INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Tadeusz Sokołowski      Tadeusz Sokołowski, wizerunek na podstawie fotografii.

Tadeusz Sokołowski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2000-2001 w XL tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sokołowski Tadeusz, pseud. i nazwiska konspiracyjne: Trop, Zator, Tadeusz Serafin (1905–1943), jeździec sportowy, oficer WP i Armii Krajowej, cichociemny. Ur. 25 IX w Zemłosławiu (pow. oszmiański), był synem Aleksandra, administratora majątków, i Bronisławy z Kurtzów.

W l. 1914–20 uczył się S. w Szkole Emiliana Konopczyńskiego w Warszawie. Należał wówczas do 3. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej, w której dosłużył się funkcji zastępowego i Krzyża Harcerskiego II st. W r. 1918, już po ustąpieniu Niemców z Warszawy, wstąpił do organizacji wojskowej «Pierwszy Pułk Czwartaków». W r. 1920 uczył się w V Państwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie (dawne Konopczyńskiego) i t.r. wstąpił do Korpusu Kadetów Nr 2 w Modlinie. Po wybuchu III powstania śląskiego brał w nim udział jako instruktor w stopniu plutonowego (czerwiec 1921). Po zdemobilizowaniu 5 VII 1921 powrócił do Korpusu Kadetów, w którym w r. 1924 zdał maturę. W l. 1924–6 uczył się w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu i po jej ukończeniu został promowany na stopień podporucznika z dn. 15 VIII 1926. Przydzielony do 14. Dywizjonu Artylerii Konnej w Białymstoku, pełnił funkcję dowódcy plutonu w 1. baterii, a następnie adiutanta Dowództwa Artylerii Konnej 1. Dyw. Kawalerii. Przeniesiony 31 III 1928 do l. P. Szwoleżerów im. J. Piłsudskiego (P. Szwol.), był S. dowódcą plutonu w III szwadronie. Został awansowany na porucznika (ze starszeństwem z dn. 15 VIII 1928). We wrześniu 1931 odbył kurs instruktorów jazdy konnej w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu i wyższy kurs instruktorów jazdy konnej (październik 1932 – sierpień 1933). Z dn. 1 I 1935 awansowany został na rotmistrza. W l. 1936–8 studiował w Wyższej Szkole Wojennej (XVII promocja) i po jej ukończeniu otrzymał tytuł oficera dyplomowanego. Powrócił do 1. P. Szwol.

W l. 1930–7 odnosił S. liczne sukcesy na konkursach hipicznych. M.in. 5 V 1932 uzyskał II nagrodę w Konkursie Ujeżdżania Koni w Grudziądzu, 30 IX t.r. na Mistrzostwach w Ujeżdżaniu Konia (Łazienki) zdobył tytuł I wicemistrza i srebrny medal, 26 IX 1935 odniósł zwycięstwo w I serii w Konkursie Krajowym Ujeżdżania w Warszawie, 6 X t.r. został I wicemistrzem Polski w skokach przez przeszkody (Łazienki). Wchodził w skład polskiej ekipy na olimpiadę w Berlinie w sierpniu 1936 (tu jednak nie ukończył parcoursu). Na międzynarodowych konkursach hipicznych (29 VIII – 6 IX t.r.) był zawodnikiem drużyny polskiej, która zdobyła Puchar Nagrody Łotwy i m. Rygi oraz Naczelnego Wodza Perkunasa, indywidualnie otrzymał (na «Zbiegu») I nagrodę w Konkursie o Nagrodę m. Rygi. Na Mityngu Popularnym w Lublinie (29 IX – 4 X t.r.) został mistrzem skoków przez przeszkody. Działał w Wojskowych Klubach Sportowych: «Gryf» w Toruniu (1926) i «Legia» w Warszawie, gdzie kierował sekcją jeździecką i był zastępcą kierownika w l. 1937–9. Od listopada 1938 do sierpnia 1939 był S. dowódcą szwadronu w 1. P. Szwol. i wchodził w skład sztabu Grupy gen. Stanisława Skwarczyńskiego (tzw. Korpus Interwencyjny) jako zastępca szefa Oddziału II. Po rozwiązaniu korpusu z dn. 31 VIII 1939 dalej pozostawał w sztabie gen. Skwarczyńskiego, który od 3 IX t.r. dowodził południowym zgrupowaniem Armii Odwodowej «Prusy». Dn. 9 IX t.r. przydzielony został do sztabu dowódcy Armii «Lublin» gen. Tadeusza Piskora, a od 19 do 21 IX t.r. pełnił funkcję dowódcy dywizjonu rozpoznawczego w Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej i brał udział w pierwszej bitwie tomaszowskiej (17–20 IX t.r.). Dn. 13 X 1939 przeszedł granicę polsko-węgierską i przez Jugosławię i Włochy przybył 23 X t.r. do Francji. Odkomenderowany z Paryża do Coetquidan, pełnił służbę w I Dywizjonie Kawalerii oraz Wileńskim Dywizjonie Rozpoznawczym 2. Dyw. Strzelców Pieszych w Parthenay. W Granville ukończył kurs szyfrowy i przeciwpancerny.

Po kapitulacji Francji S. został 23 VI 1940 ewakuowany z Le Verdon do Wielkiej Brytanii (Liverpool). Pełnił tam służbę w grupie płk. Stanisława Sosabowskiego, w 3. P. Kawalerii płk. Emila Gruszeckiego oraz w dywizjonie przeciwpancernym 10. Brygady Kawalerii Pancernej i 14. P. Ułanów Jazłowieckich, gdzie był dowódcą szwadronu szkolnego. Zgłosiwszy się do służby w kraju, przeszedł szkolenie konspiracyjne ze specjalnością dywersji i 29 XI 1941 został zaprzysiężony w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Przybrał wówczas pseud.: Trop i Zator oraz nazwisko Tadeusz Serafin. W nocy z 30 na 31 III 1942 (operacja lotnicza o krypt. Belt) wykonał skok z samolotu niedaleko Baryczy koło Końskich. Po skoku awansowany został na majora ze starszeństwem od 30 III 1942. Otrzymał przydział na IV Odcinek «Wachlarza» jako zastępca dowódcy, a od końca sierpnia 1942 jako dowódca Odcinka. Jedną z akcji dywersyjnych przeprowadzonych przez niego było wysadzenie 6 VI t.r. lokomotywy koło Mińska. Stale był w ruchu, podróżując między Baranowiczami, Lidą a Warszawą. Zaktywizował działania dywersyjne w podległych sobie ośrodkach (bazach): Słucku, Bobrujsku, Mohylewie, Orszy i Połocku. W wyniku załamania się aresztowanego przez Niemców jego podkomendnego, prawdopodobnie 8 XII 1942 aresztowało S-ego Gestapo w firmie mińskiej «Tomaszewski» wraz z in. cichociemnymi. Po nieudanej próbie odbicia z więzienia mińskiego S. został zamordowany w nocy z 6 na 7 II 1943. Odznaczony był: Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Z małżeństwa (zawartego w r. 1930) z Jadwigą Vandalli-Małachowska, S. dzieci nie miał.

Nazwisko S-ego umieszczono na tablicy poświęconej polskim olimpijczykom, którzy zginęli w walce z okupantem hitlerowskim, wmurowanej w r. 1968 przy bramie wejściowej Stadionu Dziesięciolecia w Warszawie.

 

Tochman K. A., Słownik biograficzny cichociemnych, Rzeszów 1996 II (fot.); Roczn. Oficerski, W. 1928, 1932; Ciepłowski S., Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII–XXw., W. 1987; – Bystrzycki P., Znak cichociemnych, P. 1991; Chlebowski C., Zagłada IV Odcinka, W. 1980 (fot.); tenże, Wachlarz, W. 1985 (fot.); Garliński J., Politycy i żołnierze, Londyn 1971; Pruski W., Dzieje konkursów hipicznych w Polsce, W. 1982 s. 135, 164–5, 219–20, 223, 230–1, 235–6, 238, 246–7, 259, 261, 293, 306; Tucholski J., Cichociemni, W. 1988 (fot.); W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Red. W. Chocianowicz, Londyn 1969; – Drogi cichociemnych, Londyn 1972 s. 116, 117, 389 (fot.); Jankowski S. „Agaton”, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie. Wspomnienia 1939–1946, W. 1984 I–II; Jokiel J., Wróciłem „najkrótszą drogą”, W. 1990; Paczkowski A., Ankieta cichociemnego, W. 1987; Porwit M., Spojrzenie poprzez moje życie, W. 1986; – „Przegl. Sportowy” 1935 nr 106 (fot); – B. Ossol.: rkp. 15623/II t. 2; CAW: Akta personalne S-ego. sygn. 2232, 21721, KZ 17–1245; Studium Polski Podziemnej w Londynie: Dok. osobowe i weryfikacyjne S-ego, bez sygn.

Krzysztof A. Tochman

 
 

Powiązane artykuły

 

Cichociemni

Cichociemni to popularna nazwa żołnierzy polskich szkolonych w okresie II wojny światowej na terenie Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych, przerzucanych drogą lotniczą do okupowanej Polski i innych......

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Tadeusz Chmielewski

1927-06-07 - 2016-12-04
reżyser filmowy
 

Roman Józef Abraham

1891-02-28 - 1976-08-26
doktor praw
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.