Skwirzyński (pierwotnie Buczek) Tadeusz Michał, pseud. konspiracyjny Celny (1923–1995), prawnik, ekonomista, minister leśnictwa i przemysłu drzewnego. Ur. 29 IX w Iwoniczu, był synem Władysława Buczka, robotnika, i Władysławy z domu Sip, chłopki na ok. 3-hektarowym gospodarstwie.

 

W czasie okupacji niemieckiej uczył się od r. 1940 w Szkole Handlowej w Krośnie. Jednocześnie uczęszczał na tajne komplety gimnazjalne, a od r. 1942 sam uczył w młodszych grupach tychże kompletów. Dn. 27 VII 1944 zdał egzamin dojrzałości przed Tajną Komisją Egzaminacyjną w Krośnie. Od marca 1943 był żołnierzem konspiracji pseud. Celny w lokalnym oddziale Armii Krajowej (AK), którym dowodził por. «Pik» (Jerzy Nowak). W czasie Akcji «Burza» w podokręgu Rzeszów, a ściślej w Inspektoracie Krosno AK, brał udział w walce o opanowanie Iwonicza i w tworzeniu tzw. potocznie Republiki Iwonickiej (28 VII–21 IX 1944). Po ustaniu działań wojennych w tym rejonie uczył w miejscowej szkole powszechnej, a po ukończeniu kursu pedagogicznego – w Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym w Iwoniczu. Następnie wyjechał do Krakowa, gdzie jesienią 1945 rozpoczął studia na Wydz. Prawa UJ. Po trzech trymestrach został przysposobiony przez Michalinę Skwirzyńską, ówcześnie urzędniczkę Min. Kultury i Sztuki (Aktem Przysposobienia wydanym przez Sąd grodzki w Warszawie 12 XI 1946), i używał odtąd nazwiska Skwirzyński. Przeniósł się do Warszawy i studiował dalej na Wydz. Prawa Uniw. Warsz., stopień magistra praw uzyskał w r. 1949. Następnie przez trzy lata S. był uczestnikiem seminarium doktoranckiego z zakresu prawa handlowego, prowadzonego przez Romana Zbigniewa Piotrowskiego.

 

Dn. 1 X 1948 S. wstąpił do Stronnictwa Ludowego, od 27 XI 1949 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (ZSL). Od sekretarza koła i kierownika szkolenia w miejscach pracy doszedł do funkcji członka Naczelnego Komitetu (NK), wybrany na V Kongresie ZSL (marzec 1969). Ponownie został wybrany do NK na VI Kongresie (kwiecień 1973), zaś od Kongresu VII (styczeń 1976) do Kongresu VIII ZSL (grudzień 1980) był członkiem Prezydium NK.

 

Pracę zawodową S. rozpoczął już w toku studiów w r. 1948 w Dziale Budżetowo-Administracyjnym Centrali Rolniczej Spółdzielni (CRS) «Samopomoc Chłopska» w Warszawie. Wkrótce w CRS objął stanowisko wicedyrektora. W okresie 1951–2 wykładał na kursach dla kadry powiatowych i wojewódzkich związków spółdzielni w Centralnej Szkole Rewidentów. W l. 1952–8 był dyrektorem ekonomicznym w Centralnym Zarządzie Państwowych Zakładów Zbożowych, a w l. 1958–67 dyrektorem naczelnym Zjednoczenia Przemysłu Paszowego «Bacutil». Od kwietnia 1967 do października 1969 był podsekretarzem stanu w Min. Przemysłu Spożywczego i Skupu, a następnie od października 1969 do października 1971 – jednym z zastępców przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. W listopadzie t.r. S. przeniesiony został do administracji terenowej i do listopada 1973 był przewodniczącym Prezydium Woj. Rady Narodowej w Bydgoszczy. W listopadzie 1973 powrócił do administracji centralnej i 22 XI t.r. powołany został na stanowisko ministra leśnictwa i przemysłu drzewnego, na którym pozostawał do 12 II 1981. S. był również posłem na Sejm PRL VI kadencji (1972–6) z okręgu 14 (Toruń) oraz na Sejm VII kadencji (1976–80) z okręgu 34 (Krosno). W Sejmie kadencji VI był do 14 XII 1973 członkiem Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, a w kadencji VII odpowiadał 26 V 1978 na zbiorową interpelację w sprawie ochrony Puszczy Jodłowej. W r. 1981 przeszedł na rentę z tytułu specjalnych zasług dla PRL. Od lipca 1985 był członkiem ZBoWiD. Zmarł 24 III 1995 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Komunalnym na Powązkach (dawny Wojskowy). Był odznaczony Krzyżem Oficerskim, Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi oraz odznaczeniami austriackimi i finlandzkimi.

 

Żonaty (od r. 1952) z Olgą Marią z Filipczaków, S. miał syna Jacka (ur. 1953).

 

 

 

Spis posłów na Sejm i regulamin Sejmu (Kadencja VI), W. 1972; toż, (Kadencja VII), W. 1976; – Mołdawa T., Ludzie władzy 1944–1989, W. 1991; Spraw. Stenogr. Sejmu PRL za l. 1972–80; – „Życie Warszawy” 1995 nr 86, 87, 89 (nekrologi); – Arch. Sejmowe: Kadencja VI PRL Ankiety Poselskie t. 7 k. 38–40, Kadencja VII PRL Ankiety Poselskie t. 8 k. 85–88; Arch. Uniw. Warsz.: Akta studenckie S-ego – WP 358; Arch. Zarządu Woj. Związku Kombatantów RP w W.: W 98086 (fot.).