bolesława Wstydliwego, Abraham, brat woj. krakowskiego Marka, zapewne kaszt. wiślicki w l. 1245–6, ojciec Jana Abrahamowica, świadkującego w r. 1229 na dokumencie tej księżnej, kaszt. lubelskiego w l. 1284–5), uzasadnia brak informacji o relacjach S-a z Toporami i prośląski aspekt jego aktywności publicznej (ród Gryfów z racji położenia swych dóbr, powiązań rodowych, zwłaszcza ścisłego genealogicznego związku ze śląskimi Wierzbnami i tradycji, od początku XIII w. był oparciem Piastów śląskich w Małopolsce, a w poł. wieku utrzymywał szczególnie bliskie związki z ich linią opolską). S. uznawany jest w literaturze za przedstawiciela rodu Toporów (lub fikcyjnych «Starżów»), jednak zalicza się go przy tym bezpodstawnie do kręgu panów na Niedźwiedziu (w rzeczywistości Starychkoni a nie Toporów) oraz określa bezzasadnie i apriorycznie jako «Sułka Starszego z Niedźwiedzia» (Z. Perzanowski, Klimecka, P. K. Wojciechowski), co jest tylko mechaniczną modyfikacją wcześniejszej błędnej identyfikacji S-a z Sułkiem z Niedźwiedzia, kaszt. wiślickim i krakowskim (zob.). Brak źródłowych przesłanek pozwalających na genealogiczne wiązanie S-a z Toporami.

W r. 1249 otrzymał S. od ks. Bolesława Wstydliwego kaszt. brzeską i już z nowym urzędem świadkował 25 VII t.r. w Krakowie na książęcym akcie zapisu dziesięciny z salin bocheńskich dla klasztoru cystersów w Wąchocku. Ok. r. 1250 zaangażował się w zabiegi o beatyfikację bp. krakowskiego Stanisława (obok licznych rycerzy z rodu Toporów, jednak nie jest to wystarczająca przesłanka za zaliczeniem S-a do ich rodu). S. wymieniany z urzędem kaszt. brzeskiego składał wtedy zeznania o zdziałanych przez biskupa cudach, których doznał jego syn Poznan i o swoim trzykrotnym widzeniu świętego. Poznan po ofiarowaniu go przez ojca św. Stanisławowi został wyleczony z ciężkiej choroby i niemoty, sam zaś S. oświadczył, że przed trzema laty, gdy sam ciężko zachorował, po trzykroć ukazał mu się św. Stanisław i oznajmił, że wszyscy potrzebujący zostaną uleczeni, gdy przybędą do jego grobu. Urząd kaszt. brzeskiego S. sprawował jeszcze 27 II 1253, kiedy to na wiecu w Korczynie świadkował na książęcym akcie lokacyjnym m. Bochni na prawie niemieckim.

Wiosną 1255 nastąpiły zmiany na urzędach małopolskich, wywołane nagłą śmiercią kaszt. krakowskiego Sąda Dobiesławowica z wrogiego Gryfitom rodu Odrowążów; zapewne książę przeprowadził je podczas wiecu w Zawichoście w poł. kwietnia t.r. S. awansował na kaszt. wiślicką i z tym urzędem odnotowany został już na wiecu zawichojskim 18 IV t.r. jako świadek (obok mianowanego ponownie, po krótkiej przerwie, woj. krakowskiego Klemensa i nowo mianowanych: woj. sandomierskiego Sięgniewa i kaszt. wojnickiego Piotra) na akcie uposażenia przez ks. Bolesława Wstydliwego szpitala przy fundowanym w Zawichoście konwencie damianitek (klarysek). Dn. 5 IX na wiecu w Beszowej świadkował na akcie potwierdzenia przez ks. Bolesława Wstydliwego immunitetu sądowego i zwolnień dla poddanych kapit. krakowskiej. Już jednak 14 IX w Osieku u boku księcia wystąpił po raz pierwszy nowy kaszt. wiślicki Bogusza (Boguta). Pozbawienie S-a urzędu między 5 a 14 IX należałoby uznać za objaw napięcia lub kryzysu w małopolskiej elicie władzy, związanego z zerwaniem jesienią t.r. przez ks. opolskiego Władysława prowęgierskiego aliansu z ks. Bolesławem Wstydliwym i poparciem przez niego władcy czeskiego Przemysła Otokara II w konflikcie z królem węgierskim Belą IV o schedę po Babenbergach oraz z nieudaną próbą czeską pozyskania Bolesława Wstydliwego. W tym czasie Sułek z Niedźwiedzia (zob.) utracił urząd podkoniego krakowskiego i przeniósł się do księstwa opolskiego; do zmian mogło dojść również na kilku innych urzędach. S., także związany rodową tradycją z dworem opolskim, pozostał jednak w księstwie krakowsko-sandomierskim: 21 V 1258 towarzyszył ks. Bolesławowi w Zawichoście i świadkował jako były kaszt. wiślicki na drugim miejscu (po kanclerzu Pełce, a przed kaszt. chrzanowskim Dobiesławem) na książęcym akcie nadania dla klasztoru tynieckiego gruntów w Brzostku (w kaszt. wojnickiej) w zamian za ziemię koło kościoła św. Floriana w Krakowie.

Późniejsze zwroty kariery S-a odzwierciedlają przebieg konfliktu czesko-węgierskiego i towarzyszące mu zmiany w relacjach między wykorzystującymi ten konflikt do własnych rozgrywek książętami piastowskimi orientacji prowęgierskiej i proczeskiej. W toku walk między ks. Bolesławem Wstydliwym a ks. kujawskim i łęczyckim Kazimierzem Konradowicem, woj. krakowski Mikołaj Mściwujowic z rodu Pobogów przeszedł w r. 1260 na stronę ks. Kazimierza (może przy okazji nieudanej próby opanowania przez ks. Kazimierza okolic Lelowa) i przed 2 XII t.r. na pewno utracił urząd, przenosząc się wraz z braćmi na Kujawy; już 6 II 1261 został wprost poświadczony w świcie Kazimierza Konradowica jako były woj. krakowski. Odebrany Mikołajowi urząd woj. krakowskiego otrzymał S. Być może kryzys wokół zmiany na urzędzie wojewody w poł. XIII w. posłużył ks. Bolesławowi Wstydliwemu do osłabienia potężnej pozycji wojewody na rzecz kaszt. krakowskiego. Na listach świadków dokumentów książęcych S. jako woj. krakowski zawsze wymieniany był za kaszt. krakowskim Adamem Leonardowicem. Już jako wojewoda uczestniczył na początku grudnia 1260 w rozejmowym zjeździe książąt: Bolesława Wstydliwego z Kazimierzem kujawskim i Siemowitem mazowieckim w Przedborzu i 2 XII t.r. świadkował tam na dokumencie ks. Bolesława. Celem zjazdu rywalizujących książąt było omówienie kwestii jaćwieskiej i uposażenie ziemią łęczycką ks. Leszka Czarnego Kazimierzowica, popieranego przez ks. Bolesława przeciw ojcu. Z kolei kwestia najazdów litewskich i jaćwieskich na Mazowsze, konsekwencje pokoju czesko-węgierskiego i możliwa w nowej sytuacji poprawa relacji z Kazimierzem kujawskim, były omawiane na zjeździe w Iwanowicach koło Dankowa nad Liswartą w styczniu 1262, gdzie obok innych panów duchownych i świeckich z Małopolski i Wielkopolski S. świadkował 29 I t.r. na akcie nadania przez ks. Bolesława Wstydliwego trzech wsi klasztorowi damianitek w Zawichoście. Pogląd (J. Powierski) jakoby w konsekwencji tego zjazdu na dwór krakowski powrócił Mikołaj Mściwujowic, odnotowany na trzech dokumentach dla damianitek (od r. 1203 zw. klaryskami) z datą 2 III 1262 u boku ks. Bolesława Wstydliwego ponownie z tytułem woj. krakowskiego, używanym za zgodą księcia rzekomo równolegle z nadal sprawującym realnie ten urząd S-em, nie uwzględnia jednak wcześniejszego stanowiska literatury (B. Ulanowski), emendującej tę datę na 2 III 1257. Jeżeli rzeczywiście Mikołaj Mściwujowic w marcu 1262 wrócił wówczas do Krakowa (w następstwie załagodzenia napięć między książętami), to musiał on zaakceptować posiadanie urzędu wojewody przez S-a wobec silnej jego pozycji; zdaniem literatury (B. Śliwiński) obok Mikołaja u boku ks. Bolesława Wstydliwego pojawiło się wtedy po przerwie także kilku innych panów. S. po marcu 1262 na pewno utrzymał urząd woj. krakowskiego; 9 V t.r. w Krakowie świadkował z tym urzędem na książęcym akcie nadania obszarów leśnych koło Bochni pod karczunek dziedzicom z Niegowici, braciom: komesowi Dzierżykrajowi i kanonikowi krakowskiemu Wyszowi.

Jako woj. krakowski S. świadkował na kilku dokumentach książęcych dotyczących klasztoru cystersów w Jędrzejowie: w r. 1261 na akcie nadania mieszczaninowi krakowskiemu Rinoldowi wsi Bezden, pozyskanej od konwentu w zamian za wsie Rudniki i Sudoł; 2 X 1262 w Krakowie na akcie nadania klasztorowi obu ostatnich wsi (obok kaszt. krakowskiego Adama i S-a świadkowali tu Gryfowie z najbliższego kręgu krewniaczego S-a, jeśli identyfikować go z Sułkiem Sulisławowicem, jego bratankowie: Marek, syn Sezemy oraz Warcisław i Świętopełk Klemensowie); 18 III 1263 w Skaryszewie na akcie nadania klasztorowi wsi Skoruszkowice (obok bratanków: cześnika księżnej Warcisława i Świętopełka, syna Klemensa). Wreszcie bezpośrednio S-a dotyczy akt książęcy wydany 14 V 1263 w Krakowie i poświadczający, że S. przekazał klasztorowi jędrzejowskiemu część Łączyna i Nagłowic koło Jędrzejowa (uprzednio nadane mu przez księcia prawem dziedzicznym) w zamian za Krzesławice (w Opoczyńskiem w ziemi sandomierskiej); jako jedyny świadek bez tytułu urzędniczego wymieniony został przy okazji tej transakcji ponownie Marek, syn Sezemy.

Między 10 V a 18 VII 1264 utracił S. urząd woj. krakowskiego na rzecz odzyskującego łaskę książęcą Mikołaja Mściwujowica. Wojewoda powinien był dowodzić rycerstwem krakowskim w czerwcu t.r. podczas zwycięskiej wyprawy ks. Bolesława Wstydliwego przeciw Jaćwięgom. W przededniu tej wyprawy, 10 V 1264 w Krakowie, S. występował jeszcze u boku ks. Bolesława Wstydliwego jako woj. krakowski (wymieniony po kaszt. Adamie wśród świadków nadania kościołowi św. Michała na zamku krakowskim 5 grzywien srebra z czynszu należnego księciu od miasta). Książę wyruszył na wyprawę z Krakowa w kierunku Sandomierza i Zawichostu po 15 V; w jego orszaku byli wówczas oprócz S-a także panowie sandomierscy: woj. Sięgniew z rodu Rawiczów, cześnik Przecław, podkomorzy Żegota oraz kaszt. radomski Janusz i podkomorzy krakowski Wawrzyniec. Po zwycięskiej bitwie stoczonej 14 VI na terytorium Jaćwięgów, w czasie powrotu 18 VII w Osieku (w drodze z Sandomierza do Krakowa) na dokumencie ks. Bolesława Wstydliwego jako woj. krakowski świadkował już Mikołaj Mściwujowic. Ponieważ 18 VII na jednym dokumencie książęcym wystąpili dotychczasowi: kaszt. krakowski Adam Leonardowic z Książa z rodu Łabędziów, woj. sandomierski Sięgniew z rodu Rawiczów, kaszt. wiślicki Boguta i kaszt. lubelski Warsz z rodu Rawiczów oraz po raz pierwszy nowy (ponownie) woj. krakowski Mikołaj Mściwujowic (z tytułem odnotowany do 4 VI 1268) i ponieważ wkrótce kolejnym (po zmarłym Adamie) kaszt. krakowskim został Sięgniew (przynajmniej do początku r. 1266), nie ulega wątpliwości, iż krótko przed 18 VII 1264 i co najmniej do początku r. 1266 pozostawał S. bez urzędu (J. Wroniszewski). Utrata urzędu w trakcie kampanii wojennej przeciw poganom musiała mieć charakter nagły i związany z bieżącymi wydarzeniami militarnymi (np. ciężkie zranienie, przejściowa niewola, poważna choroba). Raczej nie była związana z załamaniem się politycznej pozycji S-a (np. w związku z przygotowywaną przez ks. Bolesława Wstydliwego i przeprowadzoną w r. 1265 desygnacją Leszka Czarnego na sukcesora tronu krakowskiego), bowiem już wiosną 1266 poświadczony został S. jako jeden z dowódców rycerstwa małopolskiego, wysłanego przez ks. Bolesława Wstydliwego przeciw ruskiemu kniaziowi Szwarnowi Daniłowiczowi i jego szwagrowi, litewskiemu kunigasowi Wojsiełkowi. Wyprawa ta miała charakter odwetowy (w r. 1265 Litwini i Rusini dotarli aż do Skaryszewa i Tarczku), a dowodzili nią, wymienieni tylko z imienia przez Latopis halicko-wołyński (hipacki), Sięgniew (jeszcze woj. sandomierski lub już kaszt. krakowski), Warsz (jeszcze kaszt. lubelski lub już woj. sandomierski), S. i Nieustęp (ten ostatni z rodu Leliwitów). Walki toczyły się między Chełmem, Bełzem i Lublinem (wg Latopisu hipackiego) lub między Ropczycami a Przeworskiem (wg mniej prawdopodobnej wersji Długosza), a decydujące zwycięstwo odnieśli Polacy 19 VI 1266 w miejscu na pograniczu zwanym brona (porta, vorota), lokalizowanym w literaturze w rejonie Czerwienia (E. Kowalczyk) lub między Ropczycami a Rzeszowem (J. Kurtyka); brony funkcjonowały w obu tych rejonach.

S. otrzymał urząd kaszt. krakowskiego po zmarłym Sięgniewie. Już 2 VI 1268 na wiecu w Korczynie S. po raz pierwszy wystąpił z tym tytułem obok woj. sandomierskiego Warsza, kaszt. lubelskiego Janusza z rodu Toporów, kaszt. bieckiego Mikołaja i swego syna, podczaszego sandomierskiego Poznana; woj. krakowskim był wówczas nadal Mikołaj Mściwujowic. Wystawiony wtedy dokument książęcy, dotyczący historii i rozstrzygnięcia konfliktu między klasztorem cystersów w Henrykowie a woj. krakowskim Mikołajem Mściwujowicem o niesłusznie wybieraną przez tegoż stróżę z dóbr klasztornych Wrożenice i Glewo (Glewiec w ziemi krakowskiej) mógłby jednak świadczyć, iż S. objął kaszt. krakowską na długo przed 2 VI 1268; rządca klasztorny powołał przed księciem na wiecu w Korczynie w r. 1266 świadków w osobach: S-a, kaszt. krakowskiego i Mikołaja, kaszt. bieckiego, którzy decyzją księcia mieli złożyć zeznanie (obok świadków powołanych przez wojewodę) na najbliższym wiecu w Seceminie; wówczas jednak nie starczyło czasu i zeznania na korzyść klasztoru złożyli obaj świadkowie dopiero w Krakowie 24 II 1268, a książę wydał w ich obecności poświadczony dokumentem wyrok korzystny dla klasztoru na kolejnym najbliższym wiecu właśnie 2 VI t.r. w Korczynie. Jeśli zatem pisarz dokumentu z 2 VI nie «uzupełnił» tytułu S-a w odniesieniu do wcześniejszych wydarzeń (co jest raczej mało prawdopodobne), to urząd kaszt. krakowskiego sprawował S. już 24 II 1268, a mógł go otrzymać w 2. poł. r. 1266, po bitwie z kniaziem Szwarnem 19 VI t.r. S. zmarł w r. 1269 lub 1270, bowiem jego następca na kaszt. krakowskiej Warsz jeszcze 23 II 1269 wystąpił jako woj. sandomierski, a z nowym urzędem kaszt. krakowskiego wymieniony został w dokumencie z r. 1270 (bez daty dziennej).

Informacje o posiadłościach S-a są fragmentaryczne i wskazują na ich położenie w ziemiach krakowskiej i sandomierskiej. Przed r. 1263 otrzymał od księcia prawem dziedzicznym za zasługi siedliska komorników i koniarzy we wsiach Łączyn i Nagłowice koło Jędrzejowa, które następnie zamienił z klasztorem cystersów w Jędrzejowie na wieś Krzesławice w Opoczyńskiem, co książę zatwierdził 14 V 1263, przyznając mu na Krzesławicach prawo dziedziczne. Aktywność w okolicy Jędrzejowa nie była przypadkowa, inna część Łączyna została klasztorowi nadana w okresie fundacji w poł. XII w. (ok. 1153/4) przez Gryfitę arcybp. gnieźnieńskiego Jana. Nie jest pewne czy to już S. posiadał wieś Kębłów (paraf. Gawłuszowice w ziemi sandomierskiej), poświadczoną w rękach jego syna Abrahama w r. 1278.

Z nieznanej z imienia żony S. miał co najmniej dwóch synów: starszego, Poznana Sułkowica, ok. r. 1250 odnotowały «Miracula» i «Vita maior sancti Stanislai» jako cudownie uzdrowionego za sprawą św. Stanisława. W okresie 2 VI 1268 – 1270 występował on jako podczaszy sandomierski; zapewne pełnił ten urząd jeszcze w r. 1272, kiedy to świadkował na dokumencie ks. Bolesława Wstydliwego dla klasztoru benedyktynek w Staniątkach wśród urzędników, określony jako «comes Poznanus filius Sulconis». Młodszy Abraham Sułkowic znany jest tylko z jednego wystąpienia 27 V 1278 w dokumencie ks. Bolesława Wstydliwego, określony tam jako «miles, filius Sulconis quondam castellani Cracoviensis». Ofiarował wówczas księciu swoją wieś Kębłów w zamian za łąki Dobromir i Okrągłe z lasem Rudy w obrębie wsi Poznachowice (koło Dobczyc w ziemi krakowskiej). Jako «ordinator negocii» tej sprawy wystąpił sędzia sandomierski Żegota z rodu Toporów, a wśród świadków odnotowano także kaszt. brzeskiego Marcina zapewne z tego rodu, być może zatem relacje Abrahama z Toporami były dość bliskie (małżeństwo? powinowactwo?). Może śladem tych domniemanych związków stało się w r. 1285 nadanie za wierność Kębłowa Stanisławowi z Chrobrza, który w czasie buntu pozostał wierny ks. Leszkowi Czarnemu wbrew całemu rodowi Toporów; być może Stanisław sprzeciwił się rodowi i potem zabiegał o tę akurat wieś nieprzypadkowo. Istnienie trzeciego syna S-a nie jest pewne. Dn. 11 V 1287 w Krakowie ks. Leszek Czarny, wynagradzając wierność w czasie niedawnego buntu (w r. 1285), nadał rycerzowi Klemensowi, synowi Sulisława, młyn Bochnek nad rzekami Nidą i Łososiną. Rycerz ten jest uznawany za syna Sułka Sulisławica (M. L. Wójcik); z uwagi na formę imienia ojca identyfikacja ta może być jednak jedynie hipotezą (S. nigdy nie był określany jako Sulisław). Klemensa Sulisławica należy identyfikować z Klemensem, kaszt. wojnickim, mianowanym przez Władysława Łokietka i świadkującym dwukrotnie 20 XII 1290 oraz 12 IV 1292 w Sandomierzu na dokumentach tego księcia.

Balzer, Genealogia, s. 270–2 (Sulisław Biernatowic); PSB (Kazimierz książę kujawski, Sięgniew); Piekosiński, Rycerstwo, III 25 (Sulisław Bartłomiejowic), 140–2 (połączone informacje o S-u i Sułku z Niedźwiedzia, 188 (Poznan Sułkowic); Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V cz. 1–4 (Bezden, Bochnia, Brzesko-Kasztelania, Glewiec, Jędrzejów, Łączyn); Urzędnicy, IV/1; – Birkenmajerowa Z., Rodowód średniowiecznych Gryfitów śląskich, „Roczn. Tow. Przyjaciół Nauk na Śląsku” T. 5: 1936 s. 215–26; taż, Śląskie sprawy Gryfitów płockich, tamże T. 6: 1938 s. 244–66; Bracha K., Wiece Bolesława Wstydliwego, „Kwart. Hist.” R. 93: 1986 s. 663–77; Galas P., Granice darowizny książęcej z r. 1262 w świetle nazw miejscowych (Przyczynek do historii niektórych nazw geograficznych w pow. bocheńskim), „Onomastica” T. 2: 1956 s. 137–54; Gorzycki R., Pierwszeństwo kasztelana przed wojewodą krakowskim, „Kwart. Hist.” R. 4: 1890 s. 63–73; Halecki O., Powołanie księcia Władysława opolskiego na tron krakowski w r. 1273, tamże R. 27: 1913 s. 222–31, 236–62; Klimecka G., Ród potomków Sieciecha w wiekach XII i XIII, „Studia Źródłozn.” T. 28: 1983 s. 60–1 (zalicza S-a do Toporów); Kowalczyk E., Brona małopolska. Ze studiów nad obroną stałą ziem polskich we wczesnym średniowieczu, W. 2000 s. 41–6; Kurtyka J., Głos w dyskusji nad referatem o rodzie potomków Sieciecha, w: Genealogia. Studia nad wspólnotami krewniaczymi i terytorialnymi na tle porównawczym, Red. J. Hertel, J. Wroniszewski, Tor. 1987 s. 229–35; tenże, Osadnictwo średniowieczne. Początki osady i miasta, w: Dzieje Rzeszowa, Red. F. Kiryk, Rzeszów 1994 I 177; tenże, Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kr. 1997; tenże, Topory, Starekonie i Okszyce. W sprawie związków międzyrodowych w XIII i XIV wieku, „Kwart. Hist.” R. 99: 1992 z. 2 s. 17–37; tenże, Włość chroberska w średniowieczu i w XVI w. w świetle źródeł historycznych, „Łódz. Spraw. Archeol.” T. 4: 1998 s. 140–1; Mika N., Walka o spadek po Babenbergach 1246–1278, Racibórz 2008; Mosingiewicz K., Śliwiński B., Rycerstwo polskie z końca XII wieku w falsyfikacie Kazimierza Sprawiedliwego, „Kwart. Hist.” R. 88: 1981 s. 716 (Sulisław Biernatowic); Polaczkówna H., Zapis Teodora Gryfity dla cystersów z 1196 r., „Arch. Tow. Nauk. we Lw.”, Dz. II, T. 23: 1938 z. 1 s. 7, 11–12, 18–23; Powierski J., Stanowisko polityczne książąt polskich wobec ludów bałtyjskich i zakonu krzyżackiego w okresie nasilenia najazdów litewskich (1261–1263), w: tenże, Prussica, Malbork 2005 II 341–2; Sczaniecki M., Nadania ziemi na rzecz rycerzy w Polsce do końca XIII wieku, P. 1938 s. 54; Sczaniecki P., Gryfici z linii brzeźnickiej i benedyktyni, „Studia Hist.” T. 30: 1987 s. 3–18; Semkowicz A., Krytyczny rozbiór „Dziejów polskich” Jana Długosza (do roku 1384), Kr. 1887 s. 285; Sikora F., O rzekomej dominacji politycznej Lisów w Małopolsce w XIII w., czyli kilka uwag o rodzie Pobogów, „Studia Hist.” R. 26: 1983 s. 3–28; Stoksik J., Powstanie i późniejszy rozwój uposażenia klasztoru klarysek w Krakowie w XIII i XIV wieku, „Roczn. Krak.” R. 35: 1961 s. 94–5; Szambelan Z., Najazdy ruskie na ziemię sandomierską w XIII w., „Acta Universitatis Lodziensis” Folia Historica Z. 36: 1989 s. 7–32; Śliwiński B., Mikołaj Mściwujowic. Przyczynek do badań nad rodem Lisów, „Roczn. Gdań.” T. 39: 1970 z. 1 s. 80–3; Ulanowski B., O założeniu i uposażeniu klasztoru w Staniątkach, „Rozpr. AU. Wydz. Hist.-Filoz.” T. 28: 1891 s. 43, 49p, 116; tenże, O założeniu klasztoru św. Andrzeja w Krakowie i jego najdawniejszych przywilejach, „Pam. AU. Wydz. Hist.-Filoz.” T. 6: 1887 s. 12–20; Włodarski B., Polska i Czechy w drugiej połowie XIII i początkach XIV wieku (1250–1306), Lw. 1931 s. 27–74; tenże, Problem jaćwiński w stosunkach polsko-ruskich, „Zap. Hist.” T. 24: 1959 z. 2–3 s. 7–35; tenże, Rywalizacja o ziemie pruskie w połowie XIII wieku, „Roczn. Tow. Nauk. w Tor.” R. 61: 1956 z. 1 s. 60; Wójcik M. L., Ród Gryfitów do końca XIII wieku. Pochodzenie – genealogia – rozsiedlenie, Wr. 1993 s. 28–30, 34–5, 45, 48, 50, 58, 60, 64–6, 68–9; Wroniszewski J., Prebenda przy kościele św. Benedykta na Górze Lasoty pod Krakowem a związki rodzinne małopolskiej elity władzy w końcu XIII w., „Roczn. Hist.” R. 62: 1996 s. 178–9; Wróblewski R., Problem jaćwieski w polityce Bolesława Wstydliwego w latach 1248–1264, „Zesz. Nauk. Uniw. Łódz.”, S. 1, 1970 z. 72 s. 3–17; Wyrozumski J., Udział książąt polskich w walce o spadek po Babenbergach, „Zesz. Nauk. UJ” 1997, Prace Hist., z. 121 s. 7–20; Żmudzki P., Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny, W. 2000 (błędnie jako rzekomy Sułek Starszy z Niedźwiedzia z rodu Starychkoni); – Cod. Pol., I, III; Cuda świętego Stanisława, Oprac. Z. Perzanowski, „Analecta Cracoviensia” T. 11: 1979 s. 124–7 (na s. 126 przypis 2 biogram z błędami); Długosz, Annales, VII; Galic’ko-volins’kij litopis, w: Galic’ko-volins’ka deržava XII–XIV. Zbirnik naukovich prac’, Upor. O. S. Kučeruk, L’viv 2002 s. 84–5; Ipat’evskaja letopis’, w: Polnoe sobr. russ. letopisej, II (1846) 203, II (1908) kol. 846, 864–6; Kod. katedry krak., I; Kod. mogilski; Kod. Mpol., I, II; Kod. tyniecki, nr 21 (wg wydawcy podejrzany); Matricularum regni Poloniae summ., IV supl. 348; Mon. Pol. Hist., II (Rocznik Traski: 1264 r.), III (Rocznik franciszkański – Kronika Mierzwy: 1266 r.), IV (Miracula sancti Stanislai, Vita Sancti Stanislai Cracoviensis episcopi, Vita maior); Mon. Pol. Hist., S. N., V (Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz) s. 91–2; Vet. Mon. Pol., I nr 125; Wincentego z Kielc (Kielczy), „Żywot mniejszy” i „Żywot większy” św. Stanisława, „Analecta Cracoviensia” T. 11: 1979 s. 188 (Żywot większy); Zbiór dok. mpol., IV nr 876, VI nr 1571; – IH PAN Oddz. w Kr., Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. w Średniowieczu: Kartoteka.

Bibliogr. dot. imienia Sułek u Gryfów: Cod. Pol., I, Długosz, Annales, VI, VII, Kod. katedry krak., I, Kod. maz. (Kochanowskiego), nr 273, Kod. mogilski, Kod. Mpol., I nr 11, 13, 19, 20 (w ostatnich dwóch aktach błędny odczyt «Fulco» zamiast «Sulco»), nr 26–28, 44, II nr 374, 384, Mon. Pol. Hist., S. N., X z. 2 (Katalogi biskupów krak.) s. 90.

Janusz Kurtyka