Krakowski Szymon, pseud. Szymek z wojska (1913–1944), działacz Komunistycznej Partii Polski (KPP), Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Ur. 1 X w Łodzi, był synem Mendla, rzemieślnika, i Dwojry Eksztajn. Na początku lat trzydziestych, będąc pracownikiem sklepowym rozpoczął działalność w związku zawodowym pracowników handlu w Łodzi. W r. 1932 wstąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej (KZMP). Wkrótce został aktywistą tej organizacji w dzielnicy Prawa Śródmiejska; powierzono mu kierownictwo pracą w sekcji młodzieżowej związku pracowników handlu, był też członkiem dzielnicowego kola prelegentów. Aresztowany 1 X 1933 r., został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 13 I 1934 r. na 8 miesięcy więzienia i utratę praw obywatelskich na 5 lat. Karę odbył w więzieniu piotrkowskim, skąd zwolniony 3 VI t. r. powrócił do Łodzi. Kontynuował działalność w KZMP; został sekretarzem dzielnicy «Starówka» i członkiem Komitetu Łódzkiego. Jako członek kierownictwa KZMP oraz działacz KPP, brał czynny udział w organizowaniu strajków robotniczych i w innych akcjach podejmowanych przez komunistów. W r. 1936 za działalność rewolucyjną został osadzony w Berezie Kartuskiej, gdzie w czasie półtorarocznego pobytu więziony był 50 dni w karcerze. Po wyjściu z Berezy czynny był nadal w ruchu komunistycznym, aż do chwili rozwiązania partii.
We wrześniu 1939 r. zgłosił się ochotniczo do wojska; po walkach pod Kutnem awansowany do stopnia kaprala, w czasie obrony Warszawy został ciężko ranny. W lutym 1940 r. przedostał się do Lwowa, gdzie pracował najpierw w Okręgowej Radzie Związków Zawodowych, a następnie jako przewodniczący komitetu fabrycznego w dawnej fabryce Blumenfelda. Przyjęty został wówczas do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) (WKP). Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej zgłosił się ochotniczo do Armii Czerwonej. Awansował kolejno z szeregowca do dowódcy oddziału i dowódcy plutonu. Na przełomie 1942/3 skierowany został do szkoły partyjnej Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej (KW MK) w Ufie. Jesienią 1943 r. przerzucono go z grupą emisariuszy Związku Patriotów Polskich (ZPP) w okolice Pińska, gdzie formował się polski oddział im. T. Kościuszki przy Pińskiej Brygadzie Partyzanckiej. W styczniu 1944 r. część grupy, wśród nich i K., przedostała się na teren Lubelszczyzny. Tu wszedł do sformowanego z uczestników tej grupy oddziału pod dowództwem I. Borkowskiego, który przeszedł w rejon lasów lipskich i włączony został w skład Armii Ludowej (AL), a w lutym 1944 r. w skład Brygady im. Ziemi Lubelskiej. K. był, obok braci A. i E. Szymańskich redaktorem „Żołnierza Lubelszczyzny”, organu prasowego II Obwodu AL, wydawanego w Trzydniku Małym. Działał w PPR, brał czynny udział w rozwijaniu ruchu partyzanckiego na terenie Okręgu IV Lubelskiego. Jak stwierdzają jego współtowarzysze, wśród partyzantów cieszył się dużym zaufaniem. Na kilka dni przed wyzwoleniem poległ 14 VII 1944 r. w bitwie w lasach lipskich.
Bereziacy, W. 1965 s. 390 (nota biogr., fot.); Bolkowiak G. A., Gorące dni, W. 1959 s. 188, 215; PPR, GL i AL na Lubelszczyźnie w okresie okupacji hitlerowskiej (1942–1944), L. 1958 s. 23, 30; – Ruch oporu na Lubelszczyźnie (1942–1944). Źródła. Wstęp i oprac. Z. Mańkowski i J. Naumiuk, L. 1960; – „Poufny Przegl. Inwigilacyjny” nr 692 poz. 102, nr 705 poz. 178, nr 712 poz. 180 podp. 15; „Z Pola Walki” 1961 nr 4 s. 1171; – Arch. Zakł. Hist. Partii: sygn. 3103 (teczka osobowa K-ego), Akta Więzienia Piotrków t. 672; – Relacja ustna L. Kasmana udzielona autorce 19 XII 1968 r.
Alicja Pacholczykowa